Fylkesmannens kommunebilete Bygland kommune 2012 Innhald: 1. Innleiing ............................................................................................................................. 3 2. Planlegging og styring av kommunen ................................................................................ 4 2.1. Demografi ................................................................................................................ 4 2.2. Likestilling ............................................................................................................... 4 2.3. Økonomi og økonomistyring ................................................................................... 5 2.4. Samfunnssikkerheit og beredskap .......................................................................... 10 3. Arealforvaltning og ressurs- og næringsutvikling ............................................................ 11 3.1. Arealplanlegging .................................................................................................... 11 3.2. Naturforvaltning ..................................................................................................... 12 3.3. Forurensning .......................................................................................................... 13 3.4. Landbruk ................................................................................................................ 14 4. Tenesteyting og velferdsproduksjon ................................................................................ 18 4.1. Barnehage .............................................................................................................. 18 4.2. Grunnskule ............................................................................................................. 20 4.3. Kommunehelse ...................................................................................................... 22 4.4. Pleie og omsorg ...................................................................................................... 27 4.5. Sosialtenesta ........................................................................................................... 29 4.6. Barnevern ............................................................................................................... 30 Lenker: ..................................................................................................................................... 33 Vedlegg: ................................................................................................................................... 33 Fylkesmannen i Aust-Agder, kommunebilete 2012 Bygland side: 2 1. Innleiing Kommunebileta er viktige elementet i styringsdialogen mellom kommunane i fylket og Fylkesmannen i Aust-Agder. Kommunebileta Kommunebileta er dokument som på eit overordna nivå gjengir Fylkesmannens inntrykk av kommunane i fylket. Dei vert utforma årleg for alle kommunane i Aust-Agder. Strukturen i dokumentet: 1. Innleiing 2. Planlegging og styring av kommunen 3. Arealforvaltning og ressurs- og næringsutvikling 4. Tenesteyting og velferdsproduksjon Kvart underpunkt i denne strukturen har følgjene oppbygning: Fylkesmannens fokusområder – konkret for gjeldande kommune og med utgangspunkt i statlege forventningar og politikk i tillegg til Fylkesmannens kjennskap til kommunen. Fylkesmannens bilete av kommunen – kort oppsummert statusen til kommunen innan Fylkesmannens fokusområde og eventuelle andre relevante forhold. Det er viktig å understreke at Kommunebiletet ikkje uttømmande gjengir Fylkesmannens bilete av kommunen, men at Kommunebiletet har fokus på forhold der kommunen har eit handlingsrom eller utviklingspotensial. Fylkesmannen i Aust-Agder, kommunebilete 2012 Bygland side: 3 2. Planlegging og styring av kommunen 2.1. Demografi Befolkningsutvikling: Bygland 1 450 1 416 1 400 1 364 1 353 1 350 1 346 1 340 1 340 1 328 1 327 1 319 1 314 1 318 1 300 1 300 1 296 1 272 1 250 1 242 1 239 1 225 1 223 1 219 1 212 1 200 1 150 1 100 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 01.jul.12 Bygland Framskriven folkemengde Middels Høy Lav Høy Ingen nasjonal Lav nasjonal nasjonal nettoinnva nettoinnva Sterk nettoinnva Ingen vekst vekst vekst ndring ndring aldring Svak aldring ndring flytting (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ (Alternativ MMMM) LLML) HHMH) MMML) MMMH) LHML) HLMH) MMM0) MM00) 2012 0938 Bygland 0-5 år 58 58 58 58 58 58 58 58 58 6-15 år 155 155 155 155 155 155 155 155 155 16-66 år 804 804 804 804 804 804 804 804 804 67 år eller eldre 202 202 202 202 202 202 202 202 202 1 219 1 219 1 219 1 219 1 219 1 219 1 219 1 219 1 219 2020 0938 Bygland 0-5 år 72 67 83 72 78 68 83 63 72 6-15 år 123 120 128 121 127 120 128 114 115 16-66 år 723 701 733 705 731 704 730 680 746 67 år eller eldre 274 272 281 274 274 281 272 274 278 1 192 1 160 1 225 1 172 1 210 1 173 1 213 1 131 1 211 2030 0938 Bygland 0-5 år 76 61 94 71 83 63 94 60 90 6-15 år 134 116 153 120 145 116 153 102 128 16-66 år 662 622 707 623 704 623 704 572 674 67 år eller eldre 336 319 351 336 337 350 322 335 328 1 208 1 118 1 305 1 150 1 269 1 152 1 273 1 069 1 220 2040 0938 Bygland 0-5 år 69 55 91 60 83 55 92 52 74 6-15 år 133 105 169 118 157 105 169 100 147 16-66 år 641 570 739 582 726 575 731 516 657 67 år eller eldre 342 314 372 338 348 364 318 336 311 1 185 1 044 1 371 1 098 1 314 1 099 1 310 1 004 1 189 2.2. Likestilling Fylkesmannen i Aust-Agder, kommunebilete 2012 Bygland side: 4 Andel barn 1-5 år med barnehageplass 2011 120 100 80 60 40 20 0 Figur 1 Likestilling - Andel barn 1-5 år med barnehageplass 2011 Andel sysselsatte Andel fedre Andel kvinner av 2011 kvinner som tar ut kommunestyrerep. som jobber fedrekvote deltid Hele landet 38,2 36,4 62 Aust-Agder 31,3 46,3 60,8 Risør 37,9 47,4 65,5 Grimstad 37,1 47,2 63,8 Arendal 28,2 43,1 58,9 Gjerstad 28,6 53,4 57,1 Vegårshei 42,9 53,1 61 Tvedestrand 20 48,7 54,1 Froland 26,3 48 61,7 Lillesand 22,2 44,7 70,5 Birkenes 33,3 53 59,5 Åmli 41,2 52,7 58,1 Iveland 29,4 54,3 58,6 Evje og 28,6 52,4 46,4 Hornnes Bygland 33,3 53,4 46,7 Valle 46,7 44,2 65,2 Bykle 15,4 39,8 64,7 Figur 2 Likestilling 2.3. Økonomi og økonomistyring Ansvarlig: Hugo Pedersen Fylkesmannen i Aust-Agder, kommunebilete 2012 Bygland side: 5 Fylkesmannen sin fokusområde Økonomisk status og balanse: - driftsresultat - lånegjeld - fondsreservar Økonomistyring, bruk av KOSTRA-tal Finansforvaltning. I tråd med ny finansforvaltningsforskrift skal kommunane minst ein gong i kommunestyreperioden vurdere finansforvaltningsreglementet. Fylkesmannens bilete av kommunen Driftsresultat Hovedoversikt drift 20 000 15 332 15 000 11 403 11 255 10 000 7 364 5 705 5 528 3 966 3 635 5 000 2 722 2 920 1 862 1 348 230 127 0 -743 -1 620 -1 698 -2 205 -2 870 -5 000 -4 119 -3 856 -4 543 -5 063 -6 435 -6 231 -10 000 -11 030 -15 000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Budsjett 2010 Budsjett 2011 Budsjett 2010 2011 2012 År C. Brutto driftsresultat (C=A-B) H. Netto driftsresultat (I) . 1000 kr R2002 R2003 R2004 R2005 R2006 R2007 R2008 R2009 R2010 R2011 B2012 1 Skatt på inntekt og formue 15 806 16 462 17 361 19 305 20 845 23 008 23 623 24 396 23 669 21 408 27 696 +2 Eiendomsskatt 3 259 3 207 3 200 3 869 4 559 5 300 5 650 5 105 6 568 7 636 7 150 +3 Ordinært rammetilskudd 31 326 29 360 30 044 28 698 33 458 34 445 33 244 38 631 41 310 51 479 52 335 =4 Sum frie inntekter 50 391 49 029 50 605 51 872 58 862 62 753 62 517 68 132 71 547 80 523 87 181 +5 Øvrige driftsinntekter 32 538 52 495 37 937 50 764 37 149 36 103 46 084 45 285 38 984 43 193 34 983 =6 Sum driftsinntekter 82 929 101 524 88 542 102 636 96 011 98 856 108 601 113 417 110 531 123 716 122 164 -7 Sum driftsutgifter (eksl. Avskrivninger) 85 089 87 620 89 543 93 739 99 230 99 106 107 336 115 524 116 418 120 912 120 816 =8 Brutto driftsresultat -2 160 13 904 -1 001 8 897 -3 219 -250 1 265 -2 107 -5 887 2 804 1 348 -9 Netto renter og avdrag 2 390 1 428 2 863 2 358 1 014 2 972 4 262 6 073 4 268 4 559 -1 221 10 Netto driftsresultat 230 15 332 1 862 11 255 -2 205 2 722 5 527 3 966 -1 619 7 363 127 10 i % av 6 (handlefrihet) 0,28 % 15,10 % 2,10 % 10,97 % -2,30 % 2,75 % 5,09 % 3,50 % -1,46 % 5,95 % 0,10 % Netto driftsresultat Netto driftsresultat kan brukast til finansiering av investeringar eller avsetjast til seinare bruk og er dermed ein indikasjon på den økonomiske handlefridomen til kommunen. Fylkesmannen si tilråding for god kommuneøkonomi er at netto driftsresultat av driftsinntektene er på 3–5 %. Bygland har vært ein jo-jo kommune med eit godt og deretter eit dårleg år. For 2007 og 2008 blei det to år med oppgang, mens resten av landet hadde ein nedgang. For 2009 og 2010 har Bygland hatt ein nedgang, mens resten av landet har hatt ein oppgang første år og ein liten nedgang for 2010. For 2011 har Bygland fått ein kraftig oppgang, mens landet og Aust-Agder har fått ein nedgang. Det er berre Bykle som har eit betre resultat enn Bygland i 2011. Ser vi på gjennomsnittet i Aust-Agder (0,9 %) og i resten av landet (2,2 %) for 2011 ligg Bygland (6 %) godt over snittet i Aust-Agder og på landsbasis. Fylkesmannen i Aust-Agder, kommunebilete 2012 Bygland side: 6 Netto driftsresultat i % av driftsinntektene 16,0 % 15,1 % 14,0 % 12,0 % 11,0 % 10,0 % 8,0 % 6,0 % 6,0 % 5,2 % 5,1 % 4,0 % 4,1 % 3,5 % 3,5 % 3,0 % 2,9 % 2,9 % 2,8 % 2,5 % 2,7 % 2,5 % 2,3 % 2,3 % 2,2 % 2,0 % 2,02,1 % 1,9 % 1,4 % 0,7 % 0,9 % 0,3 % 0,5 % 0,0 % 0,1 % 0,1 % 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008-0,6 % 2009 2010 2011 B2012 -1,6 % -1,5 % -2,0 % -2,3 % -4,0 % Bygland Landet eksl. Oslo Aust-Agder Dersom vi trekkjer frå momskompensasjon, så ville kommunen sitt netto driftsresultat vore 2,4 % (reelt 3,5 %) i 2009, -2 % (reelt -1,5 %) i 2010 og 5,86 % (5,95 %) i 2011. Inntekta frå momskompensasjon frå investeringar er avhengig av kor mye kommunen investerer i investeringsregnskapet.