‘Mission statement’ werkbezoek staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu aan Brazilië, 31 maart t/m 3 april 2014. 1 Na drie succesvolle ministeriële missies naar Brazilië in 2009, 2011 en 2012 en deelname van staatssecretaris Atsma aan de Rio+20 conferentie over duurzaamheid in juni 2012, wordt ditmaal door staatssecretaris Mansveld een bezoek gebracht aan Brazilië van 31 maart t/m 3 april a.s. Naast een bezoek aan de federale hoofdstad Brasília, wordt ook een bezoek gebracht aan São Paulo. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu voegt hiermee een nieuw hoofdstuk toe aan de reeds intensieve samenwerkingsrelatie met dit land; waar eerdere bezoeken vooral gericht waren op havenontwikkeling, transport en logistiek (w.o. binnenvaart), scheepsbouw en stedelijke mobiliteit/ITS, is de focus thans gericht op duurzaam milieubeleid en luchtvaart. Hoofddoelstelling van het werkbezoek is allereerst het delen van kennis en ervaring op het gebied van klimaat en energie, circulaire economie en de gezonde stad. Bijzondere aandacht zal daarbij uitgaan naar de positie van Brazilië bij de mondiale klimaatonderhandelingen, alsmede de activiteiten van Brazilië waar het gaat om energie efficiency, productie van biobrandstoffen en biomassa, alsook afvalmanagement. Ten tweede zullen de belangen van de luchtvaartsector, zowel van deelnemende bedrijven als kennisinstellingen, naar voren worden gebracht. Brazilië is een land met een grote en groeiende economie. In mondiale onderhandelingen speelt het land steeds vaker een belangrijke rol. Brazilië bevindt zich thans in een transitie fase, niet alleen op de traditionele sectoren, maar ook op nieuwe sectoren zoals biobrandstoffen en biobased economy. Daarnaast is Brazilië interessant voor economische samenwerking. Niet alleen voor export van kennis vanuit Nederland op het terrein van waterwerken, adaptatie, energiebesparing, hernieuwbare energie, maar ook om kennis en ervaring vanuit Brazilië naar Nederland te halen. Samenwerking met Brazilië met betrekking tot duurzame biobrandstoffen is van groot belang, omdat Brazilië veel mogelijkheden heeft op het gebied van grondstoffen en veel kennis en ervaring heeft met het produceren van biobrandstoffen. Afgeleide doelstelling is het verstevigen van de bilaterale betrekkingen met verschillende partners bij de Braziliaanse overheid in Brasília. Zo zullen ontmoetingen plaatsvinden met de ministers van Milieu en Luchtvaart, alsmede de vice-minister van Mining & Energy. Bij het ministerie van Science en Technologie wordt een intentieverklaring getekend voor samenwerking tussen het KNMI en de Braziliaanse counterparts inzake klimaat en weer. Tenslotte wordt bij Itamaraty (het ministerie van Buitenlandse Zaken) wordt in het bijzijn van KLM, Schiphol, Sky Energy en TU Delft het MoU ‘Bio-Energie Samenwerking’ tussen Nederland en Brazilië verlengd met het doel de samenwerking tussen Nederland en Brazilië op het gebied van biobrandstoffen, met name voor de luchtvaart, te versterken. Ook zal een informele gedachtewisseling plaatsvinden met een aantal NGO’s over de belangrijkste Braziliaanse uitdagingen op het gebied van milieu en klimaat en over de stand van zaken rond ontbossing en duurzaamheid. In São Paulo zullen twee seminars plaatsvinden: ‘Dutch Experience in Urban Mobility, sustainable and innovative ideas and ITS’ en ‘Soil Remediation and Ground Water Standards’. Tijdens een bezoek aan het gerenomeerde ‘Instituto de Pesquisas Technologicas/IPT’ zal gekeken worden naar de mogelijkheden voor samenwerking op het terrein van innovatie tussen overheid en bedrijfsleven (m.n. gericht op klimaat en energie). Tot slot wordt een bezoek gebracht aan de Intermodal South America 2014 een jaarlijks terugkerende beurs gericht op internationale handel, logistiek, transport en vracht, alwaar in de ‘Holland Stand’ een netwerkreceptie zal plaatsvinden. En marge van het bezoek zal in Belém (deelstaat Pará) een seminar worden gehouden over de ontwikkeling van de binnenvaart: ‘The Central-North Corridor’. DGMI/DI/CvH, maart 2014 versie 8 januari 2018 Maandag 31 maart, Brasília Politieke gesprekken, thema’s; Klimaat, Energie, Luchtvaart Alle locaties liggen dicht bij elkaar, deels op loopafstand. 08.30 uur Ontbijt Overleg met Den Haag 10.00 uur Informele briefing met delegatie 10.45 uur Vervoer naar Casa Civil (Algemene Zaken) 11.00 uur Gesprek met Minister van Casa Civil (Algemene Zaken), Aloizio Mercadante Status: aangevraagd nog niet bevestigd Dit gesprek is op verzoek van Schiphol. Onderwerp: privatisering luchthavens Aanwezig, voorstel aan u: - Chef de Poste (Ambassadeur) Kees Rade - DG Lidewijde Ongering - Directeur 10.2.e - Schiphol - KLM - LvNL - NACO Politiek adviseur en woordvoerder wachten buiten de zaal 11.45 uur Vervoer naar residentie Ambassadeur 12.00 uur Informele lunch met luchtvaartdelegatie (voorbereiding gesprek bij SAC) Aanwezig: - gehele officiële delegatie - onderstaande luchtvaartbedrijven/instellingen - 10.2.e /EZ Luchtvaartbedrijven/kennisinstellingen: 1. KLM, Camiel Eurlings en 10.2.e 2. Schiphol, Jos Nijhuis 3. LvNL, 10.2.e 4. Sky Energy, 10.2.e 5. TU DELFT/Technische Natuurwetenschappen prof Luuk van der Wielen 6. TU DELFT/Lucht-en Ruimtevaarttechniek, prof Hesther Bijl en 10.2.e 7. NACO, Rik Krabbendam en Vic Prins 8. NLR, 10.2.e en 10.2.e 9. Vanderlande, 10.2.e 10. Netherlands Aerospace Group (NAG ), 10.2.e en 10.2.e 10.2.e 2 versie 8 januari 2018 13.30 uur Vervoer naar Ministerie van Mining en Energie 13.45 uur Gesprek met vice-minister Márcio Pereira Zimmermann, Mining and Energy Status: aangevraagd nog niet bevestigd Onderwerpen biofuels (ook luchtvaart), biomassa en waste to energy en klimaat/energie. Actieve rol ook voor Ron Wit en CEO KLM (biofuels). Aanwezig, voorstel aan u: - CdP - DG Lidewijde Ongering - Directeur 10.2.e - 10.2.e ENECO - Schiphol - KLM - Sky Energy - TU Delft (Fac. Technische Natuurwetenschappen) PA en woordvoerder wachten buiten de zaal 14.45 uur Aansluitend korte tekensessie voor verlenging MoU biofuels bij Itamaraty (naam ministerie Buitenlandse Zaken) Dit is belangrijk voor onze samenwerking en ook luchtvaart wordt opgenomen. Aanwezig, voorstel aan u: - CdP - DG Lidewijde Ongering - Directeur 10.2.e - 10.2.e ENECO - Schiphol - KLM - Sky Energy - TU Delft (Fac. Technische Natuurwetenschappen) PA en woordvoerder wachten buiten de zaal 15.00 uur Vrije tijd voor de stad (eventueel city tour Brasilìa) 17.45 uur Vervoer naar luchthaven 18.30 uur Rondleiding luchthaven Brasilìa met VanderLande bagageafhandelingssystemen Dit is optioneel, niet noodzakelijk en kan ook korter. Aanwezig, maar u kunt aangeven of u dit met een kleiner gezelschap wilt. Bijvoorbeeld in twee groepen; kleine groep met u (model Tesla) - CdP - plvCdP - gehele officiele delegatie - alle luchtvaartbedrijven/universiteiten + 10.2.e /EZ 27 personen 3 versie 8 januari 2018 Dinsdag 1 april, Brasília Thema: milieu + klimaat 08.30 uur Ontbijt 09.00 uur Contact met Den Haag 09.45 uur Vervoer naar Secretariaat van Civiele Luchtvaart (SAC) 10.00 uur Gesprek met minister Wellington Moreira Franco, Luchtvaart Status: bevestigd Actieve rol voor KLM, Schiphol en NACO. Gespreksonderwerpen: o.a. samenwerking onder MoU Luchtvaart, luchthavenontwikkeling, aandacht voor ontwikkeling biobrandstoffen voor de luchtvaart Aanwezig, voorstel aan u: - plvCdP - Directeur Luchtvaart - Schiphol - KLM - LvNL - NACO - NLR - TU Delft (Fac. Lucht- en Ruimtevaarttechniek) PA en woordvoerder wachten buiten de zaal. 11.00 uur Vertrek naar Ministerie van Milieu 11.15 uur Gesprek met minister Izabella Mônica Vieira Teixeira (milieu) Status: bevestigd Gespreksonderwerpen: Focus op klimaat, energie efficiency/CO2 emissies, afvalmanagement Actieve rol voor 10.2.e Aanwezig: - Plv.CdP - Lidewijde Ongering, dgB - 10.2.e , KLG - 10.2.e ENECO PA en woordvoerder wachten buiten de zaal. 12.00 uur Vertrek naar het Reserva Ecológica do IBGE (Brazilian Institute of Geography and Statistics) 12.30 uur Informele bezoek aan Reserva Ecológica do IBGE (Brazilian Institute of Geography and Statistics) Rondleiding met uitleg over Cerrado (savanne-achtig gebied in het centrale westen van Brazilië) 5 versie 8 januari 2018 Optioneel: maar nuttig om u door NGO’s te laten informeren. Deze ontmoeting zal ook in NL goed ontvangen worden. Aanwezige delegatie: - plvCdP - Lidewijde Ongering, dgB - 10.2.e , KLG - 10.2.e - Karin van Rooijen, woordvoerder - 10.2.e , ENECO - 10.2.e /EZ 14.30 uur Vervoer naar Ministerie Wetenschap, Tecnologie en Innovatie (MCTI) 15.00 uur Korte ondertekeningssessie met minister Innovatie Clélio Campolina t.b.v. KNMI-samenwerking. Deze minister is een belangrijk contact voor veel NL kennisinstellingen en bedrijven. Ook vanuit EZ en OCW een verzoek om hem kort te ontmoeten voor ondertekening. (mooie deliverable) Status: nog niet bevestigd Aanwezig: - Plv. CdP - Lidewijde Ongering, dgB - 10.2.e , KLG - 10.2.e , ENECO - 10.2.e , EZ - Karin van Rooijen, woordvoering PA wacht buiten de zaal 15.30 uur Korte wandeling door Brasilìa Vervoer naar Nationaal Wateragentschap (ANA) 16.00 uur Korte ondertekeningssessie bij Wateragentschap voor MoU. (Start samenwerkingsprojecten met ANA, Wereld Bank en Inter- Amerikaans Instituut voor Landbouwcoöperatie) + een rondleiding met bezichtiging waterstroom modellen van de Amazone. Korte speech bijgevoegd Onderbouwing/advies: 11.1 Aanwezig: - Plv.CdP - Lidewijde Ongering, dgB 6 versie 8 januari 2018 - Deltares, 10.2.e - RWS, 10.2.e 16.45 uur Vertrek naar de luchthaven met ambtelijke delegatie 18.10 uur Vertrek naar São Paulo, vluchtnummer G3 1419 (geen