Kornoelje Voorjaar 2015 - Nummer 64 IVN Vries Bestuur Werkgroepen Voorzitter Landschapsbeheer (Algemene zaken, PR en ledenwerving) Sipke Sikkes; Kor Mulder [email protected] [email protected] De Vlindertuin T: 0592 544139 Wil Folkers; [email protected] Secretaris Vogels Joke Meijerink Kees Bouwer; Drosten 32, 9481 GE Vries [email protected] [email protected] T: 0592 541713 T: 0592 544474 Bomen, ruimtelijke ordening en milieu Penningmeester Agaath AB; [email protected] (plv. voorzitter, persberichten) T: 050-3093113 Alwin Speek Stichting De Vriezer Holten [email protected] (v/h De Fledders) T: 0592 374961 Eelke Riemersma Bankrekekening nr.: [email protected] NL19RABO0366569309 T: 0592 543818 Bestuursleden Wil Folkers Aktiviteitencommissie [email protected] Kor Mulder; [email protected] T: 0592 542732 Sipke Sikkes; Sipke Sikkes [email protected] [email protected] T: 0592 543497 Schoolprojecten OBS De Vijverstee: De Welterberg Redactie Kornoelje Siebren Zijlstra; [email protected] Ina Maring CBS De Holtenhoek: Holtveen [email protected] Sipke Sikkes; Heim Meijerink [email protected] [email protected] Annemarie de Vries Vormgeving Kornoelje Esakkers 2,9481CG,Vries Sander Wittenaar [email protected] Wil Folkers T: 0592 544139 Website: www.ivn.nl/vries Website beheerder: Anne Hielke van der Meulen foto Kornoelje voorzijde: ©Erik van den Ham Inhoud Voorwoord .................................................................................................... 5 Natuurmoment met Ambrosia ...................................................................... 6 Modern gif ..................................................................................................... 7 Tuinvogeltelling 2015 .................................................................................. 11 Een paar natuurnotities uit De Punt. ........................................................... 12 De Nieuwjaars– of Snertwandeling in de Appèlbergen ............................... 13 De vlindertuin in de lente ............................................................................ 15 Natuurmoment in de Fledders Een gast die dagelijks langskomt .............. 17 Het Drentse landschap, rust en inspiratie .................................................... 18 Jong en oud op pad met de “struuntas” ...................................................... 19 Activiteitenprogramma IVN Vries, 2015. ..................................................... 20 Reeën spotten ............................................................................................. 22 Kinderactiviteiten. ....................................................................................... 23 Programma IVN Eelde-Paterswolde ............................................................ 24 Programma IVN Zuidlaren ........................................................................... 25 Natuurmoment met roofvogels ................................................................... 26 Schoolproject De Vijverstee ........................................................................ 28 Schoolproject Holtenhoek 2014 .................................................................. 29 Voortgang Werkgroep “De Veentjes”. ......................................................... 30 Vleermuizen in oude bomen ....................................................................... 33 Jaarverslag vogelwerkgroep 2014 ............................................................... 35 BROM, de werkgroep Bomen, Ruimtelijke Ordening en Milieu Jaarverslag 2014 ............................................................................................................ 36 Onze website is te vinden op: http://www.ivn.nl/vries 3 4 Voorwoord Je komt steeds voor verrassingen te staan als je oog hebt voor natuur, landschap en milieu, maar ook de ontwikkelingen van de landbouw volgt. Door mijn werk in de landinrichting( vroeger ruilverkaveling) heb ik met beide te maken gehad. Een tijdje geleden was er weer zo’n moment dat ik verrast werd door een groot artikel in Trouw met als titel: “WNF wil boer bij natuur betrekken”. Het Wereld Natuur Fonds gaat zich voor het eerst niet alleen richten op natuurbehoud, maar zich ook bemoeien met de landbouw. De scheiding tussen natuur en landbouw is achterhaald, volgens Johan van de Gronden, directeur WNF. Boeren worden gestimuleerd duurzamer te produceren door meer rekening te houden met weidevogels. Nieuw in dit initiatief vind ik de betrokkenheid van Friesland Campina en de Rabobank. Boeren krijgen van Friesland Campina een opslag op deze duurzaam geproduceerde melk en de Rabobank geeft een korting op de financieringslasten. Hopelijk is dit een ontwikkeling waarbij het principe geldt “ voor wat hoort wat” en waarbij beide belangen elkaar vinden. Onze IVN afdeling doet zijn best op een wat kleinere schaal. In Vries zijn we zichtbaar bezig met het gewone werk, maar ook met nieuwe initiatieven. Het landschapsbeheer in De Holten neemt grote vormen aan en is om praktische redenen op 30 december 2014 ondergebracht in de stichting “De Vriezer Holten”. Een grote groep vrijwilligers werkt mee aan het onderhoud van dit mooie gebied. De vlindertuin gaat goed, de lezingen en excursies worden goed bezocht en naast de schoolprojecten worden voor kinderen met succes nieuwe activiteiten ontwikkeld, zoals de “Struuntas”. U hoort er vast meer van. Op bestuurlijk gebied gaat de vernieuwing ook door. Op de komende Algemene ledenvergadering treedt onze secretaris Joke Meijerink af en wordt Marjan Baalmans voorgesteld als haar opvolger. Ook Wil Folkers treedt af. Voor haar zoeken we nog een nieuw bestuurslid. Voor het komende voorjaar en de zomer wens ik iedereen veel natuurplezier. Kom naar onze boeiende lezingen en excursies om samen nieuwe dingen te ontdekken en te doen. Het staat allemaal in deze nieuwe Kornoelje. Ons redactieteam heeft er weer een interessante en mooie uitgave van gemaakt. Kor Mulder, voorzitter 5 Natuurmoment met Ambrosia Ambrosia, een fraaie plant die we niet willen! Afgelopen september was ik bezig de dahlia’s op te binden in onze tuin bij ons huis aan de Kerspel. Mijn oog viel op een aparte plant. Nooit eerder gezien. Ik vond het een mooie plant, dus liet ik hem staan tussen de dahlia’s en dacht er niet meer aan. Enkele dagen later zag ik de plant weer en ineens viel het kwartje: ik had een plaatje van die plant eerder in een krant of tijdschrift gezien. Ik kreeg een vermoeden wat het was en ging op het internet googelen. Inderdaad, mijn vermoeden bleek juist: een ambrosiaplant, fraai maar…… Een aantal jaren geleden werd deze plant voor het eerst in Nederland gesignaleerd, afkomstig uit Amerika. De plant bloeit vanaf half augustus tot in oktober en verspreidt dan zeer veel stuifmeel. Dat stuifmeel is de oorzaak van heftige hooikoortsklachten. Om die reden wordt getracht de uitbreiding van de ambrosia tegen te gaan. Ambrosia in zaad van de vetbol Vlakbij de plek waar ik de plant vond, stond nog een exemplaar. In de informatie op internet staat dat een belangrijke verspreiding van de ambrosia plaatsvindt via vogelvoer wat uitgestrooid is of in vetbollen e.d. zit. En inderdaad op de vindplek in onze tuin staat ons vogelvoerhuisje. Toch strooien wij in de winter bij sneeuw en vorst vogelvoer, maar wij zullen in de komende zomer goed in de gaten houden of er weer nieuwe ambrosiaplanten verschijnen, en deze, ondanks de fraaie vorm van de plant, toch met wortel en al verwijderen. Want hooikoorts doe je anderen niet aan! Op het internet is een site: www. pollennieuws.nl/archieven/alsemambrosia/ waar veel informatie is te vinden over de herkenning en de aanpak van de ambrosia. Sipke Sikkes 6 Modern gif Onlangs stond er weer eens iets over in de krant. Een van die nieuwe bestrijdingsmiddelen in de landbouw is op Europees niveau verboden. Maar verder hoor je er eigenlijk niet veel over. Toch sluipt dit moderne gif steeds verder ons milieu in. Een paar details. Neonicotinoïden Vanaf 1990 zijn over de hele wereld nieuwe bestrijdingsmiddelen geïntroduceerd, de neonicotinoïden. Het voordeel van deze nieuwe pesticiden is dat ze niet over de gewassen gesproeid hoeven te worden, maar dat ze over het zaaigoed gaan. Dat leek aanvankelijk minder schadelijk voor het milieu, maar al vrij snel kwamen er alarmerende berichten. Ook in zeer kleine hoeveelheden blijkt het spul bijzonder giftig en bovendien is het hardnekkig. Het zit in minuscule hoeveelheden op veel zaden en vruchten. Het wordt in gevaarlijke hoeveelheden aangetroffen in het water van plassen en sloten. Bijensterfte Die nieuwe bestrijdingsmiddelen zijn er in talloze soorten. De eerste die op de markt kwam was imidacloprid, fabrikant Bayer. Direct na introductie, bijvoorbeeld op zonnebloemen, ontstond er commotie onder bijenhouders: de bijen konden hun korf niet terugvinden! Hun oriëntatie raakte flink in de war en voor veel imkers was het duidelijk: dat kwam door dat nieuwe gif. Later is er op verschillende plaatsen in de wereld onderzoek naar gedaan, bijvoorbeeld aan de Amerikaanse Harvard-universiteit, en kan niemand er meer omheen: bijen (en andere insecten) raken gedesoriënteerd door het bestrijdingsmiddel imidacloprid en dit is waarschijnlijk de belangrijkste verklaring voor de massale bijensterfte. Door nieuwe bestrijdingsmiddelen kunnen bijen hun korf niet terugvinden. Dit verklaart waarschijnlijk de bijensterfte van de afgelopen jaren. 7 Er werden proeven gedaan met verschillende minuscule hoeveelheden van het gif; na 12 weken gebeurde