TVE 20e jrg. nr. 2, mei 2002 Tussen Vecht en Eem Tijdschrift voor regionale geschiedenis TIL ■ <“..... , É£.- . ' M .A A T ; * * | Huyzen \ ¥ ~ \ ,5 vofVfrt* Hem D E K - - F. y $ E ! R //'rffc u w " J g t Z^<4 :i S E M E JR “ V4to6«&w\ t* , 1»* Ihilsurn k- A A A k i U - A t A - y AAAAW, A A \R D ' E>^jR#VfyYgf? La a fen ƒ ■ 1 ■ ■■■:■ /*/■'. l\ ten > / ........ -e è i Si B lo lel an Themanummerv \ Pol<le •■• -• k r ' i / s u ? / t * .* it y ,v Seaetitt %£r "' s»tv ■A I msae^ Bmj - 1. P'^Sduiuii Bern truer ft y | Eei ’< i v - * I * J^**JL?téirrv A br- ~ ƒ — 1 | * a» _vAV ji flitr v u k t, Baren Lan< jirrfV' » ■*■■ l ^ y.<%$ > ■^535^ , S Hilversum KERKBRINK 6 2 februari t/m 2 juli 2002 1211 BX HILVERSUM GEOPEND: TELEFOON 035 6292826 DINSDAG T/M ZONDAG WWW .GOOISMUSEUM.NL 13.00 TOT 17.00 UUR GOOIS MUSEUM TVE 20e jrg. nr. 2, mei 2002 Tussen Vecht en Eem Tijdschrift voor regionale geschiedenis ' ?- 7 i. Minmui 'AWÏkjlii.ihilffl I I I I 1 1 1 I I I I ,i ■■■■’ r—rrr-f r—f &SU5 r— t Ir w -n -r'1 Uitgegeven door de Stichting Tussen Vecht en Eem Redactioneel Inhoud Op 8 juni aanstaande vindt de jaarlijkse OpenM.R.Th.J.G. Wolterink-Oremus Dag van TVE plaats in Baarn. Naast een drietalVoorwoord 55 inleidingen over lokale historische onderwer­ pen zijn er excursies langs villa’s en landhui­Open dag 8 juni te Baarn 56 zen en het Cantonpark. Om u alvast wat in deLeo Boudewijns stemming te brengen staat dit nummer geheelDe muzikaalste villa van Baarn in het teken van Baarn. Herinneringen aan ‘Hoog Wolde’ 57 Verder wil ik u vertellen over enkele wisselin­Hans Bronkhorst Pijnenburg, ‘uw gevels rijzen uit de bomen gen binnen de reactie. Oud-archivaris van met hun kruinen’ . Naarden, Muiden en Bussum Dirk DekemaEen landgoed uit de zeventiende eeuw 64 heeft zijn stokje doorgegeven aan de nieuwe archivaris Anne Medema. Daarnaast heeft ookCharlotte J.C. Broer Marijke Visser de redactie verlaten. De Sint-Paulusabdij in Utrecht en haar rechten in Baarn en omgeving 71 De redactie bedankt Dirk en Marijke voor hunJaap Kruidenier jarenlange inzet voor TVE en heet Anne har­Lieu de mémoire telijk welkom in haar midden. Het verdriet van het paard 81 Wellicht tot ziens op de O pen Dag! Henk Michielse Drakenburg Namens de redactie, Gemeenschapsoord en volkshogeschool te Baarn Oprichting en eerste jaren (1938-1955) 84 Ingeborg Laarakkers Frits Booy Conimex, een ‘exotische’ conservenfabriek te Baarn 93 Gerard Brouwer De gobelins en paneelschilderingen van Cuno van der Steene. ‘Hij was een perfectionist in zijn werk’ 98 Titelpagina: De voorgevel van Pijnenburg naar eenMatthijs Andreas ontwerp van Philips Vingboons (1608-1678). Mu­Archiefnieuws seum Flehite, Amersfoort. Atlas Coenen van ’s-Gra- De archieven van de gemeente Baarn 105 vesloot. A.C. 12-92-1. Kopergravure. Zie het artikel van Hans Bronkhorst vanaf p. 64. Bestuur en redactie Tussen Vecht en Eem 106 Het tijdschriftTussen Vecht en Eem is een uitgave van de Stichting Tussen Vecht en Eem en verschijnt vier maal per jaar. Redactieadres Huizerweg 9, 1401 GD Bussum - 035-6918978 - e-mail: [email protected] Produktie Uitgeverij Verloren, Hilversum Druk Drukkerij Wilco, Amersfoort ©TVE 2002. Gedeeltelijk overnemen van artikelen is slechts toegestaan met uitdrukkelijke bronvermelding. Geheel overnemen is pas mogelijk na schriftelijke toestemming van het redactiesecretariaat. ISSN 0169-9334 54 TVE 20e jrg. 2002 Voorwoord Vrienden van het gebied tussen Vecht en Eem!±1280) vrouwen enige zeggenschap over de grond van dit gebied hebben gehad. Enige eeuwen geleden, zo moeten wij consta­ teren, stonden de grenzen van het gebiedVoorwaar, tus­ het is gelukkig historie waarover ik sen de rivieren Vecht en Eem omwille van eco­spreek. Het zou anders wellicht enige risico’s nomische belangen - turf en hout - ondermet zich brengen de Gooiers als burgemees­ voortdurende druk. ter, en notabene een vrouw, te ontvangen. De heersers, heren van Aemstel, graven van Pogingen om de grenzen af te bakenen met Holland en bisschoppen van Utrecht lietengeweld, knoestige knotsen en twee- of drietan- zich in hun aanspraken op dit gebied nietdige on­ vorken, alsmede spionageactiviteiten zijn betuigd. gelukkig boeiende verhalen geworden, boei­ end zowel om passief hiervan te genieten als Grenstwisten bleven feitelijk voortduren totactief in (verder) te onderzoeken. de achttiende eeuw. Wie de huidige grens be­Wij leven in pais en vree met elkaar ook al kijkt, zal tot de conclusie komen dat de grond­worden nog steeds grenzen tussen Utrecht en slag daarvoor eigenlijk al gelegd is in 1356 bijHolland verlegd. het akkoord tussen bisschop Jan van Arkel Heten is daarom ook goed dat er ‘grenzeloze’ graaf Willem van Beieren. banden zijn tussen onze Historische Kring Tussen de (verdwenen) Leeuwenpaal en“Baerne” en de Stichting Tussen Vecht en het Goois Natuurreservaat (opvolger vanEem. 't Gooierbos) loopt de grens in een rechte lijnNa een aantal jaren is Baant graag wederom op de Domtoren toe, in het gebied vangastvrouw de en middelpunt van de ‘open dag’ Vuursche aangegeven door de Gooiergrachten bet speciale nummer vanTVE. ofwel Hollandse sloot. Nieuwe grenspunten zijn Kievitsdal en Bosoord geworden. Ik wens u op .3 juni 2002 een evenzoveel gren­ Thans mag een ieder deze grens overschrij­zeloos genoegen toe. den zonder het risico van geseling en verban­ ning! Uit de geschiedenis van dit gebied heb ik be­ grepen dat Erfgooiers de neiging hebben kor­ te metten te maken met te eigengereide bur­ gemeesters die naar hun oordeel onvoldoen­ de burgemeester van Baarn, de aandacht schonken aan hun belangen. Zo­ Mw. drs. M.R.Th.J.G. Wolterink-Oremus als bijvoorbeeld in 1900 toen onder Floris Vos uit Huizen het burgemeestersbestuur het be­ heer over erfgooiersgronden werd ontzegd. Hij vormde met zijn achterban een nieuw be­ stuur van Erfgooiers, mannelijke bewoners van het Gooi, van Gooise ouders en wonend in het Gooi ofwel “Man uit man in het Gooi geboren”. Voorts bleek mij dat slechts tijdens de perio­ de van de abdissen van Elten (tussen 968- TVE 20e jrg. 2002 55 Tussen Vecht & Eem, in samenwerking met de Historische kring Baerne OPEN DAG 8 juni 2002 te Baarn Locatie:“Het Brandpunt’, Oude Utrechtseweg 4a te Baarn. Dit gebouw ligt vlak bij het NS-station en er is ruimte voor parkeren op het terrein van de naast gelegen Gereformeerde kerk. Thema: Aspecten van de Baarnse geschiedenis Programma: 9.30 uur Ontvangst met koffie/thee 10.00 uur Opening door dr. H.C.M. Michielse, voorzitter van TVE 10.10 uur Welkomstwoord door mw. drs. M.R.Th.J.G. Wolterink-Oremus 10.20 uur Een drietal inleidingen over de geschiedenis van Baarn • dr. Charlotte Broer,De rechten van de Utrechtse Kerk (Sint-Paulusabdij) in Baarn en Kernland • Hans Bronkhorst,De Pauluskerk te Baarn • Jaap Kruidenier en Huub van derGeschiedenis Aa, en flora van het Cantonspark (de vroegere hortus botanicus van de Utrechtse Uni- versiteit) 12.30 uur: Aperitief aangeboden door de Gemeente Baarn,en lunch 14.00 uur: Excursie langs een aantal fraaie landhuizen en villa’s (aan de hand van een geïllustreerd gidsje) rondleidingen door het Cantonspark 15.45 uur: Concert in de fraai gerestaureerde Gereformeerde kerk, naast ‘Het Brandpunt’ 16.15 uur: Afsluiting en een drankje De deelnameprijs bedraagt €11,50 (incl. lunch), over te maken op girorekening 3892084 t.n.v. Tussen Vecht en Eem, Bussum. Aanmelden, schriftelijk:TVE, Antwoordnummer- 549, 1400 VB Bussum; telefonisch: F.H. Bos,tel. 035-6941382. 56 TVE 20e jrg. 2002 De muzikaalste villa van Baarn Herinneringen a a n ‘Hoop Wolde’ .. Leo Boudeioijns Wanneer, in begin 1950, het gemeentebestuurEn zo kwam het dat de platenactiviteiten van Hilversum wat toeschietelijker was ge­van Philips werden gehuisvest in Baarn, een weest en aan de wensen van Philips’ Phono-mooi, groen en rustig dorp, waarvan echter graphische Industrie was tegemoet gekomen,geen enkele wereldster ooit had gehoord. Ja­ had Baarn geen schijn van kans gemaakt. Hil­renlang moesten de medewerkers aan hun in­ versum was de eerste keus van de Eindhoven-ternationale relaties uitleggen waar Baarn lag. se gloeilampengigant. Er werd gezocht naar‘In de buurt van Hilversum’, bleek meestal een kantoor van waaruit de muzikale planneneen afdoend antwoord. konden worden vormgegeven en uitgevoerd. Hilversum leek ideaal, het was immers de ra- diostad, de plek waar 'de populaire artiesten'Kunst uit de badkamer woonden, en die bovendien niet te veraf lag van het culturele centrum Amsterdam, metToen ik in 1954 voor het eerst naar Baarn reis­ zijn theaters en concertzalen. de voor een sollicitatiegesprek en de villa na­ De heer PR. Dijksterhuis, technisch direc­derde, klonk er uit de openstaande ramen teur en kwartiermaker van de jonge firma,muziek. H et was wel niet mijn muziek, want ik vond aan de Oude Utrechtseweg, tussen Hil­hield niet zo van het ensemble 'Vrij en Blij’, versum en Utrecht, een villa die geschikt leek:maar het stemde me toch vrolijk en hoopvol. 'De Zegetocht'. Een niet al te ingrijpende ver­Ik werd aangenomen voor de afdeling Pu­ bouwing en een kleine uitbreiding warenbliciteit, no­ die onder leiding stond van de flam­ dig om van het huis een kantoor (met techni­boyante Piet Beishuizen. Zijn assistente, Mar- sche faciliteiten) te maken. Dijksterhuis moestgreel Korsman, hield zich bezig met de ver­ voor een commissie verschijnen om zijn plan­vaardiging van de hoezen voor klassieke lang­ nen toe te lichten. Hij kreeg al meteen het ge­speelplaten. Aan haar werd ik toegevoegd, als voel dat zijn bedrijf niet welkom was. Zo ginghoezenmaker voor wat toen nog ‘lichte mu­ men wel akkoord met enkele verbouwings-ziek' heette.