Plany zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych Projekt planu zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza Odry Nr WBS: 1.6.4.2 Projekt wspóáfinansowany ze Ğrodków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2007-2013 2 Projekt: Wsparcie przygotowania krajowych dokumentów planistycznych w zakresie polityki ochrony Ğrodowiska zapewniających skuteczną realizacjĊ polityki spójnoĞci – Etap II Opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym dla obszarów dorzeczy i regionów wodnych – CzĊĞü I. 3 SPIS TREĝCI Spis tabel i rysunków ....................................................................................................................... 6 Lista zaáączników .............................................................................................................................. 8 1 Streszczenie w jĊzyku nietechnicznym .................................................................................. 10 2 Wprowadzenie ......................................................................................................................... 18 2.1 Cele i zakres planu ............................................................................................................... 18 2.2 Podstawy prawne ................................................................................................................. 20 2.3 Relacje PZRP z innymi obszarami dziaáania ......................................................................... 21 2.4 Opis procesu planistycznego ................................................................................................ 21 3 Opis obszaru planowania ........................................................................................................ 26 3.1 Topografia, hydrografia, gleby, geologia, hydrologia ............................................................. 27 3.2 Charakter zagroĪenia powodziowego w zlewni ..................................................................... 35 3.3 8Īytkowanie terenu .............................................................................................................. 42 4 Partnerzy procesu planowania i zasady udziaáu spoáecznego .............................................. 44 4.1 Analiza interesariuszy ........................................................................................................... 44 4.1.1 Organy wáDĞciwe w sprawach zarządzania ryzykiem powodziowym ...................................... 44 4.1.2 Inne zainteresowane strony .................................................................................................. 44 4.2 Zarządzanie procesem planowania ....................................................................................... 45 4.2.1 Komitety Sterujące ............................................................................................................... 45 4.2.2 Grupy Planistyczne ............................................................................................................... 47 4.2.3 Zespoáy planistyczne zlewni .................................................................................................. 49 4.3 Zasady udziaáu spoáecznego ................................................................................................. 50 5 Podsumowanie wstĊpnej oceny ryzyka powodziowego ........................................................ 53 6 Ocena zagroĪenia powodziowego .......................................................................................... 60 6.1 Wnioski z analiz map zagroĪenia powodziowego .................................................................. 60 6.2 Dodatkowe analizy ............................................................................................................... 61 6.3 Podsumowanie ..................................................................................................................... 62 7 Ocena ryzyka powodziowego ................................................................................................. 65 7.1 Wnioski z analizy map ryzyka powodziowego ....................................................................... 65 7.2 Dodatkowe analizy ............................................................................................................... 67 7.3 Podsumowanie ..................................................................................................................... 67 8 Analiza obecnego systemu zarządzania ryzykiem powodziowym ........................................ 72 8.1 Programy ochrony przed powodzią ....................................................................................... 72 4 8.2 Techniczne Ğrodki ochrony przeciwpowodziowej i ich stan techniczny ................................... 74 8.3 Nietechniczne Ğrodki ochrony przeciwpowodziowej ............................................................... 75 8.3.1 Monitoring, prognozowanie i ostrzeganie .............................................................................. 75 8.3.2 Reagowanie na powódĨ i zarządzanie kryzysowe ................................................................. 78 8.3.3 Praktyka planowania przestrzennego .................................................................................... 81 8.3.4 Retencja naturalna, maáa retencja ......................................................................................... 81 8.3.5 Diagnoza problemów i wnioski .............................................................................................. 83 9 Diagnoza problemów ............................................................................................................... 89 9.1 WstĊp ................................................................................................................................... 89 9.2 Zidentyfikowane ryzyko powodziowe na terenie dorzecza Odry............................................. 94 9.3 Zidentyfikowane problemy związane z zarządzaniem ryzykiem powodziowym na obszarze dorzecza Odry ................................................................................................................................ 101 9.4 Zidentyfikowane znaczące obszary problemowe ................................................................. 103 10 Cele zarządzania ryzykiem powodziowym ........................................................................... 109 10.1 Schemat moĪliwoĞci osiągniĊcia celów ............................................................................... 109 10.2 Nadanie kierunków dziaáDĔ oraz ich priorytetyzacja ............................................................. 110 11 Instrumenty wspomagające realizacjĊ dziaáDĔ ..................................................................... 128 11.1 Instrumenty prawno-finansowe ........................................................................................... 128 11.1.1 Finansowanie zarządzania ryzykiem powodziowym ............................................................ 128 11.1.2 Zasady gospodarowania obszarami naraĪonymi na niebezpieczeĔstwo powodzi ................ 129 11.1.3 Ubezpieczenia od ryzyka wystąpienia powodzi ................................................................... 132 11.1.4 Kompetencja oddziaáywaĔ spoáecznych związanych z realizacją inwestycji przeciwpowodziowych ..................................................................................................................... 132 11.2 Instrumenty analityczne ...................................................................................................... 133 11.3 Instrumenty informacyjne i edukacyjne................................................................................ 134 12 Podsumowanie dziaáDĔ i ich priorytety ................................................................................ 136 12.1 Opis metodyki budowy i oceny wariantów ........................................................................... 136 12.2 Strategia zarządzania ryzykiem powodziowym .................................................................... 139 12.2.1 Opis wybranego rozwiązania .............................................................................................. 140 12.2.1.1 Wariant zerowy ............................................................................................................ 140 12.2.1.2 Wariant utrzymaniowy .................................................................................................. 146 12.2.1.3 Rekomendowany wariant planistyczny ......................................................................... 150 12.2.2 Priorytety w realizacji dziaáDĔ .............................................................................................. 154 12.2.3 Harmonogram, jednostki realizujące i Ĩródáa finansowania .................................................. 154 13 Opis zakresu i sposobu koordynacji z Ramową Dyrektywą Wodną i innymi dyrektywami Ğrodowiskowymi ........................................................................................................................... 168 13.1 Etap wstĊpnego wariantowania scenariuszy planistycznych ................................................ 168 13.2 Etap analizy wielokryterialnej .............................................................................................. 171 14 UwzglĊdnienie wpáywu zmian klimatu na ryzyko powodziowe ........................................... 174 5 15 Podsumowanie strategicznej oceny oddziaáywania na Ğrodowisko ..................................