DE OUD-KATHOLIEK Tijdschrift voor de Oud-Katholieke Kerk van Nederland Jaargang 130 | april 2014 | nr. 2876 3 5 Werkend aan verbondenheid En verder: Redactioneel In vogelvlucht van 1889 naar 2014 en nog ver- Sta op en ga! der. ‘De Unie is door de oud-katholieken altijd gevoeld als een unie van onze bisdommen c.q. kerken.’ Van de redactie Sta op en ga! ................................................. 3 Bijdragen uit zes zusterkerken 8 Column Reacties uit Zwitserland, Polen, Tsjechië, Duits- Ver van mijn bed .......................................... 4 land, Frankrijk en Oostenrijk. ‘Onze kerk van morgen moet heel wat uitdagingen Even kijken bij aangaan.’ Het Franse Huis ......................................... 20 Wat vieren we eigenlijk? 14 En dan nog dit Patriarch, bisschop, beeld ........................... 22 Angela Berlis schrijft over wat bereikt is in de Unie en stelt pakkende vragen. Service ‘Uit een gezamenlijke viering putten we moed voor Berichten, agenda en colofon...................... 23 toekomstige uitdagingen.’ Grote gebeurtenissen werpen hun schaduwen nog nooit een congres bijgewoond. Zij stellen Angela Berlis toont in haar artikel aan dat de vooruit en het zijn inderdaad grote gebeurtenis- vragen: Wat gebeurt er nou eigenlijk op zo’n Unie van Utrecht nog springlevend is en meer De Achterkant sen: het Oud-Katholieken Congres 2014 en de congres, wat is er zo leuk aan, wat beleef je inhoudt dan een overleg van bisschoppen. Zij Christen-zijn op oud-katholieke wijze viering van 125 jaar Unie van Utrecht. De hele er? De congresgangers reageren enigszins benadrukt de belangrijke rol die de congres- Niet alles .................................................... 24 16 Oud-Katholieke Kerk is dus in feeststemming. verbaasd. Oud-katholieken uit andere landen sen vanaf het begin gespeeld hebben en nog Die septemberdagen in Utrecht beloven Of toch niet? Het is maar een klein deel van het ontmoeten, met hen praten over kerk en spelen als fora van uitwisseling. boeiend en ontspannend te worden. oud-katholieke volk dat regelmatig deelneemt geloof, wie begrijpt nou niet dat dat leuk, boei- Ook het congrescomité komt aan het woord, aan de congressen en de Unie van Utrecht end en verrijkend is? Maar dan komen ze los zoals dat in de laatste nummers regelmatig ‘We wagen het erop om onze comfortzone te verlaten.’ is bij veel oud-katholieken onbekend en/of met hun enthousiaste verhalen en het eindigt gebeurd is. Iedereen die nog twijfelt over deel- onbemind. Dat het congres – voor het eerst na met de conclusie: je moet het meegemaakt name aan het congres of meent te weten dat twintig jaar – weer in Nederland plaatsvindt, hebben. het niets voor hem of haar is, zou de bevlogen zal ongetwijfeld leiden tot een groter aantal Wie zijn die andere oud-katholieken? In dit oproep van Hilde Witters moeten lezen. Dan Jong en internationaal Nederlandse bezoekers, maar dan nog is te nummer wordt een beeld van zes zuster- blijft er maar één mogelijkheid over: Sta op en 18 verwachten dat de meerderheid thuis blijft. kerken gegeven. Oud-katholiek, net als wij, ga! Een internationaal Oud-Katholiek Jongeren- In dit nummer komt zo’n thuisblijver aan het maar toch anders. Hoe zijn deze kerken bij congres. Hoe leuk is dat??? woord. Of is de column toch verkapte reclame elkaar gekomen, waarom blijven ze bij elkaar? De redactie voor het congres? Robert Frede gaat in op het ontstaan van de ‘Dat jongerencongres is voor mij een voortzetting van De scheiding loopt zelfs dwars door de redac- Unie van Utrecht en laat zien dat het in de mijn vakantie.’ tie van uw blad. Drie redacteuren zijn fervente loop van de tijd vaak moeite kostte – en de Quod semper...??? aanhangers van het congres, andere hebben moeite waard bleek - om bij elkaar te blijven. Lees voor uitleg van de titel van dit Karin Schaub - speciale gast op het congres. (p17) nummer de bijdrage van Robert Frede Inhoud op pagina 5. 5 Column A. Parochiaan Ver van mijn bed Werkend aan onderlinge verbondenheid 125 jaar Unie van Utrecht (1889-2014) adat geleidelijk aan duidelijk was gewor- werd gesloten, was verre van vanzelfsprekend. De nieuwe bisschopsverkiezing en wijding was aan Nden dat de door het Vaticaanse concilie drie landelijke kerken die hier in hun bisschoppen Rome gemeld – telkens gevolgd door de excom- genomen besluiten over de onfeilbaarheid van aan tafel zaten, waren zeer verschillend van aard. municatie van de pasgewijde bisschop. Met de de paus door bijna alle (rooms-katholieke) Het is waarschijnlijk aan de grote tact en omzich- opbloei die Nederland in economisch en ander bisschoppen waren erkend en naarmate de tigheid van bisschop Herzog te danken dat de opzicht vanaf de jaren ’70 van de negentiende organisatie van de jonge bisdommen in Duits- bisschoppenverklaring uiteindelijk ondertekend eeuw kende, was ook de landelijke kerk een beetje land en Zwitserland zich verstevigde, keken de werd. meegegroeid. Hoewel na een tijd van neergang vijf oud-katholieke bisschoppen uit parochies werden opgeheven, ont- naar mogelijkheden om een stevi- stonden er ook nieuwe (IJmuiden) en ger fundament onder hun contacten werden in tal van plaatsen nieuwe, gro- INTERNATIONALER ALTKATHOLIKENKONGRESS 2014 ALTKATHOLIKENKONGRESS INTERNATIONALER INTERNATIONAAL OUD-KATHOLIEKEN CONGRES 2014 OUD-KATHOLIEKEN INTERNATIONAAL INTERNATIONAL OLD CATHOLIC CONGRESS 2014 OLD CATHOLIC INTERNATIONAL MEZINÁRODNÍ STAROKATOLICKÝ KONGRES 2014 MEZINÁRODNÍ STAROKATOLICKÝ MIĘDZYNARODOWY KONGRES STAROKATOLICKI 2014 KONGRES STAROKATOLICKI MIĘDZYNARODOWY CONGRÈS INTERNATIONAL DES VIEUX (VIELLES)-CATHOLIQUES 2014 VIEUX (VIELLES)-CATHOLIQUES DES CONGRÈS INTERNATIONAL te leggen. Op 24 september 1889 tere parochiekerken voor de zelfbewuste sloten de aartsbisschop van Utrecht, gemeenschappen gebouwd. De ‘schuil- Johannes Heykamp, de bisschop van kerk’ werd verlaten. In de beginnende 125 LET 125 ANS 125 LECIE 125 JAAR 125 JAHRE 125 YEARS 1889 2014 1889 2014 1889 2014 1889 2014 1889 2014 1889 2014 UNION D’UTRECHT UTRECHTSKÉ UNIE UTRECHTER UNION Haarlem, Casparus Johannes Rinkel, UNII UTRECHSKIEJ verzuiling deed ook de oud-katholieke UNIE VAN UNIE VAN UTRECHT UNION OF UTRECHT de bisschop van Deventer, Cornelis kerk op bescheiden schaal mee. De start Diependaal, de katholieke bisschop van het uitgeven van een eigen blad van de oud-katholieken in het Duitse in 1885 (De Oud-Katholiek) is een Er is toch altijd wat te doen in die kerk. Alsof En nu willen ze weer dat je naar het congres toch anders, en dat verruimt je blik, en dan Rijk, Joseph Hubert Reinkens, en de uitdrukking van het groeiende zelfbe- je het niet druk genoeg hebt. Neem nou onze gaat. Het congres, ja, daar heb ik wel eens kun je praten over wat je gemeenschappelijk bisschop van de Christkatholische wustzijn en elan in onze kerk. parochie. Lezingen, avondgebeden, repeti- eerder over gehoord, dat was ver van mijn bed. hebt, over de oud-katholieke identiteit. Kirche der Schweiz, Eduard Herzog, ties kerkkoor, gespreksavonden, meditaties Maar deze keer is het in Utrecht en moet je Dat oud-katholieken allemaal anders zijn, dat in de aartsbisschoppelijke woning aan Contacten enzovoort. En dan willen ze ook nog dat je komen om het eens een keer mee te maken, maak ik in mijn parochie ook mee. En bisschop de Mariaplaats in Utrecht de ‘Unie De Duitse en de Zwitserse kerk waren meehelpt met allerlei klussen: bloemendienst, dan wil je voortaan altijd, zeggen ze. Joris Vercammen heeft een prachtig boek van Utrecht’ van (oud) katholieke nieuwe kerken – niet in hun zelfbeeld, schilderen van de parochiezaal, koper poet- Wat is er nou zo leuk aan dat congres? Je ont- over oud-katholieke identiteit geschreven, dat bisschoppen. want ze hielden aan de overgeleverde sen. En dan is er weer een happening: de moet allemaal oud-katholieken, zeggen ze, hebben we op de gespreksavond besproken, 24 september 1989, Nederlands Episcopaat, zij ondertekenden tradities over het gezag in de kerk vast installatie van een pastoor, een jubileum, een uit allerlei landen, één grote, gelukkige fami- dus daar weet ik nu ook alles van. de akte van de Unie van Utrecht – maar wel in hun organisatie. In beide kerken was bazaar. Alle hens aan dek en alle handen uit lie, en dan ontmoet je de volgende keer weer We gaan ook iets vieren, zeggen ze: 125 jaar Het was (en is in zekere zin tot op de dag van van- Zelfbewustzijn een aantal ingrijpende hervormingen doorgevoerd: de mouwen. Soms zou je vergeten dat je ook dezelfde mensen, een soort grote, blijde fami- Unie van Utrecht, maar de Unie van Utrecht daag) een unie van bisschoppen, niet van kerken in De Nederlandse kerk had eeuwenlang gepoogd tot de landstaal was ingevoerd in de liturgie, het ver- nog een baan en een gezin hebt. liereünie, waar dan ook weer nieuwe mensen staat nog verder van mij af dan het congres. organisatorische zin. In de oud-katholieke visie is een verzoening met de kerk van Rome te komen. plichte celibaat was afgeschaft en de kerken hadden En dat is dan alleen nog maar de parochie. bij komen. Het wordt een mooi feest, zeggen ze. Ach, de het echter zo dat iemand alleen maar bisschop kan Vernieuwingen en veranderingen had men sinds de een synodale structuur met een bisschop aan het Maar ook in groter verband wordt er op alle Maar ik ontmoet al zoveel oud-katholieken, oud-katholieke kerk is toch altijd één groot zijn, als er ook sprake is van een plaatselijke kerk; breuk van 1723 zoveel mogelijk vermeden. In het hoofd gekregen. In de Nederlandse kerk had men mogelijke manieren aan je getrokken. Een in mijn parochie, en elders in het land en feest. de bisschop staat dus voor de kerk en in die zin is eucharistisch gebed werd zelfs de naam van de paus dit alles met een zekere ontzetting gade geslagen. bisschopsdag, een priesterwijding, het volley- daar komen ook steeds weer nieuwe mensen de Unie door de oud-katholieken altijd gevoeld als nog genoemd. Aan de andere kant volhardde de Welke kant zou het uit gaan? De eerst zeer har- baltoernooi, en hup, daar gaan we weer, op bij.