Tuesday, December 17, 2019, Imphal obT\lE mkEwkB 8 íº¤àB¡ã šàl¡ü HUEIYEN LANPAO t¡à씂àA¡Jø¤à ᤠë\ ášKã &³ &º & A塺ლ ëÎU๠šøàÒü³ á³áʹ ë³àáƒ, ëÒà³ á³áʹ "á³t¡ ÎàÒ, áƒì¢¡ l¡üà* 빚 ëA¡Ît¡à ³¹àº íºì¹ ÒàÚà ºàl¡üìàA¡ìJø á³áʹ ¹à\àà "à³ó 뢡àìÎóÎt¡à ÒüA¡àÚ Jå³—ìJø å¸ áƒáÀ, áƒìδ¬¹ 16 (&ì\á): å¸ áƒáÀ, áƒìδ¬¹ 16 (&ì\á): t¡à씂àA¡Jø¤à ᤠë\ ášKã &³ á¤\Ú áƒ¤ÎA¡à ³¹ã íºà &º & A塺ლ ëÎU๤å R¡áÎ l¡üj¹ šøàÒü³ á³áʹ ì¹™ ë³àáƒà šøìƒÅA¡ã l¡üà* áƒáÊöCt¡à åšã ³W¡à Òüá–ƒÚ "à³ó 뢡àìÎóÎt¡à ÒüA¡àÚ "³à ¢¡à¹Kà ¢¡´ÃàáJ¤Kã ³t¡àñƒà Jå³—¤à l¡ü€ìJø¡ú A塳\à 1971ƒà ³¹àº íºì¹ ÒàÚà ºàl¡üìàA¡ìJø¡ú Òüá–ƒÚàKã ºà–µãáÅñà šàáA¡Ñzà¤å áƒáÀKã ái¡Î Ò\àá¹ ëA¡àió¡t¡à ³àÚã¤à šãáJ¤Kã ëï*ñ "ƒå áƒáÊöC \\ ‹ì³óÎ Å´¶óà A塺ლ ãñáÅñƒåà šàR¡ìàA¡šà ëï¹³ƒà ëÎU๤å l¡üà* 빚 ëA¡Ît¡à ³¹àº šøàÒü³ á³áʹà ÒàÚáJ, íº¤àB¡ã íºì¹ ÒàÚà 뢡àR¡ìƒàA¡áJ¤á¡ú 빚 ãñt¡´¬à R¡àA—¡¤à ëÒà€¤ƒà ÞàÚ ët¡ïá¤Jø¤ã åšã ³W¡à "ƒåà ³ìïà àáJ¤à Òüá–ƒÚ "à³ó 뢡àìÎóÎA¡ã íºà ³át¡A¡ ³ÚàÒü íº¹¤à ³ã*Òü ³ìïà íº¹¤à ºà–µã Jåáƒñ³B¡ã "³Kã ³àìÚàv¡û¡à ëñáJ¤KンA¡ ³¢¡³ƒà ÒüA¡àÚ Jå³—¤à l¡ü€áº¡ú A塳\à \\à àK€šà 뢡àR¡ìƒàA¡áJ¡ú 1971Kã áƒìδ¬¹ 16t¡à Òüá–ƒÚ ëA¡Î "á΃à ëÎì”|º ¤å¸ì¹à *¢¡ "àá³óà ëųáJ¤à šåÞàá¹ "ƒå ³t¡³ Òü쮡áÊìKÎ (áΠᤠ"àÒü)à šå³—³v¡û¡à ãñáÅñƒåà íºìÒï¹Ká¡ú W¡à\ó áÎi¡ ¢¡àÒüº ët¡ï¤ƒà ³t¡³ ëÒà áƒì¢¡ á³áʹ ¹à\ à W¡R¡áJ¤Kã ëï*ñ¤å \\à Úàáñƒ¤à ët¡ï¹A¡Jø¤à ³tå¡ñƒà áƒáÊöC \\ ‹ì³óÎ Òü쮡áÊìKÎ W¡xKƒ¤á¡ú "ƒå¤å ášKã &³ &º & *Òü¹´¬à A塺ლ áÎñÒÎå "à³ó 뢡àìÎóÎt¡à ÒüA¡àÚ Jå³— šàR¡ìàB¡tå¡à ºàA¡áJ¡ú A塳\ áW¡à¹ ëA¡à¹Kã ºà–µãáÅñà A塳\à šàR¡ìàA¡šKã ³¹ç¡ *Òü¤à Åv¡û¡³ 뢡àR¡ìƒàA¡áJ¡ú Å´¶óà *KÊ 5ƒKã ëÒïà åá³€ áΠᤠ"àÒüà ᮡáC³ *ÒüìÒ﹤ã ëÎUà¹à ëA¡Î "áÎKà ³¹ã íºà ¤à l¡ü€ºƒåà ÒàÚáJ, ³ìïà íº¹¤à à197Kã å³€ ºáÎƒà šàáA¡ÑzàKã 9971Kã Òüì–ƒà-šàáA¡Ñzà Þใà *ÒüáJ¡ú ëA¡àió¡à ÒìÚñ ëÎì–i¡ áÒÚá¹ñ JåáƒñKã áÒÚàá¹ñ W¡xƒåà ºàA¡áJ¡ú åšã ³W¡à "ƒå *ᢡÎt¡à Òág Òág šåáºÎ "³áƒ áΠᤠ"àÒü¤å A¡ì¹³—¤Kã ºà–µãáÅñà A¡ìxàA¡áJ¤à šå³—³A¡ ºà–µã 90,000à Òüá–ƒÚ ÞàÚ àJø¤à ºà–µãáÅñKã ³¢¡³ƒà ìï¹³ "ƒåƒà Þà R¡àñáJ¤ƒà šàR¡ìàA¡šKà ëºàÚà ³¹àº ëA¡àió¡A¡ã ÞàìÚº "³à ÒàÚáJ ëA¡ï¹Kà ìÊi¡ì³–i¡ ëºïáJ¤ƒà åšã ³*ñƒà Þࢡ³ A¡Úà 뢡àR¡ìƒàA¡šà šåÞàá¹ƒà ³å€àÒüƒà íºìÒï¹Ká¡ú "àá³óƒà Îì¹–ƒ¹ ët¡ïáJ¤á¡ú ºàº ÒüA¡àÚ Jå³—¤à l¡ü€áJ¡ú 뺢¡i¡ì–i¡ ë\칺 á‹ìºàà íº¹¤à A塺ლ ëÎUà¹¤å šåá Wå¡à ³ƒåრëA¡Î "áÎKã Òü쮡áÊìKÎ *ᢡÎ๠Úà*áJ샡ú íºìJø¡ú ³³àR¡ W¡Òãƒà ³ÒàA—¡à á¤Ú\ ფÎà ºàA¡šƒà "ƒåà ³¹³ *Òü¹Kà šàáA¡ÑzàƒKã á¤\Ú áƒ¤ÎA¡à ³¹ã íºà ÒàÚáJ, ³ìïà íº¹¤à ºà– ë\ºƒà ´¬à Úàà íºì¹¡ú ëA¡Î W¡xáJ¤à áΠᤠ"àÒüà ᮡáC³ ìA¡Î "áÎKã ³t¡àñƒà ÚåáÚ ÒàÚáJ, A¡àP¡´¬à ëA¡Î "áÎKã íº¤àB¡ã ³ãšå³ Jåáƒñ³A—¡à Òüá–ƒÚàKã ¤ñºàìƒÅ JàÒüìƒàA¡ìJ¡ú ët¡àR¡à-ìt¡àR¡à¤à ëï¹³ A¡Úà µãáÅñà ÞàÚ šà´¶å¤à íºt¡à "á΃à ëW¡¤à ÎáÎ áÎñÒ ëA¡ï¤à *ÒüìÒ﹤ã åšã³W¡à "ƒå¤å Òág á³áʹ Ѷõát¡ Òü¹àáà ÒàÚáJ, Òü쮡áÊìKÎ W¡x¤ƒà "A¡àÚ¤à ºà–µãáÅñƒà ÒüA¡àÚJå³—¤à l¡ü€áº¡ú "à³ó Òüá–ƒÚ "àá³óÎå R¡áÎ 48 šàR¡ìàA¡áJ¡ú ³áÎKã ³t¡àñƒà ºà씂ñ¹³ƒ¤à t¡à¹¤áƒ A塳\à "ìt¡àà ³ã*Òü "³áƒ ³át¡A¡ W¡à¤à Òág *ᢡÎt¡à ëA¡ï¹Kà ÞàÒñ íº¤àA¡ "áÎKã \åáƒáÎÚá¹à åšã íºìt¡¡ú áΠᤠ"àÒü yKà "ìt¡àà 뢡àìÎóÎA¡ãƒ³A¡ íº¤àA¡ ³ãÚà³—à Ç¡¤à á¤\Ú áƒ¤ÎA¡ã ë¹³ áƒì¢¡A¡ã ìÑšàGì³ "³à 1971K㠺ࢡ³ƒà Òüá–ƒÚàà J僳 ¢¡ñƒ¤à ³¹³—à ³¹àº íºìt¡ šàl¡üÒñ W¡xáJ¤Kã ëï*ñ "ƒå "Wå¡´¬à "³áƒ "R¡àñáÅñ R¡àA¡ ëŤà &ì\á "³à Òü쮡áÊìKÎ W¡à*ìàA¡W¡á¹ ÒàÚÎå áƒì¢¡ šàR¡ìàA¡ìJø¡ú ëA¡à¹ A¡´¶à–ƒ¹ ÒàÚáJ, A塳\à 1971K㠺ࢡ³ƒà ³àÚ šàA¡šà R¡´Ã³ƒ¤à ÚàÒü¡ú ÒàÚà àìƒàA¡ìJø¡ú Îåášø³ ëA¡àió¡A¡ã ìv¡¡ú ášø쮡 *¢¡ áW¡ºì‰ ë¢ø¡à³ ëÒà€¤ƒà ³¹ç¡ *Òü¤à ëïƒàñ W¡x¤ƒà A¡à¤à ¢¡R¡ìºàÒü, ³ãñW¡€ á³ááʹà 뢡àR¡ìƒàA¡áJ¡ú 뺢¡i¡ì–i¡ ë\칺 ëA¡ ë\ &ΠŹç¡A¡ ÚàáJ¤à ºà–µãáÅñ "³áƒ ëÒï¹áAá¤à ºà–µãáÅñÎå A¡ìxàA¡šà Úàñ ³tå¡ñ Òüà ºJìïKã ëA¡àió¡ ëÎG帺 *좡ìÎ (ëšàìGà) &CA¡ã ëºï¹áAá¤áÎ ÅãñàáñR¡àÒüá¡ú áÒ¤KンA¡ Úå´£¡³ Úà*ƒ¤à ³¹àº W¡Òã JåáƒñKã áƒìδ¬¹ á‹ìºàà ºåáW¡ñ¤à *ᢡÎà¹áÅñ ³ìJàÚKã Òü³åñ-³åKã ³ã*ÒüáÅñƒà "³Kà ëºàÚà íº¤àB¡ã ëïKº "³ƒKã ëA¡Î "áÎ áƒáÀƒà i¡öࢡ¹ ³tå¡ñ Òüà åšã *ᢡÎ๠"³à ³át¡A¡ ³ÚàÒü íº¹¤à ᤠë\ áŹA¡šá¡ú 16t¡à á¤\Ú áƒ¤ÎA¡ã ëï¹³ "³áƒ áÑ÷K¹ƒà ë¤\ ët¡ï¤à ÒüA¡àÒü Jå³—¤à l¡ü€šà ëï¹³ ët¡ïKƒ¤á ÒàÚà ³ÒàA—¡à ³Jà t¡àáJ¡ú ëÎì”|º K®¡oóì³–i¡à ëÊi¡áÅñƒà ºåšà ëyû¡à¹ "\³ JàKã ³W¡àåšà &³ &º & ‘"ì·à‹¸àƒà à 4Kã ³åñƒà ¹à³ ëi¡´šº Åà¹Ká’ 35,000 á\ &Î ái¡Kã A¡ì´šìÎÎ *Òüà šãìJø *ÒüÒ–ƒ¤à ëA¡àió¡à ÞàìÚº šãìJø å¸ áƒáÀ, áƒìδ¬¹ 16 (&ì\á): ºJìï, áƒìδ¬¹ 16 (&ì\á): Åãá\áJ ÒàÚ¤KンA¡ ³ÒàA¡šå &³ Úà³—à ³¹ç¡ *Òü¤à á\ &Î ái¡ "ºàÒ¤àƒ ÒàÚ ëA¡àió¡à R¡áΠγà\ &º & *ÒüÒ–ƒ¤à ëA¡àió¡à ÞàìÚº A¡àl¡üáºK㠳㢡³ šàR¡ìàáv¡ûö¡îR¡Kã Þàრšàáió¡Kã ºåáW¡ñ¤à "\³ JàKã šãáJ¤á¡ú ³àñ*Òüà ìÊi¡ "³áƒ ÚåáÚ ³W¡àåšà "¦åºà "\³¤å l¡üj¹ šøìƒÅ ëA¡àió¡A¡ã ÞàìÚº "³à ëi¡á¹ìi¡àá¹áÅñƒà R¡áÎ ëÎì”|º &ìγ¤ÃãKã ë³´¬¹ *ÒüÒ–ƒ¤à ÞàìÚº ÒàÚáJ A塳\à 2017t¡à ³ãJº K®¡oóì³–i¡à ºåšà ìyû¡à¹ 35,000 šãìJø¡ú šàR¡ìàA¡áJ¤à ³t¡³ƒà "¦åºàKã á\ &Î ái¡Kã A¡ì´šìÎÎ *Òüà l¡üj¹ šøìƒÎA¡ã ¹à³šå¹ áƒáÊöC W¡Òã 25 ǡቡú ÒüìºG A¡á´¶Îà šãìJø¡ú ³åñ W¡à íº¤à ÎåÞà\ &ìγ¤Ãã ³ÅàKã W¡Òã 25 Ç¡á‰¤à ³ã*Òü "³¤å ƒàÒüì¹C ëi¡GA¡ã ³t¡àñƒà J«àÒüƒKã A¡ái¡i塸ìÚáƒà šàR¡ìàA¡áJ¤à ³ãJºƒà ³ã칚 *Òü¤à Úàìƒ ÒàÚà Þàñ¤à ë¤àრ"³à *ÒüṤà á\ &Î ³ãJºƒà "¦åºà "\à³à ³àÚ šàv¡ûå¡à ³³àR¡ƒà ºàl¡üìàA¡šà íºJø¤á¡ú ái¡ A¡àl¡üáºà áƒìδ¬¹ 18ƒà ³¹ç¡ γà\Þàრšàáió¡Kã &³ &º & *Òüṡú ¤×\ γ\à šàáió¡ƒà Úà*¹´ÃKà *Òü¤à ³ã¢¡³ "³à šàR¡ìàB¡ìƒïṡú A塳\à 2017t¡à šàR¡ìàA¡áJ¤à ëA¡àñìNøÎt¡à Úà*Jø¤à ÞठA¡á\³ ëÎì”|º ë¤àƒó *¢¡ ÒüƒàÒüì¹C &ìγ¤ÃãKã ³ãJºƒà ³ÅàKã W¡Òã "áºà áÒ¹³ "áÎKã ³t¡àñƒà ášái¡Î ëi¡ìGÎ &–ƒ A¡Ê³Î (áΠᤠ"àÒü *ìšàá\Îà íºR¡àA¡šà ìÊi¡ ᢡ®¡³ƒà "A¡àÚ¤à ëàA¡ÒìÀ¡ú ëųìƒàv¡ûå¡à "¹à¤à ëƒàA塸쳖i¡áÅñ "³à ¢¡àÒüº ët¡ï¹A¡áJ¡ú å¸ áƒáÀ, áƒìδ¬¹ 16 (&ì\á): ³t¡³ "³ƒà ëA¡àñìNøÎà íºR¡àA¡ *ᢡÎà¹à 뢡àR¡ìƒàA¡áJ¤Kã áÎ)à àìƒà¹A¡áJ¤à Þàì¹àº "³à šå³—³B¡ã ¢¡àÒüà á³áʹáÅñà áÒ¹³ "áÎKã ³t¡àñƒà ¢¡àÒüà ÚåáÚ ëÒà³ á³áʹ "á³t¡ šàÚá¹îR¡ƒà íº¤àB¡ã ³ãÚà³ šå³—³A¡ ³tå¡ñ Òüà A¡ái¡i塸ìÚá 15ƒà ÒàÚáJ, á\ &Î ái¡ A¡àl¡üáºà R¡áÎ Ò–ƒv¡û¡à ¢¡àÒüà á³áʹ á¹³àºà á³áʹà ÒàÚáJ ³ƒåრëi¡G "๠& ¹á¤à "ìÒ¤à W¡à\ó ÎàÒà ÒàÚìJø ³ƒåრà 4Kã ³åñƒà R¡àA¡šã ëŤã¤à R¡³áJ샡ú ëÒïá\A— šàR¡ìàA¡áJ¤à ³ãJºƒà 뮡ài¡ ìÊi¡ "³áƒ ÚåáÚ ëi¡á¹ìi¡àá¹áÅñƒà áÎ๳Kà l¡ü¤à íºJø¤á¡ú ìÊi¡ ëJà³K€šƒà JåìƒàñW¡àƒ¤à J¹à "át¡Úà šA—¡à Þàñ¤à ¹à³ ëi¡´šº ¡à "³åA¡ *ìšàá\΃à íº¤à íº¹¤à àƒ¤Kã W¡àñ W¡àƒàà 60 ëÒáJ ºåšà ìyû¡à¹ 35,298 á\ &Î ái¡Kã "Úà´¬à ÒàÚáJ ³ƒåრ³t¡³ W¡àà á\ íºáJ¤à ìÊi¡ "³áƒ ÚåáÚ *Òüà ë³QàºÚàKã K®¡oó¹ *ÒüìJø "³à "ì·à‹¸àƒà Åà¹Ká¡ú ³t¡³ƒà ³ãÚà³Kã šåáA—¡ñ ÒüẠJR¡à ÒàÚṡú A¡ì´šìÎÎ *Òüà šãìJø¡ú &Î ái¡Kã A¡ì´šìÎÎ šã¹v¡û¡¤à ëi¡á¹ìi¡àá¹áÅñƒà ³t¡³ W¡àà ëi¡àA¡t¡à ëΖi¡¹Kã Òü–i¡¹ìºàA塸i¡¹Îå c¡¹J–ƒKã šàA塹ƒà ³ãJºKà ¤A¡ "³v¡à ët¡ï쉡ú ³á¹Ç¡¤à t¡àS¡B¡ã ³ãJº "áÎƒà ³t¡³ W¡àà á\ &Î ái¡Kã ³¹³—à W¡à*J€ ëï¹àñ šàÚJ€šƒà A¡ì´šìÎÎKã ëÅ¢¡³ šã¤à *ÒüṤà "๠& ¹á¤¤å ³t¡³ J¹à ³¹ã íºà šàR¡ìàA¡áJ¤à ³ã¢¡³ c¡¹J–ƒƒà 4Ç¡¤à t¡àS¡B¡ã ³ãJº ³ã칚 *ÒüṤáÅñKã ³åñƒà 뺤¹ A¡ì´šìÎÎ šãƒ¤Kã ³t¡àñƒà Jåì¹ï àñ¤Kà ëºàÚà ëź-å³Kã R¡³áJƒ¤á¡ú "å¤à ³t¡³ƒà š– ë³QºÚàKã K®¡oó¹ *Òüà ëï šå¤à "³ƒà Þà R¡àñáJ¤ƒà ³ÒàA—¡à ÒàÚáJ, šàR¡ìàáAáîR¡Kã íW¡¹v¡û¡à "á³t¡ á³áʹ ¹à\ šàáºÞà¹, iå¡á¹\³ ƒåà íº¹A¡šà A¡ì´šìÎÎKã JR¡ÒáJ¤á¡ú Îåášø³ ëA¡àió¡à "ì¹àÒü¤à ÞàìÚº ÎàÒà ÒüìºGKã ë¹áÀ "³ƒà ხ¡ºšì³–i¡ á³áʹ "³¹ A塳๠\´¶å &–ƒ A¡àáƵ¹ƒà šàáA¡Ñzàà ëÅ¢¡³ šã¹Ká¡ú à "ãì¹à³ [åái¡ ëºïƒåà íºáJ¤à ë³QºÚàKã šãáJ¤à ³¹³—à "å¤à ³t¡³ƒà "ìW¡ï¤à Þà R¡àñáJ¤á¡ú ³á¹Ç¡¤à t¡àS¡B¡ã ë¤àá¹, ÒàKã ëA¡á¤ìi¡ á³áʹ A¡ì´šìÎÎ šã¤à R¡³áJ‰¤Îå K®¡oó¹ i¡àKv¡à ë¹àÒüà ÒÀáv¡ûö¡¤à ºàÒüÅR¡ "³à "ì·à‹¸àƒà Åà¹Ká¡ú ³ãJºƒà 뮡ài¡ àƒ¤Kã W¡àñ W¡àƒà ³‹å¹à šøÎàƒ ³àÒìi¡à, l¡à.