Културата и убавините во ДЕМИР КАПИЈА Culture and beauties in DEMIR KAPIJA Ако прелистувајќи го минатото влеговте во динамиката и заморот на сегашноста, ве покануваме на голтка црвено кралско вино, во опкружување на мистичната природна убавина на планината Кожуф и жуборот на реката Вардар, збогатени со традицијата на гостопримливото население. Заморот ќе исчезне а вие ќе посакате да бидете повторно со нас! If grancing through, to past you entered into the dynamics and fatigue of the present day, you are welcomed to sip red royal wine, surrounded by the mystical natural beauty of the mauntain Kozuv and the bubbling of the river Vardar, enriched by the tradition of the population’s hospitality. The fatique will disappear, and you will wish to be with us again! Општина Municipality of ДЕМИР КАПИЈА DEMIR KAPIJA о јужниот дел на Македонија, помеѓу жуборот на реките n the southern part of Macedonia, between the churning waters Вардар и Бошавица, сместен во недопрена природа во of the Vardar and Bosavica Rivers, nestled within the pristine Вкоја одекнува цврцорот на птиците, каде што видикот го Iwilderness that echoes with birdsong, where these same rivers исполнува прекрасната Демиркаписка клисура се наоѓа градот have carved a path through the mountains that form the Demir Демир Капија. Kapija gorge lies the town of Demir Kapija. Општина Демир Капија лежи на координатите меѓу 22º The Municipality of Demir Kapija lies between the coordinates 00’’ и 22º 30’’ ширина и 41º 15’’ i 410 30” должина и надморска 22 º 00 ‘and 22 º 30’ latitude and 41 ° 15’’ and 410 30” longitude at an височина од 622 м. и зафака површина од 309 км². altitude of 622 m and occupies an area of 309 km². Таа спаѓа во пограничната тeриторија со република It belongs to the territory bordering the Republic of Greece with Грција со оддалеченост на општинскиот центар од 60км. од the center of the municipality only 60km. from the Macedonian - македонско – грчката граница. Greek border. Општина Демир Капија се граничи со соседните општини: The Municipality of Demir Kapija borders the neighboring Неготино, Кавадарци, Гевгелија, Валандово и Конче. Од Неготино municipalities of: Negotino, Kavadarci, Gevgelija, Valandovo до Демир Капија распослани кај речните далги се вкотлиле and Konce. From Negotino to Demir Kapija spread along the Прждево, Корешница и селото Бистренци. Зад клисурата крај fl owing river stand the villages of Przdevo, Koreshnica and стариот пат се нижат Челевец, Кошарка и Иберли кои водат кон Bistrenci. Behind the mountains that form the gorger strung Радовиш. А на спротивна страна на клисурата сместени многу along the old path leading to Radovish lie Chelevec, Kosarka, повисоко, во ниските падини на кожув планина на чии сртови and Iberli. On the opposite side of the gorge, perched on the се чуствува солта на егејот, се наоѓаат селата Бесвица, Барово, lower slopes of Mt. Kozuv whose salt ridges feed the Aegean, Драчевица, Копришница и Страмашево. are the villages Besvica, Barovo, Drachevica, Koprishnica, and Во општина Демир Капија постојат разнообразни Stramashevo. 2 климатски карактеристики: медитеранска клима, Within the municipality of Demir Kapija there are diverse континентална и планинска. Главно преовладуваатр у два правцар climate characteristics: Mediterranean climate, continental and на ветрови – северен (Вардарец) и јужен (медитерански- mountain. There are two dominant winds in the area - north југо). Северните ветрови се јаки и ладни поради што влијаат Vardarec and southern (Mediterranean-south). North winds are врз намалувањето на температурите. Јужните ветрови – југо strong and cold due to the infl uence of low temperatures. The дуваат главно во текот на летото и носат големи горештини. southern winds - south blowing are mainly in the summer and Средната годишна температура измерена во 2011 година carry a large amount of heat. изнесува 13,8 º. Температурата на земјиштето ретко е пониска The average annual temperature measured in 2011 was од 0ºC, што е од посебно значење на земјоделското стопанство. 13.8 º. Soil temperature is rarely below 0 ° C, which is of Годишната сума на сончеви часови изнесува 2322,6 часа. particular importance to the agricultural economy. The annual Просечната годишна количина на врнежи изнесуваат околу amount of sunshine is 2,322.6 hours. The average annual 400-500 мм. amount of precipitation is about 400-500 mm. Општина Демир капија има важна географска-сообраќајна The Municipality of Demir Kapija also has an important поврзаност. Познато е дека по долината на реката Вардар уште geographic-road connection. In ancient times, the Vardarski road во дамнешни времиња минувал значајниот Вардарски пат which served as a vital trade route, ran from Thessalonica and Pella кој води од Солун и Пела на Југ минувал низ Демиркаписката in the south through the Demir Kapija gorge and connected the клисура и ги поврзувал на север градовите Антигонеа northern cities of Antigonea (Negotino), Stobi, Vila Zora (Veles), (Неготино), Стоби, Била Зора (Велес) и Скупи ( Скопје). Овој and Skupi (Skopje ). This route did not lose its importance even in пат не го изгубил своето значење ниту во средниот век. the Middle Ages. Merchants utilized both the road and Vardar River, Сообраќајот се одвивал и по воден пат низ Вардар, низ кој со using rafts to export various agricultural and livestock products. сплавови се извезувале најразлични земјоделско-сточарски With the commissioning of the railway line Skopje-Thessaloniki in производи. Со пуштањето на железничката линија Скопје- 1873, river traffi c completely disappeared. Солун во 1873 година пловниот сообраќај сосема исчезнал. Today international highway E-75 runs through the Vardar По долината на реката Вардар денес води меѓународниот river valley, as well as the railway line. These both have great автопат Е-75, кој како и железничката линија има големо regional importance. To the south they stretch from the регионално значење. Овој пат, кој има мадитеранско Mediterranean through the Demir Kapija gorge connecting протегање, преку Демиркаписката клисура на југ, ја поврзува the region to the Gevgelija - Valandovo valley, Thessaloniki and Гевгелиско – Валандовската котлина понатаму со Солун и со further on to the Middle East. To the north, this road connects Земјите на Блискиот исток. На север овој пат ја поврзува Демир Demir Kapija to Skopje and the countries of both Eastern and 3 Капија со Скопје и другиу земји од Европа. Western Europe. Th rough THE AGES НизГОДИНИТЕ од оваа лулка на Историјата изработена од nder this cradle of history, created by nature, најискусниот копаничар, природата, се наоѓа градот the most experienced of carvers, is situated Пкој е денес општински центар на петнаесет населени Uthe city which today is the municipal center места. for fi fteen diff erent settlements. Просторот на Демир Капија отсекогаш бил место каде Demir Kapija has always been a place where што живееле повеќе народи со различни култури. Траги од many nations and cultures have lived. Traces of живот се откриени уште од праисторијата за што сведочат life have been discovered from prehistoric times. археолошките ископини на локалитетите Манастир Archaeological excavations at a local monastery и Маркови Кули, каде што се пронајдени керамички and several old fortresses uncovered amorphous фрагменти, аморфни и груби кои нaјмногу одговараат and coarse ceramic fragments, that corresponds на керамиката од енеолитско – ранобронзанодопското to pottery of the Eneolithic or Early Bronze Age. време. Подетални податоци во праисторијата се најдени Other artifacts dating from the Iron Age have been од железното време каде што во откриените гробови се discovered in tombs from this period, including a пронајдени предмети од ова време, како очилеста фибула, fi gurine and a large bracelet. масивни гриви и др. кои се доста оштетени, типично за The oldest known inhabitants of Demir Kapija 4 железното време. were the Paeonian Macedonians who inhabited Како најстари познати жители кои за време на антиката the area from the fourth to the end of the fi rst (од IV до крајот на I век пр.н.е.) ја населувале Демир Капија century BC. се споменуваат Пајонците и Македонците. It is not known with certainty how the Со сигурност не е познато како се викало населеното settlement was named during the Paeonian место за време на Пајонците. Прв посигурен помен за period. The ancient name was Stenae, meaning името на населбата среќаваме во Tabula Peutingeriana, gorge, or pass. With the arrival of the Slavs, the којашто меѓу градовите по долината Вардар го наведува name Stenae was changed to Prosek. и Stenae (Scupis – Stopis – Antigonia – Stenas – Idomenio As a natural chokepoint and the primary – Tauniana), античкото име Стенае,кое во превод значи gateway for invaders, Prosek and the gorge it теснец, клисура, проод. Со доаѓањето на словените на овој guarded became an arena of signifi cant historical простор уште името Стенае е изменето во Просек. events in the following centuries. Наоѓајќи се на просторот низ кој постојано минувале The arrival of the Turks brought stability to area освојувачите, Просек но и целата клисура во наредните and the now non-existent village of Bath. векови била арена на значајни историски збиднувања. After an earthquake in 1931, the population of Со доаѓањето на турците се стабилизирала населбата на the village relocated to the area around the present day train station in Demir Kapija. Here they started a new life where they opened several trade and craft buildings and later built a school and several commercial buildings. просторот на сега веќе непостоечкото село Бања. According to one of the novels by Stale Popov, По катастрофалниот земјотрес во 1931 година населението the Turks conquered the fortress and forced the од с. Бања било иселено на просторот кај железничката inhabitants to recognize the Ottoman Sultan as станица во Демир Капија. Овде започнал нов живот каде their direct ruler. Following this defeat, the gorge биле отворени неколку трговски и занаетчиски објекти, а was renamed Demir Kapija which means “Iron подоцна било отворено и училиште како и неколку стопански Gate”.