2 I. ULUSLARARASI PLEVNE KAHRAMANI GAZİ OSMAN PAŞA VE DÖNEMİ (1833-1900) SEMPOZYUMU THE FIRST INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF THE HERO OF PLEVNA GAZİ OSMAN PAŞA AND HIS PERIOD (1833-1900) DÜZENLEME KURULU HONORARY BOARD OF SYMPOSIUM Vali [Governor Mr.] Mehmet GÜNDOĞDU Belediye Başkanı [Mayor Mr.] Nizamettin AYDIN Rektör [President of GOP University] Prof. Dr. Mümtaz Turgut TOPBAŞ KOORDİNATÖRLER COORDINATORS Vali Yardımcısı [Deputy-governor]Nevzat ERGUN. Belediye Başkan Yardımcısı [Deputy-mayor]Yunus YILMAZ Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı [Dean of Science and Arts Faculty] Prof. Dr. Yener OKATAN Tarih Bölümü Başkanı [Head of the History Department] Prof. Dr. Münir ATALAR ÜYELER MEMBERS Yrd. Doç. Dr. Abdullah İLGAZİ Dr. Mehmet MERCAN Dr. Mehmet BEŞİRLİ Dr. Ali AÇIKEL Dr. Songül ÇOLAK Arş. Gör. Abdurrahman SAĞIRLI Arş. Gör. Abdullah DÜNDAR GENEL SEKRETERYA GENERAL SECRETARY Emine YILDIZ / Belgin DORUK 3 I. ULUSLARARASI PLEVNE KAHRAMANI GAZİ OSMAN PAŞA VE DÖNEMİ (1833-1900) SEMPOZYUMU ___________________________________________________ Tokat Valiliği’nin Logosu Tokat Valisi Sayın Mehmet GÜNDOĞDU Tokat Belediyesi’nin Logosu Tokat Belediye Başkanı Sayın Nizamettin AYDIN ve Gaziosmanpaşa Üniversitesi’nin Logosu Gaziosmanpaşa Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Mümtaz Turgut TOPBAŞ tarafından düzenlenmiştir. THE FIRST INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF THE HERO OF PLEVNA GAZİ OSMAN PAŞA AND HIS PERIOD (1833-1900) organized by The governorship of Tokat, the Municipality of Tokat and the University of Gaziosmanpaşa under the high Patronage of Governor Mr. Mehmet GÜNDOĞDU, Mayor Mr. Nizamettin AYDIN and President Prof. Dr. Mümtaz Turgut TOPBAŞ 4 I. ULUSLARARASI PLEVNE KAHRAMANI GAZİ OSMAN PAŞA VE DÖNEMİ (1833-1900) SEMPOZYUMU THE FIRST INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF THE HERO OF PLEVNA GAZİ OSMAN PAŞA AND HIS PERIOD (1833-1900) DÜZENLEME KURULU HONORARY BOARD OF SYMPOSIUM Vali [Governor Mr.] Mehmet GÜNDOĞDU Belediye Başkanı [Mayor Mr.] Nizamettin AYDIN Rektör [President of GOP University] Prof. Dr. Mümtaz Turgut TOPBAŞ Fen-Edebiyat Fakültesi Dekanı [Dean of Science and Arts Faculty] Prof. Dr. Yener OKATAN YAYIN DANIŞMANLARI PUBLISHING ADVISORS Tarih Bölümü Başkanı [Head of the History Department] Prof. Dr. Münir ATALAR Doç. Dr. Ali İbrahim SAVAŞ YAYIN HEYETİ PUBLISHING BOARD Yrd. Doç. Dr. Abdullah İLGAZİ Dr. Mehmet MERCAN Dr. Mehmet BEŞİRLİ Dr. Ali AÇIKEL Dr. Songül ÇOLAK Dr. Abdurrahman SAĞIRLI Dr. Bahattin KELEŞ Arş. Gör. Abdullah DÜNDAR 5 İÇİNDEKİLER SUNUŞ ....................................................................................................................... 8 SEMPOZYUM PROGRAMI ................................................................................ 10 ULUSLARARASI PLEVNE KAHRAMANI GAZİ OSMAN PAŞA VE DÖNEMİ (1833 – 1900) SEMPOZYUMU PROTOKOL KONUŞMALARI . 17 GAZİOSMANPAŞA ÜNİVERSİTESİ REKTÖRÜ PROF. DR. MÜMTAZ TURGUT TOPBAŞ’IN KONUŞMALARI ......................................................... 18 TOKAT BELEDİYE BAŞKANI İNŞ. MÜH. NİZAMETTİN AYDIN’IN KONUŞMALARI ................................................................................................ 20 TOKAT VALİSİ MEHMET GÜNDOĞDU’NUN KONUŞMALARI ................ 22 DEVLET BAKANI PROF. DR. ABDULHALUK ÇAY’IN KONUŞMALARI ... 24 TÜRK TARİH KURUMU BAŞKANI PROF. DR. YUSUF HALAÇOĞLU’NUN SEMPOZYUM SUNUŞ KONUŞMASI .............................................................. 28 BİLDİRİLER .......................................................................................................... 31 I. OTURUM (5 NİSAN 2000) .................................................................................... 32 Yrd. Doç. Dr. Yusuf AÇIKEL GAZİ OSMAN PAŞA’NIN ÇOCUKLUK DÖNEMİNDE YETİŞTİĞİ EĞİTİM VE ÖĞRETİM KURUMLARI ............................................................................. 32 Dr. Kemal ÇELİK GAZİ OSMAN PAŞA, YAŞADIĞI DEVRİN SİYASÎ, ASKERÎ, SOSYAL VE EKONOMİK OLAYLARI VE BU OLAYLARIN O’NUN SİYASETİ ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ .................................................................................... 49 Doç. Dr. Besim ÖZCAN BİRİNCİ KOLORDU BAŞKÂTİBİ’NİN KALEMİNDEN GAZİ OSMAN PAŞA........................................................................................................................ 68 II. OTURUM (5 NİSAN 2000) ................................................................................... 76 Dr. Ferenc POLLMANN THE DEFENCE OF PLEVNA IN 1877 AND ITS IMPACT ON THE HUNGARIAN HOME AFFAİRS ......................................................................... 76 Prof. Dr. John E. JESSUP CONTEMPORARY WESTERN PERCEPTIONS OF THE EVENTS SURROUNDING THE RUSSO-OTTOMAN WAR OF 1877-1878 ................... 80 6 III. OTURUM (6 NİSAN 2000) .................................................................................. 97 ANKA ZLATAVA OSMAN PASHA AT PLEVEN IN 1877 ACCORDING TO THE UNPUBLISHED ARCHIVE RECORDS OF ALEXANDER LIUDSKANOV – FORMER BULGARIAN MINISTER .................................................................. 97 Doç. Dr. Metin HÜLÂGÜ GAZİ OSMAN PAŞA VE SİYASET .................................................................. 105 Dr. Mehmet BEŞİRLİ GAZİ OSMAN PAŞA ZAMANINDA İNGİLTERE VE ALMANYA’NIN OSMANLI POLİTİKALARI .............................................................................. 128 Yrd. Doç. Dr. İbrahim AYKUN GAZİ OSMAN PAŞA’NIN YEMEN GÜNLERİ ............................................... 147 IV. OTURUM (6 NİSAN 2000)................................................................................ 155 Prof. Dr. Erdinç TOKGÖZ 19. YÜZYILDA OSMANLI EKONOMİSİ ........................................................ 155 Prof. Dr. Münir ATALAR “SAVAŞ YILLARI(1877-1878)’NIN TÜRKİSTAN’I” ..................................... 166 Yrd. Doç. Dr. Zübeyde GÜNEŞ YAĞCI OSMANLI DEVLETİ’NİN KAFKASYA’YA BAKIŞI (1785-1856) ............... 175 V. OTURUM (6 NİSAN 2000) ................................................................................. 186 Prof. Dr. Slavka DRAGANOVA TOKAT SANCAĞI İÇİN BULGARİSTAN’DAKİ OSMANLI EVRAKI ...... 186 E. Tuğgeneral Osman ÜNAL HİÇBİR TAKTİK BAŞARI STRATEJİK YANLIŞI DÜZELTEMEZ (1877 – 1878 OSMANLI – RUS HARBİ RUMELİ CEPHESİ) ..................................... 200 Dr. Rifat UÇAROL GAZİ AHMET MUHTAR PAŞA VE 1877-1878 OSMANLI – RUS SAVAŞI 213 VI. OTURUM (6 NİSAN 2000)................................................................................ 224 Prof. Dr. Yücel ÖZKAYA 1844-1847 ARASINDA TOKAD’DA YAPILAN DÜZENLEMELER ............ 224 7 Dr. Songül ÇOLAK 93 HARBİ ÖNCESİ VE ESNASINDA ALMAN İMPARATORLUĞU - OSMANLI DEVLETİ İLİŞKİLERİ: BİSMARCK’IN POLİTİKASI ........... 237 Doktora Öğrencisi Mustafa GENCER “1877 – 78 OSMANLI – RUS HARBİ’NDE ALMAN BASININA GÖRE; PLEVNE’DEN BERLİN KONFERANSI’NA OSMANLI DEVLETİ” ........... 247 VII. OTURUM (7 NİSAN 2000) .............................................................................. 265 Yrd. Doç. Dr. Nuran ALTUNER “GAZİ OSMAN PAŞA HAZRETLERİ NEZDİNDE YÜZ GÜN” ADLI ESERİN ASKERÎ, SOSYAL AÇIDAN İNCELENMESİ ................................. 265 Öğr. Gör. Bünyamin Nami TONKA İVAN TURGANYEV’İN “FIRTINA ÖNCESİ” ADLI ROMANI VE BULGAR MİLLİYETÇİLİĞİNİN TEZAHÜRÜ, 1877-1878 OSMANLI RUS SAVAŞININ ÇIKARILMASI VE GAZİ OSMAN PAŞA’NIN TARİH SAHNESİNE ÇIKIŞI ........................................................................................... 279 Dr. Ali AÇIKEL 1864-1901 YILLARI ARASINDA TOKAT ....................................................... 286 DEĞERLENDİRME VE KAPANIŞ KONUŞMALARI ................................... 299 PROF. DR. MÜNİR ATALAR’IN SEMPOZYUM DEĞERLENDİRME KONUŞMASI .... 299 PROF. DR. ERDİNÇ TOKGÖZ’ÜN SEMPOZYUM DEĞERLENDİRME KONUŞMASI . 299 DOÇ. DR. METİN HÜLAGU’NUN SEMPOZYUM DEĞERLENDİRME KONUŞMASI . 304 KATILIMCILARIN ADRESLERİ / THE ADDRESSES OF THE PARTICIPANTS .................................................................................................. 307 FOTOĞRAFLARLA SEMPOZYUM ................................................................ 309 8 SUNUŞ Gazi Osman Paşa’nın ölümünün 100. yılı münasebetiyle Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Koordinatörlüğünde Tokat Valiliği ve Tokat Belediyesi’nin katkılarıyla “I. Uluslararası Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa ve Dönemi (1833 – 1900) Sempozyumu” 05 – 07 Nisan 2000 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Bu sempozyumda ağırlıklı olarak Gazi Osman Paşa’nın hayatı, meslekî kariyeri, askerî, siyasî ve sosyal yönleri, yaşadığı devrin siyasî, askerî, ekonomik olayları ve bu olayların O’nun şahsiyeti üzerindeki etkileri, bir asker ve devlet adamı olarak Osmanlı Devleti’nin yönetimine katkıları ve benzeri hususlar katılımcılar tarafından bütün yönleriyle ele alınmıştır. Bu kitapta, önce adı geçen sempozyumda yapılan protokol ve açılış konuşmaları, ardından bilim adamlarının bildirileri oturum esasına göre yer almıştır. Bazı bilim adamları sempozyuma katıldıkları halde bildirilerini zamanında yayın heyetine göndermemiş olduklarından kitaba dahil edilememiştir. Bildirilerin kitaba yerleştirilmelerinde şu yayın ilkeleri benimsenmiştir: 1. Sempozyum bildirilerinin sunulduğu dil aynen muhafaza edilmiştir. 2. Bildirilerin dil ve üslubuna müdahale edilmeyip, sadece kelime düzeyinde imla hataları gözden geçirilmiştir. 3. Sempozyum programı kitabın girişine eklenmiş, bildiri sunan katılımcıların isim ve açık adresleri kitabın sonuna ilave edilmiştir. Sempozyumda sunulan bildiriler ve yapılan tartışmalar, büyük asker ve devlet adamı Plevne Kahramanı Gazi Osman Paşa’yı daha iyi tanıma ve anlama yolunda atılmış ilk adımdır. Buna rağmen sempozyum imkanlar çerçevesinde mükemmele