Elbedal KNNV-kamp 2010 31 juli tot en met 14 augustus CC D ! "# $ % & & ' () () * ( + , ) , ) ) & - ( - & )& , , & .,, , ,& * & / & # & )&* %) 00 1# & ) %) & & #&& ) , & & ) % # * ) )*& ( ,%*& . &* 2 && & ) & & -&03 & KNNV-ers Elbekamp 2010 & 4 ( 4 Foto: Kees en Stella Boele & & * 57 @&$#6'8 "%#DBCBA Foto’s voorpagina: Kees en Stella Boele E !3#$! !)$36)#!4"!$! Q !(!)3$)#!4'! ' Q '$(4 R '02!)6!"!44$! S !"!44$!0)47$&&!'$)") !$%34$% S '"!(!)!"!"!6!)3 S $4!272 !)!)00$033!) ED $6$!2 5$)!)!)#!$ !) EE %033!) EF &&!20)&25$ !) EG 8523$!&24 EH 8523$!'04$!3C,'!FDED EI F !4#0 ! FE !1')4!)'$%34 FE !35'44!)!) $3533$! FE $4!272 FF 002('$"!06!23420($)"36'&4! FG $6$!2 5$)!)!)) !2! 20"!B9) $"!"!$! !) FI @)!52"!24!$ ! FP %!!& FP 4552&&!23 FQ ,0)'53$! FQ "4$!6!6'$) !23 IR #46'$) !23 PF 513!) PQ ! "#$ # G Ik wist dat ik dit jaar 14 Zie hier kampgenoten, mijn opmaat voor ons kamp. Gelukkig had ik 6 dagen op KNNV kamp zou boeken bij me. gaan in Noord-Duitsland. Ik wist ook nog dat het 14 dagen later. Het eerste boek moet ik nog uitlezen. Hoezo 6? Ik aan de Elbe was en dat het kijk met enige verrassing terug op dit kamp. Niet op de goede sfeer landschap geen bergen of of de aardige mensen. Dat zijn eigenlijk toch de standaard heuvels herbergde, maar ingrediënten voor een KNNV kamp. Daarom waardeer ik het zo. louter uiterwaarden. Maar de verrassing is er over het genieten van op het eerste gezicht, simpele dingen: Ik vond het geen aanlokkelijk perspectief. Ik ben van spectaculaire • Van een landschap zonder horizonvervuiling landschappen, van uitdagingen in moeilijk terrein, met dagvlinders die • Van een “Oost Duitsland”, waar de tijd toch een tijd stil we in Nederland niet of niet meer kunnen zien. Uiterwaarden? Daar heeft gestaan hebben we er in Nederland genoeg van. Leuk. Maar 14 dagen?? • Van tientallen echt oude eiken en beuken, waar de geschiedenis vanaf druipt Mijn vermoedens werden bewaarheid toen we de dag voordat het • Van al die honderden reeën, damherten en roofvogels, waar in kamp zou beginnen vanaf Lüneburg het laatste stuk reden: ons overvolle land al lang geen plek meer voor is. maïsakkers, graanakkers, nog meer graanakkers, nog meer maïsakkers • En vooral ook van kampgenoten, die boeiend kunnen vertellen en …. Nog meer graanakkers. Kees gooide ’s avonds (in “ons” en voor wie het wil hun kennis delen. tapasrestaurant) nog wat olie op het vuur: “weinig spectaculairs gezien. Voor suikerklontjes (tot die dag wist ik niet was het Hoezo niet spectaculair? waren) moeten we 60 km rijden”. Mijn humeur daalde. Als ik ergens niet van houd, is het van autorijden en al helemaal niet in m’n Franke Remerie vakantie. Voorzitter September 2010 H +'6 76(8797 : ; & & ,) * %&'()%*%+)&,-+(%./%0)%* & & 2 & 2 & & & & " ( * ) , ,8 * & 8 *,& ** &< * = & & & &* : > ? ) & & # % * *" & ) G H: I) H I & *)& *?-* / J & *& ) * )* ) 2E ( * , , 8 & & * )& H ( I* & ** * 5 ( ? &: . # &5*% ,#0( % (3 * : & & & * & & & * * * * & & ? G *, < & @ & * " ) & 2 &- ( & ) & " * , & , , , A * # & 7 ; E % J < : . ?A , #B; , , % & & , , 8 (C D4 C ( 2* & & %1%+&)+(%. 20%*-2 * , , && ()*,( . ;, G, : " & )* ) & &, *, *#:E ('03 <& A* &,2* : % FC ?A , + , & & , ) - ( 6 &*,&& & & ,) * 8 &?A*, I . *, 5 5C+ 6 , *&, *, & L(, , : & &*& *: & E *# &- % 6 / *; & & E *& & # HF I% ( , #)G ) %?0/0& & ), ; * , & +, 2 2&60/3 & 7 5C)5*) * 2E ) & ?0/L & , & ; A* & E * 0KL& & + ) , & & 0K3 8 & ; * & * ; & *J 60K3& ,6**, &; & *& J ,& & ,& , 4 2E ,6*& * & ) 0K/K ?0KKL 7 :K/ & & ,E * & ; & 2E ?KK& 2&; F 32)1--. 5E * ,5*&L, & 2 & & & , 8 J & * 0 &- , & 0(0/M9) *, #0%8 , 2 5CD * & - & ) ? &- (*, * ,& F); )) & & J & 2* ?00&8 +2 8*1= , 4 (& & , 6 , *, , N92& * & ) ? * , & & K) 00 N9, , & ? + & *- & & & , & )& #& , &%J ) 0K ? 00& P #245-%+,%/%.-.)% F (8* 'F ) < # & %< *, 7 : . ,+< * * ) & ? & ) + * < - D & 4 2 )G & &8 ( !, - & #( 8 &2 , , , , % & & & & O, & * , ) ? & - (. & , & , &)* : )2 )+ &F )2* )F * F 5& ?. ( 2/%1%+%/%/%,%+& F * J &003 & * * * , & && %/%.-.)%4+.6)77%2)+/+-*%)8&.)8* & *,&Q *, 0(0,+<P FC , , )2 8 ) ; 5E *6 * * 6,0 )& * - 7 6D,+< 0(N9 2 2+ &! L * *& &- ? &, ) , - (6 ) * 4 ); (8 )+ ; , 2 : , &4 G4 2 & &3 & Q Een augustuskamp in Noord- of Midden Europe betekent op fiets en auto om de verschillende terreinen te altijd dat je buiten de broedtijd het gebied bezoekt én dat bereiken. het merendeel van de vegetatie uitgebloeid is. Voor het Elbedal rond Bleckede komt daar bij dat het gebied aan de westkant van de rivier intensief gebruikt wordt voor veeteelt en, op de hogere “geest”gronden voor bos- en akkerbouw. Zodra de Elbe overgestoken wordt verandert echter het beeld. Hoewel ook daar intensieve landbouw een rol speelt heeft de recente geschiedenis gezorgd voor isolatie van een prachtig gebied. Slingerende meanders, stukken ooibos, rivierduinen en oudere bossen zijn dankzij zware restricties in het grensgebied van de voormalige DDR bewaard gebleven. Dit betekent dat we tijdens het kamp geregeld de pont van Bleckede, en soms de bruggen bij Lauenburg en Dömitz, gebruikt hebben om deze terreinen te bezoeken. Met de hieronder weergegeven tabel wordt een overzicht Dijk vlakbij de camping gegeven van het excursieprogramma, de belangrijkste Foto: Eric Stockx plaatsen zijn terug te vinden op kaart 1 en 2. In een ).%56--5*%+%+44)04&&%+ rivierenlandschap is niet echt een kerngebied aanwezig zodat je, behalve wat wandelingen vanuit het kampterrein Het biosfeerreservaat Elbtalaue strekt zich van naar de aangrenzende uiterwaarden, altijd aangewezen bent Lauenburg tot ver voorbij Gartow (AKC kampen 2005 en CB 2007) uit. Daarbij kent men een gebruiksindeling die zijn ze vooral beplant met weinig interessant productie loopt van A (nederzetting en landbouw-gebieden) tot C naaldbos maar er zijn toch enkele kleine pareltjes (beschermd en alleen via paden toegankelijk natuurgebied). overgebleven. Topper is natuurlijk Dömitz, meer dan 50 Omdat vrijwel alle uiterwaarden geheel of gedeeltelijk kilometer zuidelijk van Bleckede gelegen maar de gebruikt worden / werden is er een ruime keus aan autotocht alleszins waard. De 39 meter hoge duinen paden om het gebied te verkennen. Hogere, zandige en grenzen hier nog direct aan de uiterwaarden en worden daarmee drogere gebieden wisselen permanent natte aan de zuidzijde begrensd door een oude dijkdoorbraak. weiden en doorbraakkolken af. Tijdens ons kamp hebben we gemerkt dat de waterstand van de Elbe met de dag kan wisselen, wat aan het begin nog bereikbaar was bleek na twee weken verdwenen onder een meter kolkend rivierwater. Ooibossen bestaan vooral uit schietwilg, laurierwilg en op sommige plaatsen zeer oude essen. Vanuit het kamp zijn vooral de gevarieerde uiterwaarden tussen Radegast en Bleckede maar ook ter hoogte van Walmsburg goed bereikbaar. Aan de andere kant van de Elbe zijn vooral de Schaale en de ……… interessante excursieopties. Deze zijrivieren zijn niet recht getrokken en worden op veel plaatsen nog begrensd door soortenrijke natte weilanden en/of rietmoerassen. ),)%5*9)+%+%+(%)*%+ Op de oostoever zijn op allerlei plaatsen uitgestrekte Lüneburgerheide rivierduincomplexen aanwezig. Soms, zoals bij Neuhaus, Foto: Eric Stockx CC Dichterbij maar klein zijn de Sixter Düne bij Seetze. De de grote heide, vormen hier nauwelijks ontdekte verbinding met de rivier is hier verloren gegaan en het is natuurwaarden. feitelijk niet meer dan een klein perceel temidden van de naaldbomen. Verder van de Elbe gelegen zijn op diverse plaatsen uitgestrekte heiden ontstaan op zandige bodem, deels op uitlopers van rivierduinen (zoals de Bretziner Heide aan de oostzijde), deels op de kop van het Lüneburger Plateau. Feitelijk is het laatste gebied een enorme stuwwal die als een priemende vinger ver naar het zuiden doorloopt. Beide heidegebieden werden of worden begraasd met schapen en kennen een vergelijkbare cultuurhistorie (en ontstaansgeschiedenis) als Nederlandse heiden. De kleine, maar vooral voor flora en insecten bijzonder interessante, Bretziner Heide ligt oostelijk van Lauenburg. In de Bronstijd was het de lokale begraafplaats wat blijvend zichtbaar is aan de grotere en Walmsburg, dolmen kleinere grafheuvels. Totaal anders is de Lüneburger Foto: Eric Stockx Heide. De immense, golvende en met jeneverbessen 4&&%+ aangeklede, vlakte maakt op alle bezoekers een onvergetelijke indruk. Op knooppunten kan het dan ook Op de “geesten” ,de stuwwallen aan de westzijde van de bijzonder druk zijn (Undeloh, Wilsede, Pietzmoor) maar Elbe, zijn uitgestrekte bossen te vinden. Deels geplant in in het kamp werden ook Döhle en de omgeving van de vorige eeuw, deels met redelijk natuurlijk gebleven Bispingen bezocht. Beken en bossen, uitlopend richting