zakątków przyrody zakątków Przewodnik Zapraszamy do naszych najpiękniejszych Zapraszamy wycieczkowy po wycieczkowy Regionie Blekinge PRZEWODNIK WYCIECZKOWY PO REGIONIE BLEKINGE Na naszej stronie internetowej dostępne są większe mapy mapy są większe dostępne internetowej stronie Na naszej oraz dodatkowe informacje www.lansstyrelsen.se/blekinge dodatkowe oraz Zapraszamy do odkrywania przyrody regionu Blekinge! W Regionie Blekinge znajdują się zupełnie wyjątkowe obszary przyrodnicze. Nasze lasy liściaste ciągnące się wzdłuż wybrzeża oraz archipelag nie mają sobie równych w całym kraju. Przewodnik ten pomoże Ci odkryć te znane i nieznane perły przyrody. Każdy znajdzie tu coś dla siebie – zarówno doświadczeni traperzy, jak i rodziny z dziećmi. Znajdziesz tu dzikie lasy naturalne, kwitnące łąki oraz zacienione gaje dębowe. Opisujemy tu 43 najczęściej odwiedzane miejsca w Blekinge. ”Przewodnik wycieczkowy” został wydany przez Länsstyrelsen Blekinge län [Urząd Wojewódzki Województwa Blekinge] w maju 2014 r. Wystarczy wybrać się na wycieczkę i cieszyć 371 86 Karlskrona, tel. +46 (0)10 224 00 00 Opracowanie graficzne i produkcja: Hans Andersson, Andersson Grafisk Form AB pięknymi widokami. Mapy: Kenneth Kaisajuntti. Kartprojekt AB Zdjęcia: Robert Ekholm (o ile nie podano inaczej) Pozostałe zdjęcia: Hans Andersson: str. 2, 3, 16, 17mh, 24n, 37n, 96m. Lotta Bergström: str. 27, 95öh. Bergslagsbild: str. 40n, 45n, 51ö, 80, 89mh, 97. Muzeum Blekinge: 2 szt. str. 48. Markus Forslund: str. 17n, 17öv, 18öv, 23nh, 25h, 36ö, 38mh, 39, 53h, 55n, 57ö, 74n, 79öv, 82, 83m, 90, 92nv. Anders Johansson: str. 26ö, 31m, 69ö, 94ö, 95mv. Åke Nilsson: str. 40öv, 41nh. Nils-Gustaf Nydolf: str. 85h, 95nh. Druk: Lenanders Grafiska AB. Papier: MultiArt silk Mapy: © Länsstyrelsen Blekinge län Berit Andnor Bylund © Lantmäteriet Geodatasamverkan (wszystkie mapy kontekstowe) Wojewoda Województwa Blekinge „Przewodnik wycieczkowy” można pobrać w formacie PDF na www.lansstyrelsen.se/blekinge Egzemplarze drukowane można zamówić w zarządzie wojewódzkim. 3 Lokalizacja chronionych obszarów przyrodniczych ÖSTER SJÖN • 1–43 Najpiękniejsze obszary przyrodnicze Regionu Blekinge 4 • 44–102 Pozostałe rezerwaty przyrody, zob. str. 92-93 5 Spis treści Wstęp.......................................................str. 3 24. Listerby skärgård .................. .......str. 54 Maga poglądowa ................................str. 4 25. Almö ...............................................str. 56 Przybrzeżne lasy liściaste Regionu 26. Vambåsa hagmarker..................str. 58 Blekinge.................................................str. 8 27. Kvalmsö .........................................str. 60 1. Ryssberget ......................................str. 10 28. Tromtö ...........................................str. 62 2. Stiby backe .....................................str. 12 29. Sänneshult ...................................str. 64 3. Listershuvud ..................................str. 14 30. Grindstugan ................................str. 66 4. Hanö ................................................str. 16 31. Johannishus åsar ........................str. 68 5. Ljungaryda-Östafors bruk..........str. 18 32. Skärva ............................................str. 70 6. Halen ...............................................str. 20 33. Älmteryd.......................................str. 72 7. Kullan ...............................................str. 22 34. Björstorps hage...........................str. 74 8. Mörrumsåns dalgång..................str. 24 35. Knösö..............................................str. 76 9. Käringahejan ..................................str. 26 36. Uttorp.............................................str. 78 10. Ire ....................................................str. 28 37. Hästholmen-Ytterön..................str. 80 11. Långasjönäs .................................str. 30 38. Torhamns udde...........................str. 82 Objaśnienie symboli 12. Tararps jättegrytor .....................str. 32 39. Steneryds lövängar ...................str. 84 13. Stilleryd..........................................str. 34 40. Hallarumsviken...........................str. 86 Parking Pole golfowe Oznakowany szlak wędrowny Obszar ochrony ptactwa industriindustri14. 0 Stärnö 00 00 250 ............................................str.25 36 41. Stora Rom .....................................str. 87 Toaleta Wieża obserwacyjna ptaków Szlak Blekinge Las iglasty Bl Blled led 015. 750 75Eriksbergs 100 100 0 0 stränder.....................str. 38 42. Utklippan ......................................str. 88 Miejsce do grillowania Marina Droga asfaltowa Las liściasty FältFält 11 11 16.0 63 0 Bockön-Mjöön 63 0 0 ............................str. 38 43. Högasand ......................................str. 90 Łowisko wędkarskie Prom Droga utwardzona Las poza rezerwatem åkeråker 5 1717.5 17 69Tärnö........................................... 69 0 0 ....str. 40 Pozostałe rezerwaty przyrody w 18. Tjärö.................................................str. 42 Regionie Blekinge..........................str. 92 Kemping Prom samochodowy Droga Teren uprawny lövlöv utanför utanför reservat reservat 14 14 0 300 30 0 0 19. Järnavik..........................................str. 44 Różne formy ochrony......................str. 94 Wiatrochron Wieża widokowa Ścieżka Inny teren otwarty hällhäll 14 14 0 00 430 43 20. Lillagärde.......................................str. 46 Prawo publicznego dostępu do lasów i Kąpielisko Wykopalisko Tory Teren przemysłowy havhav 33 33 9 09 00 0 21. Ronneby Brunnspark ................str. 48 obszarów przyrodniczych...............str. 96 Geologiczne dziedzictwo lövlöv 32 32 0 570 57 0 0 Szlak wędrowny przyrody Linia energetyczna Jezioro i ciek wodny 22. Gö ....................................................str. 50 Blekinge Arkipelag............................str. 97 Biologiczne dziedzictwo grangran 46 46 0 720 72 0 0 Ścieżka rowerowa przyrody Strumień Zabudowania ledled grön grön23. 87 Lindö 87 36 36 udde....................................str.100 100 30 30 52 Naturum................................................str. 98 Współrzędne GPS Szlak konny Podłoże platformowe SWEREF 99 TM, WGS 84 Budowla stad stad 41 41 70 70 Ścieżka rekreacyjna 56 5Zjazd6 E22 Opisane obszary Obszary bagienne HÖKDHÖKD 38 38 67 67 33 33 Oświetlona ścieżka Prom Poziomice, cięcie poziomicowe 5 m rekreacyjna 7 BeskrivnaBeskrivna områden områden W Blekinge lasy liściaste „Nigdzie indziej w kraju nie ma takiego połączenia lasu i morza. sięgają samego brzegu morza Cóż za światło ponad tym brązowym dywanem z liści! Swój udział w tym przepięknym zjawisku ma też światło dzienne – to gigan- Pas przybrzeżny porośnięty lasami liściastymi w Regionie Blekinge tyczne lustro morza odbijające światło słoneczne, rozdzielające je rozciąga się od miejscowości Pukavik na zachodzie do Torhamn na i rozpraszające pod drzewami z takim natężeniem, że cień znika. wschodzie, a jego punkt centralny znajduje się na obszarze między Jasno jest w każdym zakamarku pomiędzy omszałymi blokami skał, Ronneby a Karlskroną. Jest to jedyny obszar archipelagu na Morzu w najgęstszych zaroślach w najdalszych zakątkach lasu.” Bałtyckim, w którym szlachetne gatunki drzew liściastych odciskają swe piętno na krajobrazie. Nigdzie indziej w kraju lasy dębowo- … „Ten pas wybrzeża porośnięty lasem liściastym jest tak zja- bukowe nie wcinają się tak głęboko w archipelag. wiskowo bogaty, tak przepełniony wszelkim kwieciem i życiem, Obszar ten jest bogaty w różnorodne gatunki. Sprzyjający kli- siłą ogromnych drzew, żądzą ciała i zmysłów, że mówimy jednym mat z łagodnymi zimami, gorącymi latami i ciepłymi jesieniami głosem: to właśnie wiosna w całej krasie.” sprawia, że dobrze czuje się tu wiele południowych, ciepłolubnych gatunków m.in. owadów, porostów i grzybów. (z książki „Południe Szwecji” Carla Friesa) 8 9 Najwyższa linia brzegowa od 14 tysięcy lat epoki brązu. Nie znaleziono śladów obiektów 1 Ryssberget Skała macierzysta Gór Ryssberget składa się z tzw. mieszkalnych, jednak nasi przodkowie korzys- metawulkanitów, które liczą ok. 1700 milionów tali z zasobów Gór Ryssberget, wycinając tu lat, co czyni je jednymi z najstarszych gatunków drzewo oraz wypasając krowy i świnie, a także na Wysokość Gór Ryssberget wynosi ponad 160 metrów n.p.m. Stanowią one dominujący skalnych w Blekinge. Kiedy ok. 14 000 lat temu potrzeby polowania i mniejszych upraw. Podczas motyw w otaczającym je stosunkowo płaskim krajobrazie południowo-zachodniej zniknął lądolód, wody roztopowe zebrały się w uprawy kamienistej gleby kamienie wydobywano, Niecce Morza Bałtyckiego i utworzyły Lądolód a następnie układano w stosy. Są to tzw. kamie- części Blekinge. Dzięki przepięknej przyrodzie i terenom przyjaznym dla wędrówki Bałtycki, którego powierzchnia była najwyższa, nice. Występują one bardzo licznie w Górach cała część południowa jest miejscem chętnie uczęszczanym przez amatorów ruchu, gdy cały lód w południowej Szwecji uległ roz- Ryssberget. Odkryto również kamienne zagrody, wędrujących wytyczonymi ścieżkami przebiegającymi przez rezerwat. topieniu, a masa lądu nadal była obniżona. Ten w których najpewniej trzymano świnie. poziom nazywany jest najwyższą linią brzegową FAKTA W Górach Ryssberget znajduje się jeden z zajny, jer, zięba, modraszka i sójka. Lasy obfitują i w Górach Ryssberget sięga on 57 metrów n.p.m. największych i najbardziej imponujących lasów w pożywienie dla ptaków drapieżnych; rezerwat W miarę wypiętrzania się lądu w strefie wybrzeża Dojazd: E22 46 Kierunek47 48na