MON DRIAAN STICHTING FINANCIËN WERKWIJZE ORGANISATIE AANVRAGERS SAMENWERKING ONDERSTEUNDE PROJECTEN PROJECTEN ONDERSTEUNDE ONDERSTEUNING EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING JAAR VERSLAG 2009 MON DRIAAN STICHTING FINANCIËN WERKWIJZE ORGANISATIE AANVRAGERS SAMENWERKING ONDERSTEUNDE PROJECTEN PROJECTEN ONDERSTEUNDE ONDERSTEUNING EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING JAAR VERSLAG 2009 VOORWOORD 2009 was het eerste jaar van de nieuwe Natuurlijk stimuleerde de Mondriaan Stichting beleidsperiode 2009–2012. De doelstellingen ook in 2009 weer veel bijzondere projecten. en criteria van de ondersteuningsmogelijk­ Met ruim 18 miljoen euro ondersteunde zij heden zijn met ingang van dit jaar aange­ meer dan 673 projecten en activiteiten in scherpt en aanvragen voor beeldende Nederland en 49 andere landen, variërend kunst, vormgeving en cultureel erfgoed van presentaties tot aankopen, van program­ worden voortaan gezamenlijk beoordeeld. meringen tot publicaties. Daarmee maakten Om de beleidswijzigingen toe te lichten musea en presentatie­instellingen, maar ook heeft de Mondriaan Stichting haar onder­ organisaties als archieven en bibliotheken steuningsmogelijkheden in alle provincies beeldende kunst, vormgeving en cultureel gepresenteerd. erfgoed toegankelijk voor een groot en divers publiek. Samen met het Fonds voor beeldende kunsten, vormgeving en bouwkunst, het Fonds voor In 2010 zal de Mondriaan Stichting haar Cultuurparticipatie, het Nederlands Fonds nieuwe beleid verder optimaliseren. voor Podiumkunsten+, het Nederlands Literair We trekken opnieuw het land in om de Productie­ en Vertalingenfonds en het ondersteuningsmogelijkheden en activiteiten Fonds voor de Letteren begon de Mondriaan toe te lichten. En in 2010 wordt, naast de Stichting dit jaar met KulturA, een bijzondere oriëntatiereis voor beeldende kunst, voor ondersteuningsmogelijkheid om de culturele het eerst een reis voor designprofessionals infrastructuur op de Antillen en Aruba en de georganiseerd, samen met het Prins Claus (internationale) uitwisseling te versterken. Fonds en Premsela. Fondsmedewerkers hebben de Antillen en Aruba bezocht om zoveel mogelijk bekendheid Hans Hoogervorst, voorzitter te geven aan KulturA en contact te leggen met aanvragers en de lokale overheden. Begin juni ging de 53ste Biënnale van Venetië FINANCIËN WERKWIJZE VOORWOORD ORGANISATIE open en presenteerde Fiona Tan haar nieuwe AANVRAGERS werk Disorient in het Nederlands paviljoen. SAMENWERKING Curator was Saskia Bos. De installatie kreeg veel positieve reacties en werd over de hele ONDERSTEUNDE PROJECTEN PROJECTEN ONDERSTEUNDE wereld geroemd. ONDERSTEUNING EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING Over volkscultuur in Nederland publiceerde de Mondriaan Stichting samen met het Fonds voor Cultuurparticipatie, Erfgoed Nederland, het Centrum voor Volkscultuur, het Meertens Instituut en het Nederlands Centrum voor Volks cultuur het boek Splitsen of Knopen? Ruim twintig experts en beleidsmakers werd gevraagd naar hun mening over volkscultuur, met als doel de discussie over dit onderwerp te stimuleren. In januari 2010 vond een debat plaats. Opmerkelijk was ook dat de Mondriaan Stichting de eerste aankoop uit het legaat van de legendarische kunstpresentator Pierre Janssen ondersteunde: het Frans Hals Museum|De Hallen ontving een bijdrage voor de aankoop van Nummer twaalf, een film van Guido van der Werve. 4 5 BIJ DIT INHOUD JAARVERSLAG 2 VOORWOORD Met het jaarverslag verantwoordt de Mondriaan 4 BIJ DIT JAARVERSLAG Stichting haar werkwijze en de activiteiten die in binnen­ en buitenland hebben plaats­ MONDRIAAN STICHTING 9 NIEUW BELEID gevonden. Het geeft een indruk van de projecten 12 ONTWIKKELINGEN die worden ondersteund en de doelen, prioriteiten 15 AMBITIES en criteria die daarvoor het kader vormen. ONDERSTEUNING EN ACTIVITEITEN Het ontwerp maakt de structuur van het AFNAMEBEVORDERENDE ACTIVITEITEN 21 Projecten jaarverslag in één oogopslag zichtbaar, zodat 23 Programma’s lezers direct daar kunnen beginnen waar hun 24 Collecties interesse naar uitgaat. Centraal staan de on­ 27 KunstKoop dersteunde projecten > pagina 115. Het overzicht PROFESSIONALISERING EN INNOVATIE van aanvragers toont welke aanvragen zij heb­ 30 Ontwikkelkosten 30 Professionalisering ben gedaan, of deze zijn gehonoreerd en of er 31 KulturA bezwaren zijn ingediend > pagina 163. 32 Veiligheidszorg 33 Leiderschapsprogramma Het jaarverslag wordt verzonden naar alle OPINIEVORMING relaties van de Mondriaan Stichting, inclusief 34 Bijeenkomsten, debatten en symposia 35 Publicaties de instellingen die in 2009 aanvraag deden. INTERNATIONALISERING Doordat het verslag een uitvoerige verant­ 36 Internationale projecten in Nederland woording is van het werk van de Mondriaan 36 Arts Collaboratory Stichting, is het ook geschikt voor instellingen 38 Nederlandse journalisten en kunstcritici die nog geen aanvraag hebben ingediend, maar 39 Oriëntatiereis 40 Intensiveringen overwegen dat te doen. INTERNATIONALE PROMOTIE 41 Presentaties in het buitenland 44 Arts Collaboratory Kunstbeurzen INHOUD 44 FINANCIËN Lofts WERKWIJZE 45 ORGANISATIE Buitenlandse journalisten en curatoren AANVRAGERS 46 SAMENWERKING 47 Biënale van Venetië 47 Cz-werkbezoeken Internationaal bezoekersprogramma 48 ONDERSTEUNDE PROJECTEN PROJECTEN ONDERSTEUNDE SAMENWERKING EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING 61 GEZAMENLIJKE ONDERSTEUNING 63 GEZAMENLIJKE ACTIVITEITEN 65 AFSTEMMING 66 CULTUREEL BELEGGEN WERKWIJZE 71 BEHANDELINGSTERMIJN 73 CRITERIA 75 ADVISERING 79 VERANTWOORDING 80 BEZWAREN ORGANISATIE 86 BESTUUR 88 BUREAU 89 COMMUNICATIE FINANCIËN 105 TOEZEGGINGEN EN ONTWIKKELINGEN 107 FINANCIEEL VERSLAG 1 1 2 ACCOUNTANTSVERKLARING 115 ONDERSTEUNDE PROJECTEN 163 AANVRAGERS 6 7 DE MONDRIAAN STICHTING IS STERK ZELFREGULEREND. NIET STAR DENKEND, MAAR MEEGAAND MET DE (MAATSCHAPPELIJKE) ONTWIKKELINGEN IN KUNST EN CULTUUR. AANVRAGER THE MONDRIAAN FOUNDATION HAS FORGED A UNIQUE MON- STRATEGY, WHICH HAS STRENGTHENED ITS REPUTATION AS DRI- ONE OF THE LEADING FINANCIËN WERKWIJZE ORGANISATIE AND MORE DYNAMIC AAN AANVRAGERS MODELS OF CUL TURAL SAMENWERKING MONDRIAAN STICHTING FUNDING WITHIN PROJECTEN ONDERSTEUNDE EUROPE – ONE THAT STICH- EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING CONTINUOUSLY CHAL- LENGES TRADITIONAL MODELS OF FUNDING TING POLICY TO RESPOND TO THE VAST CHANGES THAT THE FIELDS OF CONTEMPORARY ART AND DESIGN HAVE UNDERGONE SINCE THE BEGINNING OF THE NEW MILLENIUM. COLLEGA-FONDS Als (inter)nationaal stimuleringsfonds voor beeldende kunst, vormgeving en cultureel erf- goed zet de Mondriaan Stichting zich in voor een sterke en professionele cultuursector, die de betekenis van kunst en erfgoed duidelijk onder de aandacht van een breed publiek weet te brengen. Zij ondersteunt bijzondere en vernieuwende projecten en activiteiten en draagt bij aan professionalisering, reflectie, opinie vorming en discussie. NIEUW BELEID Vanaf 2009 concentreert de Mondriaan Stichting zich nog nadrukkelijker op haar primaire taak: het stimuleren van de nationale en internationale publieke belangstelling voor en afname van beeldende kunst en vormgeving en cultureel erfgoed. Het accent ligt op excel­ lentie, internationalisering, culturele diversiteit en professionalisering, in de overtuiging dat de maatschappij gebaat is bij kunst en cultureel erfgoed van voortreffelijke kwaliteit en een 2009 IS HET krachtige professionele cultuursector. EERSTE JAAR De Mondriaan Stichting wil de relatie tussen de samenleving en kunst en cultureel erfgoed VAN DE NIEUWE versterken door activiteiten te financieren die in opzet, onderwerp of publieks bereik een FINANCIËN BELEIDS PERIODE WERKWIJZE ORGANISATIE relatie leggen met de samenleving. Ook wil de AANVRAGERS 2009–2012. Mondriaan Stichting bijdragen aan een krach­ SAMENWERKING tige cultuursector met professionele organi­ MONDRIAAN STICHTING saties, die in staat zijn publiek voor langere tijd ONDERSTEUNDE PROJECTEN PROJECTEN ONDERSTEUNDE aan zich te binden. Om deze reden ondersteunt en initieert zij naast publieksactiviteiten ook EN ACTIVITEITEN ONDERSTEUNING professionaliseringsactiviteiten voor het versterken van de sector. De ondersteuningsmogelijkheden zijn verder vereenvoudigd: ze zijn beter afgestemd op de werkwijze en de activiteiten van aanvragers. Sommige mogelijkheden zijn met ingang van dit jaar beëindigd: ze sloten minder goed aan bij de voornaamste taak van de Mondriaan Stichting of betroffen activiteiten die ook door andere fondsen worden gesubsidieerd. Het gaat om kunstopdrachten door onderwijsinstellingen, beheer en behoud van collecties en kunsthis­ torisch onderzoek. Ook de Interregeling (voor interdisciplinaire mediaprojecten) is beëindigd. Verder heeft het nieuwe Fonds voor Cultuur­ participatie de ondersteuning voor cultuur­ educatie overgenomen en kunnen aanvragen voor monografische publicaties voortaan 10 11 uit sluitend bij het Fonds voor beeldende Associatie. De resultaten worden in 2010 kunsten, vormgeving en bouwkunst worden bekend en zijn relevant voor de uitvoering ingediend. van de KunstKoop. Het nieuwe beleid van de Mondriaan Stichting is mede tot stand gekomen doordat veel mensen VEILIGHEIDSZORG en instellingen, van adviseurs en aanvragers tot samenwerkingspartners, erover hebben In 2009 werd de ondersteuningsmogelijkheid meegedacht. In dit beleid zijn ook de resultaten voor veiligheidszorg afgerond. In 2010 verschijnt verwerkt van de evaluaties die de Mondriaan een externe eva luatie naar de effecten van deze Stichting regelmatig laat uitvoeren. In 2009 ondersteuning. hebben de volgende evaluaties plaatsgevonden: VORMGEVINGSARCHIEVEN STRUCTUREEL KLANTTEVREDENHEIDS- ONDERZOEK Gordion