Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków Zał ącznik do uchwały nr XXIII /168 /06 Rady Miejskiej śerkowa z dnia 26 kwietnia 2006 r. PPPPPPLLLLLLAAAAAANNNNNN RRRRRROOOOOOZZZZZZWWWWWWOOOOOOJJJJJJUUUUUU LLLLLLOOOOOOKKKKKKAAAAAALLLLLLNNNNNNEEEEEEGGGGGGOOOOOO GGGGGGMMMMMMIIIIIINNNNNNYYYYYY ŻŻŻŻŻŻEEEEEERRRRRRKKKKKKÓÓÓÓÓÓWWWWWW śERKÓW 2006 1 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków PLAN ROZWOJU LOKALNEGO I. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego obejmie obszar Gminy śerków w latach 2004 – 2006 oraz 2007 - 2013 II. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJ ĘTYM WDRA śANIEM PLANU 1. Poło Ŝenie, powierzchnia, ludno ść , Gmina śerków jest gmin ą miejsko – wiejsk ą poło Ŝon ą w powiecie jaroci ńskim województwa wielkopolskiego w jego środkowej cz ęś ci. Oddalona jest 67km na południowy wschód od Poznania, 11km na północ od miasta powiatowego, około 10km od krajowej drogi nr 11 Pozna ń - Katowice. Sąsiaduje: • od północy: z gminami Miłosław i Kołaczkowo (powiat wrzesi ński), • od wschodu: z gmin ą Pyzdry (powiat wrzesi ński), gmina Gizałki i Czermin (powiat pleszewski) • od południa: z gmin ą Kotlin (powiat jaroci ński) 2 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków • od południowego zachodu: z gmin ą Jarocin (powiat jaroci ński), • od zachodu: z gmin ą Nowe Miasto n/Wart ą (powiat średzki). Gmina obejmuje obszar 17 050ha, co stanowi 0,57% ogólnej powierzchni województwa wielkopolskiego. Powierzchnia miasta śerków wynosi 203ha, co stanowi 1,19% ogólnej powierzchni gminy. Gmin ę zamieszkuje 10810 osób, z czego 2108 w mie ście śerkowie. 2. Środowisko przyrodnicze, śerków jest gmin ą o bardzo bogatym środowisku przyrodniczym i kulturowym. Ukształtowanie terenu jest jedn ą z najbardziej charakterystycznych cech środowiska, decyduj ących o atrakcyjno ści gminy. Pi ękny, niespotykany nigdzie wi ęcej, na ni Ŝu krajobraz spowodował, Ŝe okolice t ę nazwano „Szwajcari ą śerkowsk ą”. Północn ą granicę gminy stanowi rzeka Warta i Pradolina Warcia ńsko-Obrza ńska natomiast wschodni ą granic ę wyznacza rzeka Prosna i jej pradolina. Wzgórza śerkowskie 3 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków z poło Ŝonym centralnie w gminie kulminuj ącym masywem Łysej Góry 161 m.n.p.n. stanowi ą najbardziej wybijaj ący si ę element rze źby tego terenu. Obszar ten opada gwałtownie ku Pradolinie Warcia ńsko-Obrza ńskiej oraz dolinie Prosny i pradolinie śerkowskiej. Zró Ŝnicowanie ukształtowania terenu oraz bogate walory przyrodnicze zadecydowały o sposobie u Ŝytkowania gruntów. Na terenie gminy dominuj ą grunty rolne a pod wzgl ędem ich wielko ści gmina zajmuje jedno z czołowych miejsc w Wielkopolsce, na jednego mieszka ńca gminy przypada średnio 1,2 ha u Ŝytków rolnych. Główne skupisko gruntów rolniczych znajduje si ę w południowej cz ęś ci gminy i na zboczach Wzgórz śerkowskich. Zasoby wód powierzchniowych na terenie gminy stanowi ą przede wszystkim wody Warty i jej dopływów: Prosny i Lutyni. Na terenie gminy znajduj ą si ę zbiorniki wód stoj ących, do których nale Ŝą stawy rybne w Podlesiu i Raszewach o ł ącznej powierzchni 48,93 ha. Poza wspomnianymi wy Ŝej kompleksami stawowymi brakuje stałych zbiorników wodnych o obszarze wi ększym ni Ŝ 1ha. Nieliczne zbiorniki wodne to stawy o małej retencji. Gmina jest stosunkowo uboga w surowce naturalne. Wyst ępuje tu tylko gaz ziemny i kruszywo naturalne. Zło Ŝa gazu ziemnego stwierdzono w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy, w rejonie miejscowo ści Radlin (gm.Jarocin) i Chrzan. Lasy i grunty le śne zajmuj ą 2.481ha, co stanowi niewielki obszar gminy. 4 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków Najwi ększe skupiska le śne znajduj ą si ę w środkowej i północnej cz ęś ci, pokrywając najwy Ŝsze partie wzgórz, a cz ęść z nich została wł ączona do śerkowsko- Czeszewskiego Parku Krajobrazowego, gdzie przewa Ŝaj ą lasy masowego wypoczynku. Rozporz ądzeniem Wojewody Kaliskiego i Wojewody Pozna ńskiego w dniu 17 pa ździernika 1994 r. został utworzony śerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy o powierzchni 15 640 ha poło Ŝony na obszarze gmin śerków, Miłosław i Nowe Miasto n/Wart ą. Lasy stanowi ą 6 129 ha (39%), natomiast grunty orne 8 194 ha (52%). Park obj ął ochron ą unikaln ą w tej cz ęś ci wielkopolski rze źbę terenu, bogate zbiorowiska ro ślinne, rzadkie gatunki flory i fauny, obszary le śne oraz tereny zalewowe. Do parku zostało wł ączonych 8 680 ha północno- zachodniej i środkowej cz ęś ci gminy śerków. Stanowi to prawie 60 % jego powierzchni. W południowej cz ęś ci parku, do której nale Ŝy tak Ŝe dolina Warty, utworzono rezerwaty przyrody, chroni ące lasy o charakterze zbli Ŝonym do naturalnego. Obok walorów przyrodniczych śerkowsko-Czeszewski Park Krajobrazowy posiada wiele warto ściowych obiektów historyczno-pami ątkowych. Znajdowane tu obiekty prehistoryczne (cmentarzyska, grodziska) świadcz ą, Ŝe ziemie te były ju Ŝ w odległej przeszło ści zasiedlone. Wysokie warto ści środowiska oraz walory krajobrazowe decyduj ą o wysokiej ocenie środowiska przyrodniczego gminy i potrzebie takiego gospodarowania, aby zachowa ć trwało ść zasobów i funkcjonowanie środowiska we wzgl ędnej równowadze. 3. Turystyka, Okolice śerkowa, obfituj ące we wspaniałe krajobrazy, o ciekawej historii, słyn ące z zabytków i unikalnych zbiorowisk ro ślinnych, s ą jednym z najbardziej interesuj ących obszarów w Wielkopolsce. Niezwykłe walory skłoniły do powołania na tych terenach parku krajobrazowego. Do sławy tych okolic przyczynił si ę niew ątpliwie pobyt w roku 1831 Adama Mickiewicza w maj ątku Śmiełów. Obecnie w pałacu mie ści si ę Muzeum Adama Mickiewicza, a Śmiełów jest cz ęsto odwiedzanym miejscem stanowi ącym jeden z etapów popularnej trasy wycieczkowej krajoznawczej „ Śladami Mickiewicza po 5 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków Wielkopolsce”. Zainteresowanie turystyczne i krajoznawcze rejonem śerkowa si ęga połowy XIX w. Liczne wówczas go ści ńce nie zachowały si ę jednak do czasów obecnych. Obecnie jedn ą z najwa Ŝniejszych funkcji gminy śerków jest rekreacja. Miasto posiada urz ądzone tereny sportowe z kompleksem basenów k ąpielowych, baz ę noclegow ą oraz obsługuj ącą j ą sie ć handlowo-usługow ą. Penetracja turystyczno- krajoznawcza dotyczy przede wszystkim terenów nale Ŝą cych do parku krajobrazowego. Tam te Ŝ prowadz ą najatrakcyjniejsze szlaki turystyczne piesze, motorowe, rowerowe. Przez gmin ę biegnie Transwielkopolska Trasa Rowerowa. Swój pocz ątek w gminie śerków ma w miejscowo ści Pogorzelica, poło Ŝonej na lewym brzegu Warty. Szlak biegnie mało ucz ęszczanymi asfaltowymi drogami do Śmiełowa, Brzóstkowa, Raszew ko ńczy si ę na Ŝerkowskim rynku. Z rynku w śerkowie szlak wiedzie do Bie ździadowa i dalej poza granice gminy do D ębna. Ze Wzgórz śerkowskich rozci ąga si ę wspaniała panorama na Pradolin ę Warty, lasy czeszewskie, pałac w Śmiełowie i ko ściół w Brzóstkowie. Walory gminy śerków stanowi ą idealne miejsce dla rozwoju ró Ŝnorodnych form turystyki, wypoczynku i rekreacji, w szczególno ści agroturystyki, turystyki pieszej i rowerowej. 4. Zagospodarowanie przestrzenne: 4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Obszar gminy z uwagi na zmienno ść środowiska i krajobrazu, zró Ŝnicowany jest pod wzgl ędem wprowadzanych form ochrony oraz poziomem wykorzystania gospodarczego środowiska. Cenne warto ści przyrodnicze i krajobrazowe le Ŝą ce u podstaw powołania parku krajobrazowego, a tym samym obj ęte szczególn ą form ą ochrony przyrody stanowi ą ograniczenia dla działalno ści gospodarczej. Na stan poprawy środowiska naturalnego w gminie ogromny wpływ ma specyficzne poło Ŝenie w tzw. hydrograficznym „W ęź le śerkowskim” (uj ściowe odcinki Lutyni i Prosny do Warty, wododziałowy Pagór śerkowski), co wpływa na cał ą gospodark ę wodno ściekow ą, która powinna stanowi ć przedmiot współpracy mi ędzygminnej wszystkich gmin le Ŝą cych w zlewniach tych rzek, oraz ochron ę przeciwpowodziow ą. Tak Ŝe wysokie warto ści środowiska zwi ązane z tymi dolinami, walory krajobrazowe marginalnej strefy morenowej decyduj ą o wysokiej ocenie środowiska i potrzebie takiego gospodarowania, aby zachowa ć trwało ść zasobów i funkcjonowanie środowiska we wzgl ędnej równowadze. 6 Plan Rozwoju Lokalnego Gminy śerków Uwarunkowania ekologiczno – ochronne • Przyj ęcie zasady zrównowa Ŝonego rozwoju i ochrona środowiska jako podstawa polityki przestrzennej gminy • Poło Ŝenie cz ęś ci północnej i centralnej gminy w obszarze śerkowsko – Czeszewskiego Parku Krajobrazowego ogranicza rozwój funkcji produkcyjnych i intensywno ści zabudowy • Wył ączenie z zabudowy doliny Warty i Prosny (regionalny korytarz ekologiczny w sieci ECONET, tereny zalewowe) w granicach wałów przeciwpowodziowych, doliny pozostałych rzek Lutyni, Lubieszki i innych cieków • Wył ączenie z zainwestowania obszarów projektowanego rezerwatu oraz innych cennych przyrodniczo obszarów (postulowane u Ŝytki ekologiczne, stanowiska ro ślin chronionych, ostoje ptaków wodno-błotnych) • Wył ączenie z zainwestowania zwartych kompleksów gleb kl. II-IVb, obszarów wód, u Ŝytków zielonych oraz obszarów le śnych i zadrzewionych (w tym parków podworskich), a tak Ŝe projektowanych zalesie ń • Ograniczenia w zainwestowaniu w sferach ochrony konserwatorskiej oraz obszarów eksploatacji archeologicznej • Ograniczenie w zainwestowaniu obszarów wysokiej ochrony zbiorników wód podziemnych 4.2. Infrastruktura techniczna: Komunikacja Przez gmin ę śerków przebiegaj ą drogi o znaczeniu regionalnym, maj ące w niedalekiej odległo ści od gminy w kierunku zachodnim poł ączenie z drog ą krajow ą nr 11 ł ącz ącą Pozna ń z Katowicami. Przez teren gminy w południowej jej cz ęś ci przebiega droga wojewódzka