Zonat Me Kufizime Natyrore Në Evropën Juglindore: Dhe Rekomandimet Për Politika Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, Zhvillimi Rural nëpërmjet Menaxhimit të Integruar të Burimeve Ujore dhe Pyjore në Evropën Juglindore (LEIWW), Antonie Grubisic 5, 1000 Shkup Maqedonia Grupi i Përhershëm i Punës për Zhvillimin Rural Rajonal në EJL (SWG) Blvd. Goce Delcev 18, MRTV Building, 12th floor, 1000Shkup Maqedonia Analiza, përfundimetdhe rekomandimet në këtë dokument përfaqësojnë opinionin e autorëve dhe jo domosdoshmërisht të pozicionit teDeutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH dhe Grupit të Përhershëm të Punës për Zhvillimin Rural Rajonal në EJL (SWG). Redaktuar nga: Pandi Zdruli dhe Ordan Cukaliev Published by: Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH. A CIP catalogue record for this book is available from the National and University Library “St. Clement of Ohrid” – Macedonia CIP - Каталогизација во публикација Национална и универзитетска библиотека “Св. Климент Охридски”, Скопје 631.452(4-12) AREAS with natural constraints in South-East Europe assessment and policy recommendations / [edited by Pandi Zdruli and Ordan Cukaliev ; photography Filip Filipovic]. - Skopje : GIZ, 2017. - 205 стр. : илустр. ; 30 см ISBN 978-608-4536-06-2 а) Почва - Плодност - Југоисточна Европа б) Педологија - Агрокултурен развој - Југоисточна Европа COBISS.MK-ID 104370186 ZONAT ME KUFIZIME NATYRORE NË EVROPËN JUGLINDORE: VLERËSIMI DHE REKOMANDIMET PËR POLITIKA TABELA E PËRMBAJTJES Lista e shkurtimeve................................................................................................................................5 Parathënia dhe Mirënjohja......................................................................................................................6 Një mesazh ngaInstituti Agronomik i Barit dhe CIHEAM.......................................................................8 Të dhënat bazë, metodologjia e zbatuar për vlerësimin, si dhe ekspertët e institucionet e përfshira..........................................................................................................................9 PJESA A: ASPEKTET RAJONALE....................................................................................10 Kapitulli A1: Metodologjia e BE-së për identifikimin dhe përshkrimin e Zonave me Kufizime Natyrore (ZKN).......................................................................................................................11 Kapitulli A2: Implikimet e metodologjisë së BE-së për ZKN-të për vendet përkatëse të EJL.............18 Kapitulli A3: Nevojat e njohura mjedisore dhe social-ekonomike të rajoneve të përcaktuara si ZKN..............................................................................................................................24 Kapitulli A4: Vlerësimi i politikave ndër-vendore dhe rekomandimet përsa i takon karakterizimit dhe hartëzimit të zonave me kufizime natyrore në EJL.................................................34 Kapitulli A5: Legjislacioni i BE-së për qasjen ndaj pagesave për zonat ZKN dhe implikimet e tyre për instrumentet e financimit të programit IPARD....................................................38 Kapitulli A6: Përmbledhje e takimeve konsultative të GKPER për ZKN-të në kuadër të Programit LEIWW......................................................................................................................48 Lista e referencave dhe materialeve të konsultuara për Raportin e Sintezës Rajonale.......................57 PJESA B: RAPORTET E VENDEVE..................................................................................59 Kapitulli B1: Gjendja e informacionit për tokën, klimën dhe hartën digjitale në Shqipër....................60 B1.1. Hyrje.......................................................................................................................................60 B1.2. Gjendja e të dhënave për tokat.............................................................................................67 B1.3. Gjendja e të dhënave për klimën...........................................................................................69 B1.4. Gjendja e të dhënave të Sistemit të Informacionit Gjeografik (GIS)......................................73 B1.5. Boshllëqet, problemet dhe zgjidhjet për të dhënat...............................................................75 B1.6. Dhënia e rekomandimeve për përmirësimin e menaxhimit të të dhënave në kontekstin e Zonave me Kufizime Natyrore...............................................................................75 B1.7. Analizat e kapaciteteve kombëtare për menaxhimin e të dhënave dhe dhënien e rekomandimeve për përmirësimin e strukturës institucionale në lidhje me ZKN...........78 B1.8. Vlerësimet e politikave kombëtare dhe rekomandimet e politikave që lidhen me karakterizimin dhe hartëzimin e zonave me kufizime natyrore duke përfshirë analizat socio-ekonomike...............................................................................................................78 Lista e referencës së të dhënave të përdorura për vlerësimin e të dhënave përkatëse për ZKN-të.....................................................................................................................80 2 ZONAT ME KUFIZIME NATYRORE NË EVROPËN JUGLINDORE: VLERËSIMI DHE REKOMANDIMET PËR POLITIKA Kapitulli B2: Gjendja e informacionit mbi tokën, klimën dhe hartën digjitale në Bosnjë dhe Hercegovinë...........................................................................................82 Raporti i Federatës Bosnja dhe Hercegovina.................................................................................82 B2.1. Hyrje......................................................................................................................................82 B2.2. Statusi i të dhënave të tokës.................................................................................................87 B2.3. Gjendja e të dhënave klimatike..............................................................................................92 B2.4. Gjendja e të dhënave të Sistemit të Informacionit Gjeografik (GIS)......................................94 B2.5. Boshllëqet e të dhënave, problemet dhe zgjidhjet................................................................98 B2.6. Dhënia e rekomandimeve për përmirësimin e administrimit të të dhënave në kontekstin e Zonave me Kufizime Natyrore...............................................................................98 B2.7. Analizat e kapaciteteve kombëtare për menaxhimin e të dhënave dhe ofrimin e rekomandimeve për përmirësimin e organizimit institucional në lidhje me ZKN-të............98 B2.8. Vlerësimet e politikave kombëtare dhe rekomandimet e politikave përkatëse për karakterizimin dhe hartëzimin e zonave me kufizime natyrore duke përfshirë analizën socio-ekonomike...............................................................................................99 Lista e referencës së të dhënave të përdorura për vlerësimin e të dhënave përkatëse ZKN .............................................................................................................................101 Bosnja dhe Hercegovina: Raporti për Republikën Srpska...........................................................102 B2.1.b. Hyrje ................................................................................................................................102 B2.2.b. Gjendja e të dhënave për tokën.......................................................................................103 B2.3.b. Gjendja e të dhënave për klimën në Republikën Srpska.................................................106 B2.4.b. Gjendja e të dhënave të Sistemit të Informacionit Gjeografik (GIS).................................109 B2.5.b. Boshllëqet e të dhënave, problemet dhe zgjidhjet...........................................................115 B2.6.b. Dhënia e rekomandimeve për përmirësimin e menaxhimit të të dhënave në kontekstin e Zonave me Kufizime Natyror...............................................................................115 B2.7.b. Analizat e kapaciteteve kombëtare për menaxhimin e të dhënave dhe ofrimin e rekomandimeve për përmirësimin e organizimit institucional në lidhje me ZKN-të..........115 B2.8.b. Vlerësimet e politikave kombëtare dhe rekomandimet e politikave përkatëse për karakterizimin dhe hartëzimin e zonave me kufizime natyrore duke përfshirë analizat socio-ekonomike..............................................................................................116 Lista e referencës së të dhënave të përdorura për vlerësimin e të dhënave përkatëse ZKN .............................................................................................................................117 Kapitulli B3: Gjendja e informacionit mbi tokën, klimën dhe hartën digjitale në Kosovë*..................118 B3.1. Hyrje ...................................................................................................................................118 B3.2. Gjendja e të dhënave mbi tokën..........................................................................................119 B3.3. Gjendja e të dhënave klimatike...........................................................................................122 B3.4. Gjendja e të dhënave të Sistemit të Informacionit Gjeografik (GIS).....................................125 B3.5. Boshllëqet e të dhënave, problemet dhe zgjidhjet..............................................................130