Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójno ści Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009 - 2013 Tczew 2009 Projekt współfinansowany przez Uni ę Europejsk ą w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 Spis tre ści Wst ęp ....................................................................................................................3 I. Diagnoza............................................................................................................6 • 1. Opis geograficzny i demograficzny Powiatu Tczewskiego ...................................... 6 • 2. Rynek pracy............................................................................................................. 11 2.1. Zatrudnienie............................................................................................................................ 11 2.2. Aktywno ść gospodarcza......................................................................................................... 28 • 3. Integracja społeczna ................................................................................................ 44 3.1.Wykluczenie społeczne ........................................................................................................... 44 3.2. Aktywno ść społeczna............................................................................................................. 54 • 4. Edukacja i Kultura................................................................................................... 69 4.1 Edukacja.................................................................................................................................. 69 4.2. Kultura.................................................................................................................................... 76 II. Priorytety i cele Powiatowego Programu...................................................81 III. Zarz ądzanie Powiatowym Programem ....................................................97 2 Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 Wst ęp Powiatowy Program na Rzecz Zatrudnienia i Spójno ści Społecznej Powiatu Tczewskiego (Powiatowy Program) opracowany w 2009 roku jest dokumentem, który diagnozuje aktualn ą sytuacj ę w obszarach rynku pracy, integracji społecznej oraz edukacji i kultury w Powiecie Tczewskim oraz wskazuje cele i kierunki działa ń, które s ą propozycj ą sposobu wdra Ŝania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na terenie Powiatu Tczewskiego. Pierwsza wersja dokumentu Powiatowego Programu powstała w 2007 roku w wyniku kilkumiesi ęcznej pracy czterech Zespołów Roboczych oraz regularnym konsultacjom społecznym. W skład Zespołów Roboczych wchodzili przedstawiciele instytucji pomocy społecznej, rynku pracy, edukacji, sektora pozarz ądowego oraz organizacji skupiaj ących przedsi ębiorców i pracodawców. Pierwsza wersja dokumentu została przyj ęta Uchwał ą Rady Powiatu Tczewskiego 28 grudnia 2007 roku. Koordynatorem procesu wdra Ŝania Programu jest Starostwo Powiatowe w Tczewie. Aktualizacja Powiatowego Programu odbyła si ę w ramach realizacji projektu „Trzy filary– podstawa wzmocnienia partnerstwa lokalnego w Powiecie Tczewskim ”. Projekt był realizowany w okresie od stycznia do lipca 2009 roku przez Starostwo Powiatowe w Tczewie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet 7.2.1 Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Prace nad aktualizacj ą dokumentu przebiegały w kilku etapach. Badanie ewaluacyjne stanowiło pierwszy etap prac projektowych nad wprowadzeniem zmian i aktualizacj ą Powiatowego Programu. Zakres przeprowadzonej ewaluacji, której wyniki zaprezentowano w Raporcie z Badania Ewaluacyjnego obejmował ocen ę: 1. Procesu tworzenia Powiatowego Programu, w tym procesu rekrutacji i doboru partnerów społecznych, jako ści współpracy, słabo ści procesu, dobre praktyki; 2. Ocen ę mechanizmów wdra Ŝania Powiatowego Programu, w tym procedury funkcjonowania Programu w pierwszym roku, trudno ści wdra Ŝania, identyfikacja niezb ędnych zmian. 1 1 Alicja Zaj ączkowska, Tczew, marzec 2009r. „Raport ewaluacyjny z badania procesu tworzenia i wdra Ŝania Powiatowego Programu na rzecz Zatrudnienia i Spójno ści Społecznej Powiatu Tczewskiego”. 3 Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 W kolejnym etapie przeprowadzono spotkania eksperckie w ramach trzech Grup tematycznych z pracownikami gminnych i powiatowych instytucji samorz ądowych i publicznych, przedstawicielami organizacji pozarządowych oraz podmiotów gospodarczych. Do opracowania aktualnej wersji Powiatowego Programu wykorzystano opracowania, opinie oraz rekomendacje zebrane zarówno od uczestników spotka ń, jak równie Ŝ pozyskane w ramach indywidualnych konsultacji ze specjalistami zajmującymi si ę problematyk ą społeczn ą. Przeprowadzono tak Ŝe pogł ębion ą analiz ę dost ępnych danych statystycznych i dokumentów programowych, które zawierały opracowania przekrojowe w odniesieniu do obszarów tematycznych aktualizowanego Powiatowego Programu. Zasadnicze funkcje, jakie ma spełnia ć wypracowany dokument Powiatowego Programu to wspieranie procesu aplikacji o środki unijne w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, a tym samym wpływanie na zwi ększenie liczby składanych projektów przez podmioty z Powiatu Tczewskiego. W dłu Ŝszym okresie, w efekcie oddziaływania mo Ŝe przyczyni ć si ę do zwi ększenia efektywno ści wydatkowania funduszy na działania zwi ązane z rozwojem społecznym Powiatu Tczewskiego. Przewidywane korzy ści bezpo średnie dla u Ŝytkowników Powiatowego Programu mo Ŝna zdefiniowa ć jako: • Wskazywanie projektodawcom ewentualnych kierunków rozwoju Powiatu Tczewskiego w obszarze społecznym; • Lepsze rozpoznanie , które problemy Powiatu Tczewskiego nale Ŝy traktowa ć priorytetowo; • Dostarczanie szczegółowych informacji i danych statystycznych, które mog ą by ć wykorzystane przy opracowywaniu projektów; • Ułatwianie sformułowania przekonywuj ącego uzasadnienia projektu we wnioskach aplikacyjnych; • Zwi ększanie spójno ści działa ń podmiotów zajmuj ących si ę rozwi ązywaniem problemów społecznych w Powiecie Tczewskim. Aktualna wersja Powiatowego Programu składa si ę z nast ępuj ących cz ęś ci: • Cz ęść I - Diagnoza - zawiera opis i analiz ę sytuacji społecznej Powiatu Tczewskiego (w latach 2005-2008) w obszarze rynku pracy/zatrudnienia, integracji społecznej/wykluczenia mieszka ńców Powiatu Tczewskiego oraz edukacji i kultury. 4 Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 • Cz ęść II – Priorytety i Cele - wskazuje priorytety i cele rozwoju sfery społecznej Powiatu Tczewskiego oraz okre śla kierunki działa ń. • Cz ęść III - Struktura zarz ądzania Powiatowym Programem - wskazuje zakres wdra Ŝania, w tym monitoring i ewaluacj ę oraz podmioty zajmuj ące si ę wdra Ŝaniem na ró Ŝnych etapach jego realizacji. Niniejszy Powiatowy Program jest komplementarny z takimi dokumentami jak: • Narodow ą Strategi ą Spójno ści 2007–2013, • Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki na lata 2007–2013, • Strategi ą Rozwoju Województwa Pomorskiego, • Strategi ą Rozwoju Powiatu Tczewskiego w latach 2007-2020, • Strategi ą Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Powiecie Tczewskim na lata 2007-2013, • Strategia Rozwoju Obszarów Wiejskich Powiatu Tczewskiego. 5 Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 I. Diagnoza 1. Opis geograficzny i demograficzny Powiatu Tczewskiego Powiat Tczewski le Ŝy w południowo-wschodniej cz ęś ci województwa pomorskiego. Zajmuje powierzchni ę 697,54 km 2, czyli 3,81% całkowitej powierzchni województwa oraz 0,22% całkowitej powierzchni kraju. Powiat Tczewski składa si ę z 6 gmin, obejmuj ąc swoim zasi ęgiem: • 1 gmin ę miejsk ą Tczew, • 3 gminy wiejskie: Tczew, Subkowy, Morzeszczyn oraz • 2 gminy miejsko – wiejskie: Pelplin i Gniew. Powiat liczy ogółem 131 miejscowo ści, w tym 129 wsi. Siedzib ą władz Powiatu jest miasto Tczew. Miasto Tczew jest najwi ększym o środkiem miejskim powiatu i równie Ŝ rynkiem pracy, o środkiem komunikacji krajowej (w ęzeł kolejowy) oraz odbiorc ą usług i handlu, a tak Ŝe obszarem naukowym na poziomie szkolnictwa średniego. Powiat obejmuje cz ęść Doliny Wisły, Pojezierza Starogardzkiego oraz niewielk ą cz ęść śuław Wi ślanych. Powiat Tczewski, poło Ŝony jest w północno-wschodniej cz ęś ci Kociewia, ma urozmaicone ukształtowanie powierzchni terenu. Mo Ŝna spotka ć w nim liczne, atrakcyjne turystycznie krajobrazy, takie jak tereny nizinne, polodowcowe wzniesienia, malownicze kraw ędzie doliny Wisły, lasy w okolicach Opalenia i Swaro Ŝyna oraz jeziora. O atrakcyjności Powiatu Tczewskiego świadcz ą nie tylko krajobrazy, ale tak Ŝe zabytki kultury materialnej. Do najcenniejszych nale Ŝą : pocysterska bazylika katedralna w Pelplinie, zamek krzy Ŝacki w Gniewie, uznane za zabytek in Ŝynierii budowlanej mosty na Wi śle, sanktuaria maryjne w Piasecznie i Lubiszewie oraz sanktuarium św. Wojciecha w Gorz ędzieju, ale tak Ŝe kamienice, dworki, ko ścioły, stare, przydro Ŝne kapliczki, przepompownie wód. Przez Powiat przebiegaj ą wa Ŝne w ęzły komunikacyjne, zwłaszcza oddany do u Ŝytku nowo wybudowany odcinek 6 Powiatowy Program na rzecz Zatrudnienia i Spójności Społecznej Powiatu Tczewskiego 2009- 2013 autostrady A-1 Swaro Ŝyn – Nowe Marzy o długo ści 65 km, droga krajowa nr 22, magistrala kolejowa ł ącz ąca Pomorze