AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ FAALİYETLER 2014-2017 Takriz hmet Yesevi Üniversitesinin Almatı’da kurulan araştırma kurumu Avrasya Araştırma Enstitüsü, Balkanlardan Moğolistan’a kadar uzanan bir alanı kapsayan Avrasya bölgesinde, özellikle de bu bölgede yoğun olarak yaşayan Türk Dili konuşan Devlet ve Topluluklarında ekonomi, finans, enerji, uluslararası ilişkiler, güvenlik, ulaşım, teknoloji, eğitim, Akültür, sanat, dil, din, felsefe, sosyoloji, siyaset, tarih, arkeoloji ve çevre konularında disiplinler arası özgün bilimsel araştırmalar yapmak amacıyla kurulmuştur. Bu ama- cını en etkin şekilde gerçekleştirme yönünde atılan adımların, kurumu uluslararası düzeyde tanıttığını ve önemli araştırma kuruluşlarından biri haline getirdiğini bü- yük bir sevinçle görmekteyiz. Elbette bu büyük başarının ardında yatan başlıca etken, değerli çalışma arkadaşımız Avrasya Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Nevzat Şimşek başkanlığında yürütül- en verimli ve etkin çalışmalardır. Sayın Şimşek ve ekibi, Avrasya bölgesi ve Türk dili konuşan Devlet ve Topluluklarında ilgili alanlarda gerçekleştirdikleri disiplinler arası bilimsel araştırmalar, planladıkları ve destekledikleri projeler ile Türk Dili konuşan Devlet ve Toplulukların ortak hedefleri ve bölgesel barışın korunması ve işbirliğinin geliştirilmesine dönük stratejiler geliştirme ve bu amaçla bilimsel veriler üretme noktasında çok değerli katkılar sağlamışlardır. 2 AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTiTÜSÜ FAALiYETLERİ P ROF. DR. MUSA YILDIZ HOCA AHMET YESEVİ ULUSLARARASI TÜRK-KAZAK ÜNİVERSİTESİ MÜTEVELLİ HEYET BAŞKANI Bunun yanı sıra dünyadaki benzer çalışmalar yapan araştırma kurumlarıyla ortak projeler ve faaliyetler gerçekleştiren, Türk Dili konuşan Devlet ve Toplulukların üye olduğu bölgesel ve uluslararası kuruluşlarla işbirliği içerisinde projeler hazırlayan, çalışma alanına giren konularda yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile araştırmacılara burs desteğinde bulunan, kurslar düzenleyen, rapor, bülten, dergi ve kitap yayınları yapan, belgesel, film, dijital veriler hazırlayan ve ulusal ve uluslararası bilimsel toplantılarla eğitim programları düzenleyen Sayın Şimşek ve ekibi, Avrasya Araştırma Enstitüsü’ne stratejik önerilerle politika ve iş çevrelerine ciddi katkılar sağlayan uluslararası bir araştırma enstitüsü konumu kazandırmıştır. Mütevelli Heyet Başkanlığı olarak da Batı dünyasında özerk statülü olarak faaliyet yürüten araştırma enstitülüleri gibi olması için elimizden gelen desteği vermeye çalıştık. Enstitü’nün gerçekleştirdiği amaçları daha da geliştirecek şekilde daha büyük başarılara imza atacağına duyduğumuz inançla, görevini tamamlayan Sayın Şimşek’e Avrasya Araştırma Enstitüsü’nün hak ettiği noktaya gelmesini sağlayan çok değerli çabaları ve katkıları nedeniyle en içten teşekkürlerimi bir borç biliyo- rum. Kendisine bundan sonraki çalışma hayatında başarılar diliyorum. Onun yerine Avrasya Araştırma Enstitüsü müdürlüğüne atanan Doç. Dr. Vakur Sümer'e de hayırlı olsun diyorum. AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTITÜSÜ FAALİYETLERİ 3 TAKDiM ayın Doç. Dr. Nevzat Şimşek, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk Kazak Üniversitesi Rektör Vekili (Eş Rektör) olarak göreve başladığım tarihte (27 Ağustos 2014), Üniver- sitemiz Merkez Kampüsü’nde Mali İşler ve Gelişmeden sorumlu Rektör Yardımcısı olarak bir yılını doldurmuş idari personelimiz iken Almatı’daki Avrasya Araştırmaları En- stitüsü Müdürü olarak göreve başlamıştı. Farklı bir ülkede ve özellikle Sovyet sonrası bir Sbölge ve sistemde bir müesseseyi ve özellikle asıl konusu araştırma ve inceleme olan bir müesse- seyi yerleştirmek ve kurumsal kimlik kazandırmak fevkalade çetin bir görevdir. Bir de akademik, ekonomik, diplomatik ve beşeri ilişkiler gibi pek çok alanı içine alan bir görevi hakkıyla ifa etmek ise ayrı bir akademik ve beşeri birikimi ve ilaveten psikolojik olarak sürekli iyimser ve hatta ütopik olmayı gerektirir. Sayın Şimşek benden önce görev yaptığı bir yıl içinde kanun ve yönetmeliklere harfiyen riayet, bilgi, görgü, cesaret, doğrulukta tavizsiz istikrar ve kararlılık gibi temel vasıflarıyla Üniversitem- izde çok önemli işler yapmış, çalışanlar üzerinde sevgi, doğruluk, beşeri ilişkiler ve başarılarıyla hala anılan iyi intibalar ve izler bırakmıştır. Sayın Şimşek, orta okul yıllarından beri kendisini çok yönlü bir entellektüel olarak yetiştirmiş, çok iyi okullarda okumuş, iktisat, ticaret, siyaset, dış poli- tika, sosyoloji, İslam tarihi, Orta Asya vd. konuların her birinde ayrı ayrı ders verebilecek şekilde donanmış, beşeri ilişkileri çok iyi yürüten, Avrupa ve Asya’yı çok iyi tanıyan, İngilizceyi yüksek seviyede bilen ve kullanan, çok dürüst, çok çalışkan ve çok üretken bir kişidir. Kazakistan’ın eski başkenti ve halen de kültür başkenti olarak bilinen Almatı şehrinde henüz yeni kurulan ve yerleşme aşamasında olan Avrasya Araştırma Enstitüsü’nü yasal zemine kavuşturmuş, aldığı çok iyi eğitimli personelle işe koyulmuştur. Yaptığı çalışmalar ve akademik faaliyetleri bura- 4 AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTiTÜSÜ FAALiYETLERİ PR OF. DR. MEHMET KUTALMIş HOCA AHMET YESEVİ ULUSLARARASI TÜRK-KAZAK ÜNİVERSİTESİ REKTÖR VEKILI (EŞ REKTÖR) da tek tek saymama gerek yoktur zira bunları istatistiki olarak kendisi yazacaktır; çok sayıda kitap, çok sayıda akademik faaliyetler gerçekleştirmiştir. Bunları başarılı iyi bir ekiple gerçekleştirmiş olsa da, bütün bunları planlayan ve uygulayan kendisidir. Nevzat Şimşek’in yapmak istediği ve yaptığı nedir? Bir kurumu sıfırdan yönetmeye başlamış, zorlukları ustalıkla aşmış, çok değerli akademisyenleri bularak orada istihdam etmiş, hepsine düzenli ve verimli çalışma ve davranma melekesi kazandırmış, yayınlar yapmış ve yaptırmış, müdürü olduğu kurumu Orta Asya’nın en itibarlı, müessir ve üretken ve uygulatan örnek alınan kurumu haline getirmiştir. Her biri dört beş dil bilen üretken akademik personeli ile sayın Şimşek bir ekol olmuştur ki, Batı Avrupa standartlarında böyle bir kurumun Sovyet sonrası bir bölgede 2-3 yıl içinde bu seviyeye gelmesi hatırı sayılır yüksek bir başarıdır. Başarılar genellikle bir kurum ve ekip işi olsa da, gerçekleştirdiği işlerin çok büyük kısmı kendi- sine aittir. Bu üstün özellikleri ve başarılarıyla Rektör Vekili olarak benim idari ve akademik işlerimi fevkalade hafifletmiştir; yaptığı ve başardığı iş Üniversitemizde ve Kazakistan’da devrim niteliğindedir. Üniversitemizdeki diğer enstitü ve bütün kurumları düzene sokarken en canlı örnek Sayın Şimşek’in Enstitüsü ve uygulamaları olmuştur ve bu yüzden benim yapmak istediğim değişiklikler söz konusu olduğunda pek çok kişi, “Avrasya Enstitüsü gibi yapmak istiyorsunuz değil mi” demiştir. Sayın Şimşek’in ilk iki yıldaki uygulama ve başarılarından sonra Üniversitemizin Türkoloji Enstitüsü, Ekoloji Enstitüsü ve Arkeoloji Enstitüsü’nü de Avrasya Enstitüsü’nün yapı ve işleyişine uygun hale getirdik; yani az sayıda netlikli akademik personelle çok iş yapan, projeler üreten, yayınlar yapan ve bunları günlük hayata ve ülkenin hizmetine sunan kurumlar haline get- irdik. Üniversitemizin bütün Fakülte ve bölümlerini Avrasya Araştırmalar Enstitüsü’nün seviyesine yükselttiğinizde, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, bütün yönleriyle sadece Kazakistan’ın değil bütün Orta Asya’nın en yüksek seviyeli rol model Üniversitesi olacaktır. Doç. Dr. Nevzat Şimşek, pek çok zorlukların bulunduğu bir coğrafyada, çok çeşitli sorunlara rağmen yüksek başarılar elde etmiş, bilgi ve tecrübesini artırmıştır. Temennim, arzum ve inancım henüz çok genç yaşta olan kendisinin, ilim ve insanlık adına çok daha yüksek başarılar gerçekleştireceği ve büyük hizmetler ifa edeceğidir. AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTITÜSÜ FAALİYETLERİ 5 AVRASYA ARaştIRMA ENStitÜSÜ AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİNE BAĞLI BİR ENSTİTÜ OLARAK, BAŞTA TÜRK DiLi KONUşaN ÜLKELER OLMAK ÜZERE AVRASYA BÖLGESiNDE İŞBİRLİĞİNİ GELİŞTİRECEK ARAŞTIRMALAR YAPAN BiLGiYi STRATEJiYE DÜNÜştÜREN BİR KURULUŞTUR. ÖNSÖZ DOÇ. DR. NEVZAT şiMşek AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRÜ AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ vrasya Bölgesi, özellikle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliğinin da- ğılmasından sonra ayrı bir önem kazanmıştır. Bölge; sosyo-ekonomik, kültürel, siyasi ve güvenlik meseleleriyle ve sahip olduğu enerji kaynak- larıyla büyük güçlerin dikkatini çekmektedir. Özellikle bölge üzerinde Batı (ABD başta olmak üzere) ve Rusya arasındaki mücadele, Putin Abaşkanlığındaki Rusya’nın izlediği Avrasyacılık politikaları, Kazakistan Cumhurbaş- kanı Nursultan Nazarbayev’in Avrasyacılık politikaları ve Avrasya’da Türk jeopolitiği günümüzde çok tartışılan bir konu haline gelmiştir. Her ne kadar Avrupa ile siyasi ve ekonomik ilişkilerini geliştirse de Türkiye’nin jeopolitik konumu itibariyle, aynı zamanda Asya ülkelerini göz ardı etmesi mümkün görünmemektedir. Fakat bölge, sunduğu fırsatların yanı sıra kendi içinde ciddi sorunları da çözmeye çalışmaktadır. SSCB sonrası ülkelerin serbest piyasa ekonomilerine geçiş sürecinde yaşadığı prob- lemler her bir ülke özelinde ayrı ayrı ele alınması gereken özellikler göstermektedir. Bu dönüşüm süreci, bölge ülkelerinin siyasi kurumlarında, ekonomik yapılarında ve dış ilişkilerinde köklü değişiklikleri beraberinde getirmektedir. Ayrıca, Avrasya ülke- lerinin öteden beri devam eden siyasi, ekonomik ve etnik sorunları ve bu sorunların taşıdığı riskler hala devam etmektedir. Sosyalist dönemden kalan çıkar gruplarının (siyasi-ekonomik) varlığını sürdürmesi, geçiş sürecinin bir sonucu olarak güçlenen AVRASYA ARAŞTIRMA ENSTITÜSÜ FAALİYETLERİ 7 ekonomik yapılar, işsizlik oranının yüksek olması, birçok açıdan Rusya’ya bağımlılı- ğın devam etmesi, gelir dağılımında adaletsizlik, yoksulluk vb. konular Avrasya