P A Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY P A Ń STWOWY INSTYTUT BADAWCZY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJA ŚNIENIA DO MAPY GEO ŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz CHOCZEWO (4) Warszawa 2009 Autorzy: El Ŝbieta Gawlikowska*, Krzysztof Seifert*, Izabela Bojakowska*, Anna Pasieczna*; Paweł Kwecko*, Hanna Tomassi-Morawiec*, Jerzy Król** Główny koordynator MG śP: Małgorzata Sikorska-Maykowska* Redaktor regionalny planszy A: Olimpia Kozłowska* Redaktor regionalny planszy B: Olimpia Kozłowska* we współpracy z Joann ą Szyborsk ą-Kaszyck ą* Redaktor tekstu: Joanna Szyborska-Kaszycka* * – Pa ństwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ** – Przedsi ębiorstwo Geologiczne PROXIMA SA, ul. Wierzbowa 15, 50 056 Wrocław ISBN ................................................ Copyright by PIG and M Ś, Warszawa 2009 Spis tre ści I. Wst ęp – K. Seifert .................................................................................................................. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza –K. Seifert ....................................................... 3 III. Budowa geologiczna – E. Gawlikowska, K. Seifert ............................................................. 6 IV. Zło Ŝa kopalin – E. Gawlikowska, K. Seifert ........................................................................ 8 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin – E. Gawlikowska, K. Seifert ........................................ 10 VI. Perspektywy i prognozy wyst ępowania kopalin – E. Gawlikowska, K. Seifert .................. 11 VII. Warunki wodne................................................................................................................. 12 1. Wody powierzchniowe – E. Gawlikowska, K. Seifert .......................................................... 12 2. Wody podziemne – E. Gawlikowska, K. Seifert .................................................................. 12 VIII. Strefa wybrze Ŝa –K. Seifert ............................................................................................ 15 IX. Geochemia środowiska ..................................................................................................... 15 1. Gleby – A. Pasieczna, P.Kwecko ............................................................................. 15 2. Osady – I. Bojakowska ............................................................................................. 18 3. Pierwiastki promieniotwórcze – H. Tomassi-Morawiec .......................................... 20 X. Składowanie odpadów – J. Król ......................................................................................... 22 XI. Warunki podło Ŝa budowlanego – E. Gawlikowska ............................................................ 29 XII. Ochrona przyrody i krajobrazu – E. Gawlikowska ............................................................ 30 XIII. Zabytki kultury – E. Gawlikowska, K. Seifert ................................................................. 36 XIV. Podsumowanie – E. Gawlikowska, J. Król ..................................................................... 36 XV. Literatura.......................................................................................................................... 38 I. Wst ęp Arkusz Choczewo Mapy geo środowiskowej Polski (MG śP) w skali 1:50 000 został wy- konany w Pa ństwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie (plansza A i plansza B – war- stwa geochemia środowiska) i Przedsi ębiorstwie Geologicznym „Proxima” SA we Wrocławiu (plansza B – warstwa składowanie odpadów) w 2009 roku. Przy jego opracowywaniu wyko- rzystano informacje zamieszczone na arkuszu Choczewo Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1:50 000, wykonanego w roku 2003, w Przedsi ębiorstwie Geologicznym PROXIMA SA we Wrocławiu (Wo źniak, Gruszecki, 2003). Niniejsze opracowanie powstało zgodnie z instrukcj ą opracowania MG śP (Instrukcja..., 2005). Mapa geo środowiskowa Polski zawiera dane zgrupowane w sze ściu warstwach infor- macyjnych: kopaliny, górnictwo i przetwórstwo kopalin, wody powierzchniowe i podziemne, składowanie odpadów i geochemia środowiska, warunki podło Ŝa budowlanego oraz ochrona przyrody, krajobrazu i zabytków kultury. Mapa adresowana jest przede wszystkim do instytucji, samorz ądów terytorialnych i administracji pa ństwowej zajmuj ących si ę racjonalnym zarz ądzaniem zasobami środowiska przyrodniczego. Analiza jej tre ści stanowi pomoc w realizacji postanowie ń ustaw o zagospo- darowaniu przestrzennym i prawa ochrony środowiska. Informacje przedstawione na mapie mog ą by ć wykorzystywane w pracach studialnych przy opracowywaniu strategii rozwoju wo- jewództwa oraz projektów i planów zagospodarowania przestrzennego, a tak Ŝe w opracowa- niach ekofizjograficznych. Prezentowane na mapie informacje środowiskowe stanowi ą ogromn ą pomoc przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów ochrony środowiska oraz planów gospodarki odpadami. Do opracowania tre ści mapy zbierano materiały w archiwach: Pa ństwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, Pomorskiego Urz ędu Marszałkowskiego w Gda ńsku oraz w Instytucie Upraw, Nawo Ŝenia i Gleboznawstwa w Puławach. Wykorzystano równie Ŝ in- formacje uzyskane w: Wojewódzkim Inspektoracie Ochrony Środowiska w Gda ńsku, w sta- rostwach powiatowych, urz ędach gmin. Zostały one zweryfikowane w czasie wizji terenowej. Dane dotycz ące złó Ŝ kopalin zestawiono w kartach informacyjnych do banku danych, ści śle zwi ązanego z realizacj ą Mapy geo środowiskowej Polski w skali 1:50 000. II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Obszar arkusza Choczewo poło Ŝony jest pomi ędzy 17 o45’ i 18 o00’ długo ści geograficz- nej wschodniej oraz 54 o40’ i 54 o50’ szeroko ści geograficznej północnej. 3 Pod wzgl ędem administracyjnym teren ten nale Ŝy do województwa pomorskiego. Po- nad połow ę powierzchni zajmuje gmina Choczewo, która wraz z gmin ą Gniewino i Łęczyce (południowo-wschodnia cz ęść terenu arkusza) nale Ŝy do powiatu wejherowskiego. Powiat pucki reprezentuje fragment gminy Krokowa (północno-wschodnia cz ęś ci terenu), a powiat lęborski cz ęś ci gminy Wicko i Nowa Wie ś L ęborska (południowo-zachodnia cz ęść ). Według podziału fizycznogeograficznego (Kondracki, 2002) teren arkusza poło Ŝony jest w dwóch mezoregionach Pobrze Ŝa Koszali ńskiego: cz ęść północna to Wybrze Ŝe Słowi ń- skie, centralna i południowa – Wysoczyzna śarnowiecka (fig. 1). Zasadnicze elementy geomorfologii terenu powstały w okresie zlodowace ń północno- polskich. Pobrze Ŝe Słowi ńskie rozci ąga si ę wzdłu Ŝ całego wybrze Ŝa morskiego kilkukilome- trowym pasem. Jest to dolina nadmorska pochodzenia rzecznego. Tworzy j ą szereg tarasów akumulacyjnych i erozyjno-akumulacyjnych, pokrytych wydmami oraz równinami piasków przewianych, poro śni ętych nadmorskim borem sosnowym. Kompleksy le śne s ą rozdzielone podmokłymi ł ąkami i torfowiskami. Rz ędne dna doliny wynosz ą od 4 do 8 m n.p.m., maksy- malna wysoko ść wydmy wynosi 37,1 m n.p.m. (na wysoko ści Sasina). Na południe od Po- brze Ŝa Słowi ńskiego rozci ąga si ę Wysoczyzna śarnowiecka. Jej płaska lub lekko falista po- wierzchnia wznosi si ę w kierunku południowym od około 55 m n.p.m. w okolicach Osieków do 120 m n.p.m. w rejonie Salina. Charakterystycznym elementem wysoczyzny s ą doliny wód roztopowych i rynny subglacjalne, dziel ące j ą na k ępy wysoczyznowe. Najwi ększe doliny przebiegaj ą w kierunku równole Ŝnikowym, na zachód od Jeziora Choczewskiego i s ą to: Do- lina Choczewska, Dolina Przeb ędowska oraz Dolina Barg ędzi ńska. Od południa dochodzi do nich Rynna Zwartowska. Na obszarze wysoczyzny dominuj ą grunty rolne z glebami wyso- kich klas bonitacyjnych. Przewa Ŝaj ą gleby brunatne wykształcone na podło Ŝu gliniastym oraz gleby pochodzenia organicznego skupione głównie w dolinach. Lasy to głównie bory sosno- we z domieszką buka i brzozy. Pod wzgl ędem klimatycznym teren arkusza znajduje si ę w regionie nadmorskim, cha- rakteryzuj ącym si ę du Ŝą zmienno ści ą stanów pogody oraz, w porównaniu z innymi regiona- mi, zimniejszym latem i łagodniejsz ą zim ą. Średnia temperatura lata wynosi +13,5 oC, a zimy +1,8 oC. Średnie opady roczne nie przekraczaj ą 700 mm. Przez cały rok dominuj ą wiatry po- łudniowe i południowo-zachodnie. Charakterystycznym zjawiskiem s ą bryzy, a tak Ŝe cz ęsto przemieszczaj ące si ę ni Ŝe baryczne powoduj ące silne wiatry, sztormy i obfite opady. Pokrywa śnie Ŝna utrzymuje si ę 40–60 dni. Długo ść okresu wegetacyjnego dochodzi do 215 dni (Wo ś, 1999). 4 Fig. 1. Poło Ŝenie arkusza Choczewo na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (2002) 1 – granica podprowincji; 2 – granica mezoregionu; 3 – wi ększe jeziora Podprowincja: Pobrze Ŝa Południowobałtyckie Makroregion: Pobrze Ŝe Koszali ńskie Mezoregion: 313.41 – Wybrze Ŝe Słowi ńskie; 313.44 Wysoczyzna Damnicka; 313.45 – Wy- soczyzna śarnowiecka; 313.46 – Pradolina Łeby i Redy Podprowincja: Pojezierza Południowobałtyckie Makroregion: Pojezierze Wschodniopomorskie Mezoregion: 314.51 – Pojezierze Kaszubskie Wyst ępowanie na znacznych powierzchniach gleb wysokich klas bonitacyjnych sprzyja rozwojowi rolnictwa i przemysłu bezpo średnio z nim zwi ązanego (mleczarnie, masarnie, przetwórnie ryb oraz zakłady obsługi rolnictwa). Cały obszar charakteryzuje si ę stosunkowo małym zaludnieniem, wsie i osady s ą w miar ę równomiernie rozmieszczone. Najwi ększ ą z nich jest Choczewo, stanowi ące lokalny ośrodek administracji (siedziba urz ędu gminy) i usług. 5 Wybrze Ŝe, urozmaicony krajobraz, du Ŝe kompleksy le śne i jeziora stwarzaj ą bardzo do- bre warunki