VU Research Portal viva vox Dei van Doleweerd, J.H. 2012 document version Publisher's PDF, also known as Version of record Link to publication in VU Research Portal citation for published version (APA) van Doleweerd, J. H. (2012). viva vox Dei: Over de betekenis van de autopistie van de Schrift voor zending en Schriftuitleg in de gereformeerd bevindelijke traditie. General rights Copyright and moral rights for the publications made accessible in the public portal are retained by the authors and/or other copyright owners and it is a condition of accessing publications that users recognise and abide by the legal requirements associated with these rights. • Users may download and print one copy of any publication from the public portal for the purpose of private study or research. • You may not further distribute the material or use it for any profit-making activity or commercial gain • You may freely distribute the URL identifying the publication in the public portal ? Take down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. E-mail address: [email protected] Download date: 02. Oct. 2021 Viva Vox Dei De illustratie op de omslag, in de stijl van de Ecuadoraanse kunstschilder Oswaldo Guayasamin, beeldt de christelijke gemeente uit, die leeft in het ‘Woord des Heeren’ (Hebreeuws) en ‘het profetisch Woord’ (Grieks). J.H. van Doleweerd Viva Vox Dei - Over de betekenis van de autopistie van de Schrift voor zending en Schriftuitleg in de gereformeerd bevindelijke traditie © B.V. Uitgeverij De Banier, 2012 Omslagillustratie: J.H. van Doleweerd Vormgeving omslag: Janneke Paalman ISBN 978 90 336 33133 NUR 712 www.debanier.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. VRIJE UNIVERSITEIT Viva Vox Dei Over de betekenis van de autopistie van de Schrift voor zending en Schriftuitleg in de gereformeerd bevindelijke traditie ACADEMISCH PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, op gezag van de rector magnificus prof.dr. L.M. Bouter, in het openbaar te verdedigen ten overstaan van de promotiecommissie van de Faculteit der Godgeleerdheid op vrijdag 29 juni 2012 om 11.45 uur in de aula van de universiteit, De Boelelaan 1105 door Jan Hendrik van Doleweerd geboren te Zeist promotoren: prof.dr. M.E. Brinkman prof.dr. J.H. de Wit Inhoudsopgave Voorwoord ................................................................................................................................. 9 Hoofdstuk 1 Introductie ........................................................................................................... 11 1.1 Beschrijving van het probleem ....................................................................................... 12 1.2 Vraagstelling en vooronderstelling ................................................................................ 14 1.3 Een beknopte toelichting ................................................................................................ 15 1.4 Wetenschappelijke relevantie ......................................................................................... 18 1.5 Onderzoeksopzet ............................................................................................................ 19 1.6 Nadere uitwerking van de problematiek ........................................................................ 20 Hoofdstuk 2 Het (gereformeerd) hermeneutische speelveld .................................................... 23 2.1 Inleiding ......................................................................................................................... 23 2.2 Hermeneutiek, een verkenning ....................................................................................... 23 2.2.1 Begripsverkenning .................................................................................................. 23 2.2.2 Terreinverkenning ................................................................................................... 24 2.3 Tekst, lezer en context in de gereformeerde hermeneutiek ............................................ 26 2.3.1 De Tekst .................................................................................................................. 27 2.3.2 De lezer ................................................................................................................... 43 2.3.3 De context ............................................................................................................... 52 2.4 Evaluatie ......................................................................................................................... 56 2.4.1 Hermeneutische parameters .................................................................................... 56 2.4.2 Drie spanningsvelden .............................................................................................. 57 2.5 Conclusie ........................................................................................................................ 60 Hoofdstuk 3 De Schrift in de gereformeerde zending van de zestiende tot en met de eenentwintigste eeuw ............................................................................................................... 61 3.1 Inleiding ......................................................................................................................... 61 3.2 De Schrift en zending in de gereformeerd bevindelijke traditie (algemeen) ................. 62 3.2.1 Zending en de gereformeerde orthodoxie in de zestiende en zeventiende eeuw .... 62 3.2.2 De Bijbel en de ongeoefende lezer in de gereformeerd bevindelijke traditie ......... 67 3.2.3 Zending en de VOC en WIC ................................................................................... 68 3.2.4 De geschiedenis van het onderwijs ......................................................................... 72 3.2.5 Zending: de opkomst van de genootschappen in de achttiende eeuw ..................... 75 3.2.6 De ontwikkeling van zending tot en met de twintigste eeuw .................................. 77 3.2.7 Evaluatie .................................................................................................................. 79 3.3 De Schrift en zending in de gereformeerd bevindelijke traditie (thematisch) ............... 80 3.3.1 Statenvertaling en Maleise vertaling ....................................................................... 80 3.3.2 Het Seminarium Indicum van Antonius Walaeus ................................................... 85 3.3.3 De puriteinse zending bij John Eliot (1604-1690) .................................................. 88 3.3.4 Johan Herman Bavinck (1895-1964) ...................................................................... 93 3.3.5 Evaluatie .................................................................................................................. 97 3.4 De Schrift en zending in de twintigste en eenentwintigste eeuw: Edinburgh 1910 en 2010 ...................................................................................................................................... 97 3.4.1 Edinburgh 1910 ....................................................................................................... 98 3.4.2 Edinburgh 2010 ..................................................................................................... 102 3.4.3 Evaluatie ................................................................................................................ 104 3.5 Terugblik: de Schrift in de zending van de zestiende tot en met de eenentwintigste eeuw ............................................................................................................................................ 105 3.6 Conclusie ...................................................................................................................... 108 Hoofdstuk 4 De hermeneutische betekenis van de autopistie ................................................ 111 4.1 Inleiding ....................................................................................................................... 111 4.2 Autopistie en de pneumatologische aspecten ............................................................... 111 4.2.1 Begripsverkenning ................................................................................................ 111 4.2.2 Terreinverkenning ................................................................................................. 113 4.2.3 De Sitz im Leben van de autopistie ...................................................................... 114 4.3 De autopistie van de Schrift in de gereformeerd bevindelijke traditie ........................ 116 4.3.1 In de gereformeerde belijdenissen ......................................................................... 116 4.3.2 In de gereformeerd bevindelijke traditie ............................................................... 119 4.3.3 Evaluatie ................................................................................................................ 124 4.4 De pneumatologische aspecten van de Schrift ............................................................