Sarajevo, 2015. Korice_nove 23. decembar 2015 12:08:43 USTAVNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE УСТАВНИ СУД БОСНЕ И ХЕРЦЕГОВИНЕ CONSTITUTIONAL COURT OF BOSNIA AND HERZEGOVINA Izdavač/Publisher: USTAVNI SUD BOSNE I HERCEGOVINE CONSTITUTIONAL COURT OF BOSNIA AND HERZEGOVINA Sarajevo, Reisa Džemaludina Čauševića 6/III Za idavača/For publisher: MIRSAD ĆEMAN Urednik/Editor: MATO TADIĆ Uređivački odbor/Editorial Board: MATO TADIĆ MIODRAG SIMOVIĆ ARIJANA DŽANOVIĆ ERMINA DUMANJIĆ AMELA HARBA-BAŠOVIĆ AZEM KRAJINIĆ Prijevod, lektura i korektura/ Translation, Editing and Proofreading: JEZIČKI ODJEL USTAVNOG SUDA BiH LANGUAGE DEPARTMENT OF THE CONSTITUTIONAL COURT OF BiH Prijelom i dizajn/Layout and Design: AMELA HARBA-BAŠOVIĆ Štampa/Printed by: ŠTAMPARIJA FOJNICA d.d., Fojnica Tiraž/Print run: 200 Ustavni sud će podržavati ovaj Ustav. Odluke Ustavnog suda su konačne i obavezujuće. (Član VI/3. i 4. Ustava Bosne i Hercegovine) Уставни суд ће штитити овај Устав. Одлуке Уставног суда су коначне и обавезујуће. (Члан VI/3 i 4 Устава Босне и Херцеговине) The Constitutional Court shall uphold this Constitution. Decisions of the Constitutional Court shall be final and binding. (Article VI(3) and (4) of the Constitution of Bosnia and Herzegovina) 3 Ustavni sud Bosne i Hercegovine smješten je u zgradi Predsjedništva BiH u Ulici reisa Džemaludina Čauševića 6/III, Sarajevo Уставни суд Босне и Херцеговине смјештен је у згради Предсједништва БиХ, у Улици реиса Џемалудина Чаушевића 6/III, Сарајево The Constitutional Court of Bosnia and Herzegovina is seated in the building of the Presidency of BiH, Reisa Džemaludina Čauševića No. 6/III, Sarajevo Tel: +387 33 251 226 Fax: +387 33 561 134 e-mail: [email protected] www.ustavnisud.ba www.ccbh.ba 4 UVOD INTRODUCTION Mirsad Ćeman Mirsad Ćeman Predsjednik President Ustavnog suda Constitutional Court of Bosne i Hercegovine Bosnia and Herzegovina Godine 2014. navršilo se pola stoljeća ustavnog sudovanja In 2014, the constitutional justice in Bosnia and Herzegovina u Bosni i Hercegovini. Prigodnom manifestacijom Ustavni sud reached the half-century of its existence. The Constitutional Bosne i Hercegovine obilježio je ovaj značajan jubilej. Court of Bosnia and Herzegovina held an appropriate ceremony Uspostavljen na temelju i u okvirima Ustava BiH iz 1963. go- to mark the important jubilee. dine (BiH je tada bila jedna od šest republika SFR Jugoslavije), Being established on the basis and within the framework Ustavni sud BiH je faktički počeo da radi 15. februara 1964. of the 1963 BiH Constitution (at the time, BiH was one of godine a prvi izbor sudija izvršen je 26. juna 1963. godine. U the six republics of the former Socialist Federal Republic of historijskom kontekstu to je jedan od rijetkih primjera u drža- Yugoslavia), the Constitutional Court of BiH actually started to vama socijalističke orijentacije, budući da je bivša Jugoslavija work on 15 February 1964 and first judges were appointed on (na saveznom i republičkom nivou) imala uređen i funkcionalan 26 June 1963. In the historical context, this is a rare example sistem ustavnih sudova. in the socialist countries, as the former Yugoslavia had an Današnji Ustavni sud BiH utemeljen je Ustavom Bosne organized and functional system of constitutional courts (at the i Hercegovine iz 1995. godine, tzv. Dejtonskim ustavom, koji Federal and republic level). predstavlja Aneks IV Općeg okvirnog sporazuma za mir u The current Constitutional Court of BiH is established by Bosni i Hercegovini, parafiranog 21. novembra 1995. godine u the Constitution of Bosnia and Herzegovina from 1995, the Dejtonu, država Ohajo, SAD, a potpisanog u Parizu, Francuska, so-called ‘Dayton Constitution’, which represents Annex IV to 14. decembra 1995. godine, te je jedna od pet državnih the General Framework Agreement for Peace in Bosnia and institucija predviđenih ovim ustavom. Konstituiran je i počeo je Herzegovina, which was initialed in Dayton, Ohio USA on 21 da radi 22. maja 1997. godine. Nadležnosti su mu definirane November 1995 and officially signed in Paris on 14 December članovima VI/3. i IV/3.f) Ustava, te Amandmanom I na Ustav 1995, and it is one of the five state-level institutions foreseen BiH iz 2009. godine. U odnosu na raniji „preddejtonski“ period, by the Constitution. The Constitutional Court was constituted to su potpuno nove okolnosti, bitno drukčiji normativno-pravni and started work on 22 May 1997. It derives its powers from okvir i društveno-politički ambijent i odnosi. Article VI(3) and Article IV(3)(f) of the Constitution of BiH and Nakon prvog petogodišnjeg mandata domaćih i međunarod- Amendment No. 1 to the Constitution of BiH from 2009. When nih sudija koji je završen 2002. godine, sudijski sastav (mandat compared to the ‘pre-Dayton’ period, these are completely do sedamdesete godine života) povremeno se mijenjao zbog new circumstances, essentially different normative and legal različitih razloga predviđenih Ustavom. framework and social and political ambience and relations. 5 U formalno i faktički veoma složenoj ustavnopravnoj strukturi After the initial five-year appointment of national and i društvenim odnosima općenito u Bosni i Hercegovini Ustavni international judges, which ended in May 2002, the composition sud BiH ima jedan od najtežih zadataka javne vlasti - tumačenje, of the Constitutional Court of BiH (a retirement age of 70 for zaštitu i promoviranje specifičnog ustavnopravnog poretka koji judges) has changed from time to time for the reasons referred proizlazi iz „Dejtonskog ustava“ BiH. Podržavajući Ustav (čiji to in the Constitution. je sastavni dio i Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava In the formally and factually complex constitutional and legal i temeljnih sloboda, te 15 dodatnih sporazuma o ljudskim structure and social relationships in Bosnia and Herzegovina, pravima), Ustavni sud, donoseći ponekada veoma teške i the Constitutional Court of BiH has one of the most difficult dalekosežne odluke, zapravo razrješava i složene odnose tasks that public authorities have – it has the responsibility of između drugih institucija vlasti u Bosni i Hercegovini. Kao interpreting, protecting and promoting the specific constitutional najviši institucionalni garant ljudskih prava i temeljnih sloboda and legal system established by the ‘Dayton Constitution’. u državi, Ustavni sud je istovremeno, putem svoje apelacijske Upholding the Constitution (and the European Convention for nadležnosti, izuzetno značajan oslonac građanima pojedinačno the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms u zaštiti i ostvarivanju njihovih prava i interesa. and 15 additional human rights agreements, which constitute Iako su relevantne informacije o Ustavnom sudu svim an integral part of the Constitution), the Constitutional Court, zainteresiranim dostupne na internetskoj stranici i putem drugih rendering sometimes very difficult and far-reaching decisions, publikacija Ustavnog suda, namjena ove publikacije je da sažeto actually resolves very complex relationships between upozna najširu domaću i stranu opću, kao i stručnu javnost other institutions in Bosnia and Herzegovina. As a principal sa osnovnim podacima, te nadležnostima i funkcioniranjem institutional guarantor of human rights and fundamental Ustavnog suda Bosne i Hercegovine. freedoms in the country, the Constitutional Court, at the same time, protects the individual rights and interests of citizens, through its appellate jurisdiction. Although the relevant information about the Constitutional Court is available on our website or can be found in a number of our publications, this publication is intended for the broadest professional and general, domestic and international public with the purpose of their better understanding of the jurisdiction and functioning of the Constitutional Court of Bosnia and Herzegovina. Kabinet predsjednika Ustavnog suda Office of the President of the Constitutional Court 6 SASTAV Usta vni sud Bo sne i He rce go vi ne sasto ji The Constitutional Court of Bosnia and se od de vet čla no va. Herzegovina shall have nine members. a) Če ti ri čla na bi ra Pre dsta vni čki dom a) Four members shall be selected Fe de ra ci je, a dva čla na Skupština Repu- by the House of Representatives of blike Srpske. Pre osta la tri člana bira pred- the Federation, and two members by sje dnik Evro pskog su da za lju dska pra va the Assembly of the Republika Srpska. na kon ko nsu lta ci ja sa Predsjedništvom. The remaining three members shall be selected by the President of the European b) Su di je će bi ti ista knu ti pra vni ci vi sokog Court of Human Rights after consultation mo ra lnog ugle da. Sva ko ko udo vo lja va with the Presidency. COMPOSITION ta kvoj kvali fi ka ci ji i ima pra vo gla sa mo že bi ti ime no van za su di ju Ustavnog su da. b) Judges shall be distinguished jurists Su di je ko je bi ra pre dsje dnik Evro pskog of a high moral standing. Any eligible voter su da za lju dska pra va ne mo gu bi ti so qualified may serve as a judge of the drža vlja ni Bo sne i He rce go vi ne ili bi lo Constitutional Court. The judges selected ko je su sje dne drža ve. by the President of the European Court of Human Rights shall not be citizens c) Ma ndat su di ja ime no va nih u prvome of Bosnia and Herzegovina or of any sa zi vu bi će pet go di na, izu zev ako neighboring state. podnesu osta vku ili bu du s ra zlo gom MIRSAD ĆEMAN, razri je še ni na osno vu ko nse nzu sa osta lih c) The term of judges initially appointed Predsjednik/President su di ja. Su di je ko ji su ime no va ni u prvo- shall be five years, unless they resign or me sa zi vu ne mo gu bi ti re ime no va ni. Su- are removed for cause by consensus of MATO TADIĆ, di je koji će biti ime no va ni na kon prvog the other judges.