E S T O R Czasopismo Artystyczne NN1(51) 2020 Rok XIV www.nestor-krasnystaw.eu ISSN 1898-1801 Romański kościół Santissima Trinita di Saccargia fot. Paweł Litwiński Duomo w Castelsardo Widok z przylądka Cappo Caccia Życie toczy się wolno w uliczkach Bosy Plaża Mury obronne, zabudowa i morze w Alghero Bosa i górujący nad nią zamek Bosa Dolce far niente Sardynia Gratulacje Sardynia Sardynia, druga co do wielkości włoska wyspa, większości osobom kojarzy się zapewne z ekskluzywnym Szmaragdowym Wybrzeżem, mekką drogich jachtów i bogaczy z całego świa- ta. Uprzedzając pytania - nie, tam nie byliśmy. Bo wystarczy wsiąść w samochód i przejechać kilka kilometrów, żeby wjechać do Sardynii autentycz- nej, niezmienionej przez agresywne inwestycje tu- rystyczne. A więc po kolei! Chyba najpiękniejsze miasteczko Sardynii to Bosa, położona na zachodnim wybrzeżu. Śred- niowieczne, kolorowe, z wielkim zamkiem ponad nim. Do tego piękne, naturalne plaże, dlatego że kobiety zajęte są wyrabianiem koronek? Oczywi- ście we własnych domach i non fiscale. Będąc na Sardynii, warto wybrać się na wycieczkę i zwiedzić wyspę - przejazd w poprzek to ok. 2 godziny dobrych dróg. Co można zoba- czyć? Wspaniałe romańskie kościoły, jak choćby Santissima Trinita di Saccargia, stojący dosłownie o rzut beretem, jedyna żeglowna rzeka na Sardynii i ewenement na skalę europejską, czyli miejscowa tradycja koronkarska, zwana tutaj filet di Bosa. Życie na Sardynii toczy się własnym, powol- nym rytmem - częsty widok to klasyczne włoskie nicnierobienie (dolce far niente). Nie wiedzieć przy tym, dlaczego najczęściej oddają mu się mężczyź- ni, może pośrodku niczego (patrzymy na znaki!). Piękne nadmorskie miasteczka, jak Castelsardo czy Alghero. Alghero zresztą to osobna historia - miasto pozostaje do dzisiaj pod ogromnym wpły- wem kultury hiszpańskiej, łącznie z tym, że kla- syczną potrawą z Alghero jest… paella. I wybrzeże - czasem skaliste, jak na przylądku Cappo Caccia, czasem piaszczyste, ale zawsze urzekające. dr Paweł Litwiński Spis treści Spis treści Sardynia ..................................................................................... 1 „Nitka życia” i twórczość ludowa poety Paweł Litwiński Juliana Pukasa (1930-2007) z Borowicy ..................... 71 Jacek Kiszczak Słowo redaktora .........................................................................3 Andrzej David Misiura Poezja - Julian Pukas ..................................................72 August Cieszkowski - rocznice roku 2020 .................... 5 Krasnystaw wpisany w życiorys twórcy Ewa J. i Włodzimierz Buczyńscy „Bogdanki" - Witolda Ilczaka ........................................ 74 Tamara Ilczak, Irena Kulik Metryki matki i żony Augusta Cieszkowskiego .............. 7 Ewa J. i Włodzimierz Buczyńscy Z cyklu: Mój ulubiony wiersz ........................................ 77 Jan Henryk Cichosz Antoniny - o dziejach pałacu z „Pożogi” Zofii Kossak. Chołodki stają się Antoninami ................ 10 Matka Boska z wilkami ................................................ 78 Anna Miśkiewicz Kazimierz Stołecki Z fotografią i górami za pan brat ................................. 13 Pewnego grudniowego popołudnia ............................. 79 Lucjan Cimek Maja Teklak Z dokumentów chłaniowskiej parafii wyjęte… ............. 15 Anegdoty izbickie… ..................................................... 81 Adam Dąbek Elżbieta Kmieć Stanisław Maksymilian Prus ........................................ 17 Magda Stachula w rodzinnym mieście ........................ 82 Waldemar Seroka Elżbieta Patyk Szanowny Panie Redaktorze ...................................... 19 Pamięci Franciszka Piątkowskiego ............................. 83 Jacek Panas Andrzej David Misiura Mieszkańcy XIX-wiecznego Krasnegostawu ............... 20 Filmowe projekty w „Norwidzie” na przełomie Agnieszka Szykuła-Żygawska 2019/2020 r. ................................................................ 84 Ewa Magdziarz Urodziny Krasnegostawu ............................................ 22 Zbigniew Atras „O czymś, czego nie ma” w kosmosie ........................ 89 Elżbieta Patyk Powiat krasnostawski na łamach warszawskiej „Gazety Polskiej” w latach 1899-1906 ......................... 24 Pamiętajmy o poetach ................................................. 91 Kazimierz Stołecki Jan Henryk Cichosz Tajemnice archeologii Część 1 ................................... 40 Poezja - Krzysztof Konopa ..........................................92 Jacek Kiszczak Poezja - Edward Franciszek Cimek ............................93 Start 1944 Krasnystaw Część V .................................. 43 Henryk Sieńko Pamiętajmy o poetach ................................................. 94 Andrzej David Misiura Poeci w rodzinie .......................................................... 54 Krystyna Krzyżanowska Poezja - Franciszek Hipolit Piątkowski ........................95 Poezja - Zygmunt Staszewski .....................................55 „Bestialstwo UPA pod Lubomlem na Wołyniu” ............ 96 Jacek Jarosław Gaj Poezja - Jerzy Bogusław Staszewski ..........................58 O Ryszardzie Liskowackim ......................................... 98 Partia włoska ............................................................... 59 Elżbieta Kmieć Janusz Wanot Poezja - Ryszard Liskowacki .......................................99 Poezja - Irena Tetlak ...................................................64 Moje spotkanie z Anną Kamieńską ............................. 99 Poezja - Marzena Sobolewska ....................................65 Irena Kulik Autostop ‘68 ................................................................ 66 Zostań Dobrodziejem „Nestora”! ............................... 103 Jacenty Jarocki Wspomnienia morskie (fragmenty) .............................. 68 Zbigniew Cimek Redagują: Andrzej David Misiura (redaktor naczelny) Tadeusz Andrzej Kiciński (z-ca redaktora naczelnego) Wiesław Krajewski (sekretarz redakcji) Paweł Piłat (skład i łamanie) NR 1 (51) 2020 - ROK XIV NESTOR Czasopismo Artystyczne Wersja elektroniczna: www.nestor-krasnystaw.eu Stale współpracują: Zbigniew Atras (Krasnystaw) Wydawca archiwalnych numerów 1 - 20: Artur Borzęcki (Krasnystaw) Oficyna Wydawnicza ELIPSA - Andrzej Misiura Jan Henryk Cichosz (Krasnystaw) Wydawca numerów 21 - 31: Lucjan Cimek (Krasnystaw) Redakcja Czasopisma Artystycznego NESTOR Leszek Janeczek (Krasnystaw) Powiatowa Biblioteka Publiczna w Krasnymstawie Ewa Magdziarz (Krasnystaw) Wydawca aktualny: Monika Nagowska (Krasnystaw) Redakcja Czasopisma Artystycznego NESTOR Henryk Radej (Chełm) Powiatowa Biblioteka Publiczna w Krasnymstawie Kazimierz Stołecki (Puławy) Urząd Miasta Krasnystaw Elżbieta Szadura-Urbańska (Warszawa) Redaktor odpowiedzialny: Andrzej David Misiura Agnieszka Szykuła-Żygawska (Zamość) Adres redakcji: [email protected] Redakcja nie zwraca materiałów niewykorzystanych. Montaż elektroniczny: Paweł Piłat Zastrzega sobie prawo wprowadzania zmian i skrótów. Druk: Wydawnictwo „ROMAR”, ul. Poniatowskiego 20, 22-300 Krasnystaw Nestor redagowany jest pro publico bono. Autorzy również nie otrzymują honorariów. Wstęp Wstęp Złoty jubileusz „Nestora” łowo redaktora S Nie milkną echa promocji jubileuszowego 50. wydania „Nestora”, które zgromadziło rekordo- wą liczbę sympatyków i gości w największej sali Od dwudziestu trzech lat w Krasnymstawie Młodzieżowego Domu Kultury w Krasnymstawie. wręczane jest Honorowe Wyróżnienie „Złote Kar- Poprzedził ją wernisaż wystawy, na którym podzi- pie”. W tym roku do nagrody nominowani zostali: wiano rzeźby i malarstwo krakowskiego artysty Marzena Darmochwał - choreograf Młodzieżowe- Wiesława Domańskiego rodem z Krasnegostawu, go Domu Kultury w Krasnymstawie wnosząca zna- któremu towarzyszył senator dr Jan Sęk, rodzina czący dorobek pracy artystyczno-pedagogicznej i szkolni koledzy. oraz po raz drugi z rzędu nasz redakcyjny kolega Jubileusz był okazją do spotkania auto- Zbigniew Atras - z zawodu pielęgniarz, a z zami- rów publikujących w „Nestorze”. Zespół redak- łowania regionalista, autor opracowań historycz- cyjny wdzięczny jest za przyjacielskie gratulacje nych, legend krasnostawskich i inicjator upamięt- m.in. od wydawnictwa TAWA Waldemara Tauro- niania życiowej drogi błogosławionego księdza gińskiego oraz kwartalnika literackiego „Akcent”. Zygmunta Pisarskiego. Obojgu nominowanym ze- Dyskomfort wprowadziło jedynie cofnięcie do- spół redakcyjny serdecznie gratuluje zaszczytne- rocznego wsparcia starosty krasnostawskiego, go powołania, a Zbigniewowi Atrasowi otrzymania który nie przyznał na ten rok dotacji przeznaczo- nych na opłaty drukarskie. Niezmiennie mecenat kontynuuje natomiast burmistrz Krasnegosta- wu Ryszard Kościuk, za co jesteśmy wdzięczni, ale pieniędzy i tak brakuje. Mamy długi. Kiedy je spłacimy - nie wiadomo, więc dalsze istnienie „Nestora” nadal stoi pod znakiem zapytania. Trud- ności finansowe nieco osłodził olbrzymi tort ufun- dowany przez Krystynę - siostrę artysty i Elżbietę Patyk - dyrektor Powiatowej Biblioteki Publicznej w Krasnymstawie, będącą współwydawcą i opie- kunem „Nestora”. Uczciwie należy dodać, że 50. jubileuszowe wydanie „Nestora” ukazało się dzięki głównego lauru „Złotych Karpi” oraz interesujące- wsparciu prezesa Okręgowej Spółdzielni Mleczar- go wystąpienia towarzyszącego dekoracji, które skiej w Krasnymstawie Tadeusza Badacha oraz można przeczytać na str. 22. prezesa Zarządu Banku Spółdzielczego w Kras- nymstawie Radosława Chmielewskiego, za co Andrzej David Misiura w imieniu autorów oraz czytelników serdecznie dziękujemy. Dla