BODEMKAART VAN BELGIÈ CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE D' UCCLE 102 W Uitgegeven onder de auspicin Edité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoe- l'Institut pour l'encouragement diging van het Wetenschappe- de la Recherche Scientifique lijk Onderzoek in Nijverheid dans l'Industrie et l'Agricul- en Landbouw (I. W. O. N. L.) ture (I. R. S. I. A,) 1959 List van de bodemkaarten, schaal 1/20 000, met verklarende tekst t verkrijgen bij het secretariaat van het Comité voor het opnemen van de Bodemkaart en de Vegetatiekaart van Belgiè, Rozier 6, Gent mits storting an de verkoopprijs op postrekening nr. 3016.86. Bodemkaarten met verklarende tekst in het Nederlands, résumé en français - Moerkant i W - Essen 1 E - Horendonk 2 W ..... 100 F - Kaimthoui 6E ............. 125 F - Wuuswezel 7 W ............ 100 F - De Haan io w - Blankenberge 10E ....... 100 F - HeistllW .............. 125F westkapelle 11,E - Het Zwin ......... 150 F - Kapellen 15 E . 125 F - Brecht 16 w.............. 125 F - Middelkerke 21 W - Oostende 21 E ........ 125 F - Bredene 22 W ............. 125 F - Houiwe 22 E ............. 125 F Bru gge 23 W ............. 125 F - Oostduin kerke 35 E ............ 100 F - Nieuwpoort 36 W ............ 125 F - Leke 36E .. 125F - Lampernisse si w ............ 150 F - Roeselare 67 E ............. 125 F - Aarschot 75 W .............. 125 F - Scherpenheuvel 75E ........... 125 F - Diesi 76W .............. 125F - Asse 87W .............. 125F - Anderlecht 87 E ............ 125 F - Brussel-Bruxelles 88 W ........... 100 F - Zcwentem 88 E ............. 125 F - Lubbeek 90 W ............. 125 F - Glabbeek-Zuurbemde 90 E .......... 125 F - Zouileeuw 91 W ............ 125 F - Mouscron 97 W ............. 125 F - Sint-Kwintens-Lennik 101 W ......... 125 F - Uccle 102 W ............. 125 F - Duisburg 103 W ............ 125 F -- Meldert 104 ,W ............ 125 F - Tienen 104 E . 125 F - Landen ios w ............. 125 F -Sint-Truiden 105E ............ 125 F - Heers 106 W ............. 125 F - Ton geren 107 W ............ 125 F - Herderen 107 E . 125 P Verhandeling - De Rodemgesteldheid van het Oudiand var Veurne-Ambacht. 124 biz., 27 fig., 34 tab., 3 pi. buiten tekst. Gent, 1951. Résumé, sous-texte des figures et des planches en français . 725 F Voor de franstalige teksten, zie kaftpagina 3. VERKLARENDE TEKST BIJ DE BODEMKAART VAN BELGIÈ TEXTE EXPLICATIF DE LA CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE BODEMKAART VAN BELGIÊ CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE D' UCCLE 102 W Uitgegevenonder de auspicin Edité sous les auspices de van het Instituut tot aanmoe- l'Institut pour l'encouragement diging van het Wetenschappe- de la Recherche Scientifique lijk Onderzoek in Nijverheid dans l'Industrie et l'Agricul- en Landbouw (I. W. O. N. L.) ture (I. R. S. I. A.) 1959 De publikaties van het COMITE VOOR HET OPNEMEN VAN DE BODEMKAART EN DE VEGETATIEKAART VAN BELGIE beheizen: - kaartbladen op schaal 1/20 000 - verklarende teksten bij de kaartbladen verhandelingen over de bodem- en de vegetatiegesteldheid van de natuurlijke streken van Belgiê. Les publications du COMITE POUR L'ETABLISSEMENT DE LA CARTE DES SOLS ET DE LA VEGETATION DE LA BELGIQUE comportent: - des planchettes à l'échelle de 1/20 000 - des textes explicatifs des planchettes - des mémoires sur la constitution des sols et de la végéta- tion des régions naturelles de la Belgique. BODEMKAART VAN BELGIE CARTE DES SOLS DE LA BELGIQUE 87E 88W 88E OU9 O t S 0f 2\ LavG fl5) - b 0 e Aga! 11 int-S yen Q oluw rc o Dilbeak o o Anderlecht 3 -'4- ins- O Ru,s k Ukkel 3 O ers-Lee oqensca 101E o 102E Lot - Llnke ek O Begriel Hoellaart0 A mberg ngeO o Sint-Goneslus Rode,- Owo o Waterto Okain aine-le hâtt a raine-l'Alleu < O IL O neIe 115E 116W 116E VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD TEXTE EXPLICATIF DE LA PLANCHETTE D' UCCLE 102 W door - par A. LOUIS Centrum voor Bodemkartering Centre de Cartographie des Sols Dir. R. TAVERNIER INHOUDSOPGAVE Biz. Inleiding . 9 I. FYSIOGRAFIE A. Topografie en hydrografie . 10 B. Geologische opbouw . 12 C. Landschapsbeeld . 15 D. Klimaat . 16 II. BODEMGESTELDHEID EN LANDBOUW 17 A. Lithologie van de bodemvormende materialen 1. Recente colluviale en alluviale sedimenten 17 2. Pleistocene sedimenten . 18 3. Tertiaire sedimenteii. 19 B. Waterhuishouding . 19 1. Natuurlijke ontwatering . 19 2. Draineringsklassen . 21 C. Bodemgenese . 22 1. Grijsbruine podzolachtige bodems 22 2. Podzolachtige bodems . 24 3. Bruine podzolachtige bodems . 25 25 4. Podzolbodems . 5. Bodems met niet bepaalde profielontwikkeling 25 6. Alluviale bodems . 25 D. Bodemklassifikatie . 26 1. Morfogenetische kiassifikatie . 26 a. Series . 26 b. Fasen . 28 e. Groepering . 29 2. Landbouwkundige bodemgeschiktheidsklassi- fikatie . 29 E. Bodemeenheden en hun landbouweigenschappen. 31 1. Plateau- en hellinggronden . 31 8 a. Leemgronden . 31 b. Zandleemgronden . 50 C. Lemige zandgronden . 56 d. Zandgronden . 56 2. Vallei- en depressiegronden . 58 a. Gronden op lemig materiaal . 59 b. Gronden op zandlemig materiaal. 64 e. Gronden op venig materiaal. 66 3. Kunstmatige gronden . 66 III. DIVERSE GEGEVENS IN VERBAND MET DE BODEMGESTELDHE]D A. Bodemgebruik . 68 B. Andere gegevens over menselijke aardrijkskunde 70 C. Besluiten . 74 1. Op landbouwkundig gebied . 74 2. Op stedebouwkundig gebied . 76 Bibliografie . 78 Legende - Légende . 79 Résumé . 84 9 VERKLARENDE TEKST BIJ HET KAARTBLAD UCCLE 102 W INLEIDING Op het kaartblad LJccle werden ongeveer 4 500 ha gekar- teerd. Het oosten wordt gevormd door de noordelijke uitloper van het golvend en versneden leemplateau van Waterloo (Leemstreek); de heuvelachtige westelijke helft maakt deel uit van de Brabantse Gemengde Leemstreek met zandsub- straat. Een miniem gedeelte van de alluviale vallei van de Zenne komt voor langs de westgrens, ter hoogte van Drogen- bos. Volgende gemeenten liggen op het kaartblad: - volledig: Linkebeek en Ukkel, - gedeeltelijk, met de dorpskom: Alsemberg, Drogenbos, Sint-Genesius-Rode, Vorst en Watermaal-Bosvoorde (1), - gedeeltelijk, met de dorpskom op een aangrenzend kaart- blad: Anderlecht (Anderlecht 87 E), Beersel (Halle 101 E), Brussel, Elsene, Etterbeek en Sint-Gillis (Brussel-Bruxel- les 86 W), Dworp (Ittre 115 E), Hoeilaart en Oudergem (Tervuren 102 E) en Waterloo (Waterloo 116 W). Het noorden, dat behoort tot de Brusselse agglomeratie, en een brede strook ten westen van de steenweg Brussel-Waterloo zijn bijna volledig toegebouwd of hebben geen bodemkundig belang meer (ca. 3 500 ha). Slechts van het Teriamerenbos en het Dudenpark kon de bodemgesteldheid nog op kaart ge- bracht worden. Het oosten omvat ca. 1 500 ha van het Zoninbos. Het zuiden en het zuidwesten hebben hun landelijk karak- ter grotendeels verloren onder druk van de uitbreidende Brusselse aggiomeratie (nieuwe villawijken, lusthoven, speel- pleinen, enz.). (1) Op het titelbladkaartje (biz. 5) zijn enkele gemeenten met cijfers aangegevén: 1 = Oudergem, 3 = Etterbeek, 4 Vorst, 5 = Elsene, 9 = Sint-Gihis, 13 = Waterinaal-Bosvoorde. 10 De hoofdverkeerswegen zijn: de steenweg Brussel-Water- loo langs het Zoniènbos en de steenwegen vanuit Brussel naar Alsemberg, Ter Hulpen en Namen. De spoorlijnen Brussel-Charleroi, Brussel-Namen en Brussel (oost) -Halle doorsnijden het gebied. De bodemkaart werd opgenomen in 1952 door de karteer- ders T. De Cock, M. D'Haeyer en P. Wouters. Een algemene revisie werd in 1957 uitgevoerd. De bodem werd bestudeerd door middel van boringen (2 tot 3 per ha) tot op een diepte van 125 cm. Door Ing. J. Vandamme werden 36 profielen be- schreven en bemonsterd. De monsters werden ontleed in het Laboratorjum voor Grondonderzoek van de Rijkslandbouw- hogeschool te Gent (Directeur: Prof. Dr. L. De Leenheer). De analysecijfers, die in deze tekst voorkomen, zijn ontleend aan de gegevens van bovenvermeld laboratorium. I. FYSIOGRAFIE A. TOPOGRAFIE EN HYDROGRAFIE De hoogste punten (124 tot 139 m) liggen op een reeks heuveiruggen en -toppen, die de waterscheidingslijn vormen tussen het verzamelgebied van de Zenne (ten westen en ten noorden) en dat van de Dijie (ten zuidoosten). Deze lijn loopt van de zuidoosthoek in noordwestelijke richting langs de west- grens van het Zoninbos (Brassinelaan), volgt de steenweg van Waterloo, huigt 0m ter hoogte van de Kleine Hut (Petite- Espinette) en loopt verder dwars door het bos in oostelijke richting. Deze heuveikam heeft een noordelijke vertakking naar het hippodroom van Bosvoorde. Al deze hoogten worden bepaald door de tertiaire kleiige lagen van het Tongeriaan (westelijke uitlopers) en het Assiaan. Het laagste punt (20 m) ligt in de Zennevallei (noordwesthoek). In de oostelijke helft van het kaartblad is het re1if golvend tot sterk golvend. In het Zoniènbos liggen een reeks ruggen, van elkaar gescheiden door diep ingesneden, symmetrische, meestal zuidwest-noordoost gerichte, smalle dalletjes, waarvan de hellingen gemiddeld 15% bedragen. De vlakke delen of 11 plateaus (op 100-120 m) nemen slechts geringe oppervlakten in. Het golvend re1if is goed waarneembaar buiten het Zonin- bos, op het jong ontgonnen gebied ten zuiden van de Grote Rut (Grande-Espinette). In het zuidwesten en het westen is het re1if op verschillen- de plaatsen zeer sterk uitgesproken. Dit gebied maakt deel uit van de Brabantse Ardennen, gekenmerkt door hun heu- velig landschap. In het zuidwesten loopt de Molenbeek in een belangrijke valiei, waarvan de dalflanken (vooral de noord- helling) zeer steil zijn. De talrijke, diep ingesneden zijdepres-