ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﻛﺎرﻛﺮد ﮔﻴﺎﻫﻲ، ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ : /08 /06 1391 ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻧﻬﺎﻳﻲ : /13 /09 1391 ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي در ﮔﻴﺎه ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ Cannabis sativa L. ( ) در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي روﻳﺸﻲ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺳﺎﻻري 1 * و ﺣﻜﻴﻤﻪ ﻣﻨﺼﻮري1 1 ﮔﺮوه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ، داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم، داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻬﻴﺪ ﺑﺎﻫﻨﺮ ﻛﺮﻣﺎن ﭼﻜﻴﺪه : : در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﺮﭘﻨ ﻮﺋﻴﺪي ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه از ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻼﺳﺘﻴﺪي ﺳﻨﺘﺰ ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ در ﮔﻴﺎه ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺑﺎ ﻧﺎم ﻋﻠﻤﻲ .Cannabis sativa L ﻛﻪ در ﻣﺮﺣﻠﻪ روﻳﺸﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ، ﭘﺮداﺧﺘ ﻪ ﺷﺪ . ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي 1 5، ، 10 و 100 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮاي ﺗﻴﻤﺎر دﻫﻲ ﮔﻴﺎﻫﺎن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . ﺗﻴﻤﺎر ﻫﺎي ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓ ﺰاﻳﺶ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ a و ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ﻛﻞ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪ . اﻣﺎ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ b ﻓﻘﻂ در ﺗﻴﻤﺎر 5 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺤﺘﻮي ﻛﺎروﺗﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ در ﻫﻤﻪ ي ﺗﻴﻤﺎر ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻛﻨﺘﺮل اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻴﻦ ﺗﻴﻤﺎر ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲ داري ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ . ﻣﻘﺪار α - ﺗﻮﻛﻮﻓﺮول ﻫﻢ ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺗﻴﻤﺎر ﻫﺎي 10 و 100 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ . ﺗﻴﻤﺎر ﻫﺎي 1 5و ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﺗﺘﺮاﻫﻴﺪروﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮل ( 9-∆ Tetrahydrocannabinol ) ( ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ داروﻳﻲ اﻳﻦ ﮔﻴﺎه ) ﺷﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ در ﺗﻴﻤﺎر 5 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ از ﺗﻴﻤﺎر 1 1 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر ﺑﻮد. ﺳﻄﺢ ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﺪﻳﻮل Cannabidiol در ﻫﻤﻪ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ . ﻧﺴﺒﺖ THC/CBD در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺷﺎﻫﺪ ﺣﺪود 0.4 0.4 ﺑﻮد ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ در ﺗﻴﻤﺎرﻫﺎي 1 5و ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﺑﻪ ﺣﺪود 14.58 و 15 رﺳﻴﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﺪ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ و ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ را در ﻛﻠﺮوﭘﻼﺳﺖ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲ .ﻛﻨﺪ .ﻛﻨﺪ ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي : ﺗﺘﺮاﻫﻴﺪروﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮل ( α ، ( THC- ﺗﻮﻛﻮﻓﺮول، ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪ، ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ، ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ، ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﺪﻳﻮل ( CBD ) ، ، ) ﻣﺨﻔﻒ :ﻫﺎ :ﻫﺎ 9 THC ∆ - Tetrahydrocannabinol CBD Cannabidiol IPP isopenthenylpyrophosphate ﻣﻘﺪﻣﻪ : ﭘﻼﺳﺘﻮﻛﻴﻨﻮن ) و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺳﺎﺧﺘﺎري ﻏﺸﺎ ( ﻓﻴﺘﻮاﺳﺘﺮول ) ﻣﻲ ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ ﻳﻚ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺰرگ از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺒﻴﻌﻲ را ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻣﻔﻴﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ و ﻧﻘﺶ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ در ﮔﻴﺎﻫﺎن اﻳﻔﺎ ﻣﻲ ﺗﺠﺎري از ﺟﻤﻠﻪ ﺣﻼل ﻫﺎ، ﭼﺎﺷﻨﻲ ﻫﺎ، ﻣﻮاد ﻣﻌﻄﺮ و ﻣﻮاد ﻛﻨﻨﺪ . از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ( ژﻳﺒﺮﻟﻴﻚ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻠﻴﻤﺮﻫﺎي ﻣﻔﻴﺪ ﺻﻨﻌﺘﻲ ( ﻻﺳﺘﻴﻚ اﺳﻴﺪ، آﺑﺴﻴﺰﻳﻚ اﺳﻴﺪ) ، ﭘﻴﮕﻤﺎن ﻫﺎي ﻓﺘﻮﺳﻨﺘﺰي ( ﻛﺎروﺗﻨﻮﺋﻴﺪ، و ﻛﺎﺋﻮﭼﻮ ) و داروﻫﺎ در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ . ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت دم ﻓﻴﺘﻮﻟﻲ ﻛﻠﺮوﻓ )ﻴﻞ ، ﻧﺎﻗﻞ ﻫﺎي اﻟﻜﺘﺮون ( ﻳﻮﺑﻲ ﻛﻴﻨﻮن و ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي در رواﺑﻂ و دﻓﺎع ﮔﻴﺎه ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻠﺐ ﮔﺮده اﻓﺸﺎن ﻫﺎ، * ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺆل ، ﻧﺸﺎﻧﻲ ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜ :ﻲ [email protected] 52 ﻓﺮآﻳﻨﺪ و ﻛﺎرﻛﺮد ﮔﻴﺎﻫﻲ، ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 2 ، ﺳﺎل 1391 ﭘﺮاﻛﻨﺶ داﻧﻪ، ﻓﻴﺘﻮﻛﺴﻴﻦ ﻫﺎي رﻗﺎﺑﺘﻲ، آﻧﺘﻲ ﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﻫﺎ، دﻓﻊ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ . ﺗﺮﭘﻦ ﻫﺎ در ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻋﻠﻒ ﺧﻮاران و ﺗﻮﻛﺴﻴﻦ ﻫﺎ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ در ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺧﺎص ﮔﻴﺎه ﻣﺜﻞ ﺑﻮ و راﻳﺤﻪ ي آن ﻧﻘﺶ ( McGarvey and Croteau, 1995 ). دارﻧﺪ . ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺗﻲ ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻓﻌﺎل داروﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻳﺰوﭘﺮﻧﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ي واﻛﻨﺶ ﻫﺎ و ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﻴﺎﭘﻲ ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﻧﺎم ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﭘﻴﺶ ﺳﺎز 5 ﻛﺮﺑﻨﻪي اﻳﺰوﭘﻨﺘﻨﻴﻞ ﭘﻴﺮوﻓﺴﻔﺎت ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﺮﭘﻨﻮﻓﻨﻮﻟﻴﻚ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ( isopenthenylpyrophosphate ، IPP ) و اﻳﺰوﻣﺮ آن، دي ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻼﺳﺘﻴﺪي ﺳﻨﺘﺰ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺑﻴﺶ از 60 ﻧﻮع ﻣﺘﻴﻞ آﻟﻴﻞ دي ﻓﺴﻔﺎت ( DMAPP ) ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﺋﻴﺪ در ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Pate, 1994 ). ). ﮔﻴﺎﻫﺎن دو ﻣﺴﻴﺮ ﺑﻴﻮﺳﻨﺘﺰي ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺮاي ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ وﺟﻮد اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت cannabis ﺑﻪ دو ﺗﻴﭗ ﻓﻴﺒﺮي و داروﻳﻲ دارد . ﻣﺴﻴﺮ ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻤﻲ ﻣﻮاﻟﻮﻧﺎت ( MVA ) ﻛﻪ در ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛ ﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻬﻢ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﺗﻴﭗ ﻣﺮﺑﻮط ﺣﻴﻮاﻧﺎت و ﻗﺎرچ ﻫﺎ ﻣﺸﺘﺮك اﺳ ﺖ، و ﺳﻨﺘﺰ ﺳﺰﻛﻮﺋﻲ ﺗﺮﭘﻦ و ﺑﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻓﻌﺎل، ﺗﺘﺮاﻫﻴﺪروﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮل ( THC ، 9-∆) ﺗﺮي ﺗﺮﭘﻦ ﻫﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺮول ﻫﺎ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺶ ﺳﺎز ﻫﺎي tetrahydrocannabinol و ﭘﻴﺶ ﺳﺎز آن ﺗﺘﺮا ﻫﻴﺪرو ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻳﻮﺑﻲ ﻛﻴﻨﻮن و ﭘﺮﻧﻴﻞ دار ﺷﺪن ﭘﺮوﺗﺌﻴﻦ ﻫﺎ و ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﻟﻴﻚ اﺳﻴﺪ ( tetrahydrocannabinolic acid ، THCA) ﺗﻮﻟﻴﺪ Heme A در ﻣﻴﺘﻮﻛﻨﺪري ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ اﺳﺖ . ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮي ﺑﺎﻻي THC و THCA ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﻮد . اﺧﻴﺮا ﻣﺴﻴﺮ ﻣﺘﻴﻞ ارﻳﺘﺮﻳﺘﻮل ﻓﺴﻔﺎت ﻧﻮع داروﻳﻲ ﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﻲ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﺎ ( Methyl-D-erythritol-4-phosphate ، MEP-2 ) ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺘﻮي THC و THCA ﭘﺎﻳﻴﻦ ( زﻳﺮ 0.2 ﺗﺎ 0.3 درﺻﺪ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﻼﺳﺖ ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﺎن و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ وزن ﺧﺸﻚ ) ﻧﻮع ﻓﻴﺒﺮي اﺳﺖ ( Hazekamp, 2009 ). ). در ﭘﺮوﺗﻮزوا، اﻏﻠﺐ ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻫﺎ و ﺟﻠﺒﻚ ﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ و ﻣﺘﻴﻞ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺟﺪﻳﺪي ﺷﻮد . اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮ IPP ﻻزم ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﺰوﭘﺮن، ﻣﻮﻧﻮﺗﺮﭘﻦ ﻫﺎ از ﻫﻮرﻣﻮن ﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﻞ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ( ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻟﻴﻤﻮﻧﻦ) ، دي ﺗﺮﭘﻦ ﻫﺎ، ﻛﺎروﺗﻨﻮﺋﻴﺪ، ﭘﻼﺳﺘﻮﻛﻴﻨﻮن، ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻫﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد، و ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻓﻴﺘﻮل ( ﻣﺜﻞ دم ﻓﻴﺘﻮﻟﻲ ﻛﻠﺮوﻓﻴﻞ ) و ﺗﻮﻛﻮﻓﺮول ﻫﺎ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻓﺮآﻳﻨﺪ رﺷﺪ و ﻧﻤﻮ دارد ( Gao et a l., 2004 ). ﻣﻲ ﻛﻨﺪ ( Estevez et al ., 2001 ) . در دﻫﻪ 1960 ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر ﻣﺘﻴﻞ اﺳﺘﺮ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ ﭼﭗ ﮔﻴﺎه ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺑﺮاي اﻧﺴﺎن از ﺟﻨﺒﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﮔﺮد ( - ) ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در اﺳﺎﻧﺲ ﮔﻴﺎه ﮔﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ . ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﻳﻜﻲ از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﻴﺒﺮ ﺒﻴﻌﻲ ﻳﺎس ( Jasminum grandiflorom) ﻳﺎﻓﺖ ﺷﺪﻧﺪ اﺳﺖ . روﻏﻦ داﻧﻪ ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ داراي اﺳﻴﺪ ﻫﺎي ﭼﺮب اﻣﮕﺎ 3 و (Wasternack and Parthier, 1997). دو دﻫﻪ ﭘﺲ از 6 اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﻐ ﺬﻳﻪ اﻧﺴﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ روﻏﻦ ﻣﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اوﻟﻴﻪ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻫﺎ، ﻧ ﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮﻫﺎي ﺷﻮد. روﻏﻦ داﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ و ﻣﺮﻃﻮب ﻣﺎﻧﺪن ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ آن ﻫﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪ و اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﻴﺶ ﭘﻮﺳﺖ ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺻﺎﺑﻮن، ﺷﺎﻣﭙﻮ و ﻟﻮﺳﻴﻮن ﺑﺮﻧﺪه ي ﭘﻴﺮي، ﺑﺎزدارﻧﺪه ي رﺷﺪ و ﻣﺤﺮك ﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. اﺳﺘﻔﺎده ﻫﺎي داروﻳﻲ از ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ي ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻃﻮﻻﻧﻲ دارد ( Pinarkara et al ., 2004; Hazekamp, 2009 ). ﺷﺪﻧﺪ(Balbi and Devoto, 2008) . ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻟﻘﺎء ﻣﺴﻴ ﺮ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﺛ ﺎﻧﻮﻳﻪ اﺳﺖ . اﻧﻮاﻋﻲ از آﻟﻜﺎن ﻫﺎ، ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺑﻴﻮﺳﻨﺘﺰي ﭘﻼﺳﺘﻴﺪي ﺗﻨﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻣﻮﻧﻮﺗﺮﭘﻦ ﻫﺎ ﻧﻴﺘﺮوژن دار، ﻓﻼوﻧﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت در ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد . از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﺟﺎﺳﻤ ﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي در ﮔﻴﺎه 53 53 Ament و ﻫﻤﻜﺎران ( 2004) در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻧﻘﺶ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﺗﻴﻤﺎردﻫﻲ ﮔﻴﺎ :ﻫﺎن ﭘﺲ از اﻳﻦ ﻛﻪ ﮔﻴﺎه ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي در ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺎي دﻓﺎﻋﻲ ﮔﻴﺎه ﮔﻮﺟﻪ ﻓﺮﻧﮕﻲ، اﻧﺠﺎم ﻫﻔﺖ ﺟﻔﺖ ﺑﺮﮔﻲ رﺳﻴﺪ، ﺗﻴﻤﺎر ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ در دادﻧﺪ . آﻧﻬﺎ ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ در ﻣﻮﺗﺎﻧﺖ def-1 ﮔﻮﺟﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻫﺎي 0 1، 5، ، 10 و 100 ﻣﻴﻜﺮوﻣﻮﻻر ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺮﻧﮕﻲ ( ﻧﻘﺺ د ر اﻧﺒﺎﺷﺖ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ اﻟﻘﺎء ﺷﺪه در ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﻲ و ﻫﻔﺘﻪ اي دوﺑﺎر ﺑﻪ ﻣﺪت 4 ﻫﻔﺘﻪ اﻋﻤﺎل ﺷﺪ . ﭘﺎﺳﺦ دﻓﺎﻋﻲ ) ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻓﺮار ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻨﺘﺰ ﻧﻤﻲ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺗﻴﻤﺎر 4 ﺗﻜﺮار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ . از tween 20 ﺑﻪ ﺷﻮﻧﺪ . ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻛﺎر آﻧﻬﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ ﻋﻨﻮان ﺳﻮرﻓﺎﻛﺘﺎﻧﺖ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ي ﻣ ﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . اﺳﻴﺪ ﻳﻚ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻛﻨﻨﺪه ﻛﻠﻴﺪي در اﻟﻘﺎء ﺳﻨﺘﺰ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﺷﻲ ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﻣﺤﻔﻈﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي اﺳﺖ ( Ament et al ., 2004 ). ﮔﻴﺎه ﻛﺎج ﻧﻮﺋﻞ در ﮔﻴﺎﻫﺎن ﻛﻨﺘﺮل از آب ﻣﻘﻄﺮ ﺑ ﻪ ﺟﺎي ﻣﺤﻠﻮل ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ اﻧﻮاع اﺳﻴﺪﻫﺎي رزﻳﻨﻲ دي ﺗﺮﭘﻦ، ﺳﺰﻛﻮﺋﻲ ﺗﺮﭘﻦ و ﻣﻮﻧﻮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ . ﻳﻚ ﻫﻔﺘﻪ ﭘﺲ از آﺧﺮﻳﻦ ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺮگ ﻫﺎ ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺗﺮﭘﻦ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . اﻟﺌﻮرزﻳﻦ ﻫﺎ در ﻣﺠﺮاي رزﻳﻨﻲ ﺟﻤﻊ آوري و ﺑﺎ ازت ﻣﺎﻳﻊ ﻓﺮﻳﺰ ﺷﺪ . ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻛﺮﺗﻜﺲ و ﻓﻠﻮﺋﻢ ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻴﺎه اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ . ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺑﺎ روش ﻫﺎي اراﺋﻪ ﺷﺪه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﺷﺪ. ﻣﺠﺮاي رزﻳﻨﻲ در زاﻳﻠﻢ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻫﻢ ﭘﺲ از ﺣﻤﻠﻪ ﺣﺸﺮات، ﻋﺼﺎره ﮔﻴﺮي THC و CBD : ﺟﻬﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي THC ﻗﺎرچ ﻫﺎ و آﺳﻴﺐ ﻫﺎي ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد . ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اي و CBD ﺑﺎﻓﺖ ﺗﺎزه ي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻣﺪت 48 ﺳﺎﻋﺖ در دﻣﺎي Martin ﻛﻪ و ﻫﻤﻜﺎران ( 2002 ) اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺗﺎق و دور از ﻧﻮر ﺧﺸﻚ ﺷﺪ . 100 ﻣﻴﻠﻲ ﮔﺮم از ﭘﻮدر ﺑﺮگ ﻣﺘﻴﻞ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﺎت ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺠﺮاي رزﻳﻨﻲ در زاﻳﻠﻢ ﺳﺎﻗﻪ ﮔﻴﺎه در ﻳﻚ ﻟﻮﻟﻪ ي آزﻣﺎﻳﺶ ﻗﺮار داده ﺷﺪ و ﺑﻪ آن 1 ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ ﻛﺎﺟﻞ ﻧﻮﺋﻞ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻴﻮﺳﻨﺘﺰ و اﻧﺒﺎﺷﺖ رزﻳﻦ ﻫﺎي ﻛﻠﺮوﻓﻮرم اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ . ﻋﺼﺎره ﺑﻪ ﻣﺪت 15 دﻗﻴﻘﻪ ﺳﻮﻧﻴﻜﻴﺖ Ferrieri ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي را در اﻳﻦ ﮔﻴﺎه اﻟﻘﺎء ﻣﻲ ﻛﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ و ﺷﺪ . ﺳﭙﺲ ﻧﻤﻮﻧ ﻪ ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪ . ﺣﻼل ﺧﺸﻚ ﺷﺪ و ﻫﻤﻜﺎران ( 2005 ) ﮔﺰارش ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪه در 0/5 ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ ﻣﺘﺎﻧﻮل ﺣﻞ ﺷﺪ. ﺑﻴﻮﺳﻨﺘﺰ اﻳﺰوﭘﺮﻧﻮﺋﻴﺪﻫﺎ را در ﺳﭙﻴﺪار اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دﻫﺪ . اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي THC و CBD ﺑﺎ روش ﻛﺮوﻣﺎﺗﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﺎﻳﻊ در اﻳﻦ آزﻣﺎﻳﺶ اﺛﺮ ﺟﺎﺳﻤﻮﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﺋﻴﺪﻫﺎي ( HPLC ): اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي ﻛﺎﻧﺎﺑﻴﻨﻮﺋﻴﺪ ﻫﺎي THC و CBD اﺻﻠﻲ ﮔﻴﺎه ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ و ﺑﻌﻀﻲ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺗﺮﭘﻨﻮﺋﻴﺪي ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ي دﺳﺘﮕﺎه HPLC ﺳﺎﺧﺖ ﺷﺮﻛﺖ Merck Hitachi ﺑﻴﻮﺳﻨﺘﺰ ﺷﺪه از ﻣﺴﻴﺮ ﭘﻼﺳﺘﻴﺪي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . ﺑﺎ آﺷﻜﺎر ﺳﺎز UV-Visible اﻧﺠﺎم ﺷﺪ . ﺳﺘﻮن ﻣﻮرد اﺳﺘ ﻔﺎده ﺑﺮاي ﺟﺪاﺳﺎزي THC و CBD ﺳﺘﻮن RP 18 ) C18 ) ﺑﻮد . ﻓﺎز ﻣﻮاد و روش :ﻫﺎ :ﻫﺎ ﻣﺘﺤﺮك ﻣﺘﺎﻧﻮل- آب ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ 80 : 20 ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن 1 1 ﻛﺸﺖ ﮔﻴﺎه: ﺑﺬر ﮔﻴﺎه ﺷﺎﻫﺪاﻧﻪ در ﮔﻠﺪان ﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ 10 10 ﻣﻴﻠﻲ ﻟﻴﺘﺮ در دﻗﻴﻘﻪ و ﻮل ﻣﻮج nm 230 ﺑﺮاي آﻧﺎﻟﻴﺰ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﺣﺎوي ﭘﺮﻟﻴﺖ و در ﺷﺮاﻳﻂ ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ اي ﻛﻨﺘﺮل ﺷﺪه ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . ﺣﺠﻢ ﻛﺸﺖ ﺷﺪ . ﭘﺲ از روﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﻪ ﻳﻚ ﮔﻴﺎه در ﻫﺮ ﺗﺰرﻳﻖ 10 ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد. ﮔﻠﺪان ﻛﺎﻫﺶ داده ﺷﺪ . ﮔﻴﺎﻫﺎن در ﮔﻠﺨﺎﻧﻪ ( 16 ﺳﺎﻋﺖ ﻧﻮر ﺗﻬﻴﻪ ي ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد THC و CBD و رﺳﻢ 8و ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ ) رﺷﺪ ﻛﺮدﻧﺪ و ﻫﻔﺘﻪ اي دو ﺑﺎر ﺑﺎ ﻣﻨﺤﻨﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد : ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد THC و CBD ﻣﺤﻠﻮل ﻏﺬاﻳﻲ ﻫﻮﮔﻠﻨﺪ ﺑﺎ رﻗﺖ 1/2 آﺑﻴﺎري ﺷﺪﻧﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ . ﻣﺤﻠﻮل ﻫﺎي (ppm) 50 ، 100 و THC 200 و .( Hoagland and Arnon, 1950 ) CBD از ﻣﺤﻠﻮل ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ .