„Ewaluacja wpływu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007- 2013 na spójność komunikacyjną i przestrzenną oraz wzrost konkurencyjności województwa mazowieckiego” RAPORT KOŃCOWY Warszawa, grudzień 2015 r. Zespół autorski: dr Paweł Kretowicz (kierownik) dr hab. Przemysław Śleszyński Kinga Czenczek Róża Fajks Paulina Gawryś Anna Łobodzińska Katarzyna Obłąkowska „Badanie ewaluacyjne współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz z budżetu Województwa Mazowieckiego, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007 – 2013”. Spis treści STRESZCZENIE ..................................................................................................................................................... 4 STRESZCZENIE W JĘZYKU ANGIELSKIM ..................................................................................................................... 15 I. Wprowadzenie ........................................................................................................................ 26 1. CELE I ZAKRES BADANIA ................................................................................................................................... 26 1.1. CEL GŁÓWNY .............................................................................................................................................. 26 1.2. CELE SZCZEGÓŁOWE .................................................................................................................................... 26 1.3. ZAKRES BADANIA ........................................................................................................................................ 26 2. ODBIORCY BADANIA ....................................................................................................................................... 27 3. KRYTERIA EWALUACYJNE ................................................................................................................................. 27 II. Metodologia badawcza ....................................................................................................... 28 1. KONTEKST NAUKOWO-BADAWCZY ..................................................................................................................... 28 2. KONCEPCJA BADAWCZA ................................................................................................................................... 29 2.1. HIPOTEZY BADAWCZE .................................................................................................................................. 29 2.2. PYTANIA I OBSZARY BADAWCZE ...................................................................................................................... 31 3. ŹRÓDŁA DANYCH ............................................................................................................................................ 32 4. METODY BADAWCZE ...................................................................................................................................... 33 III. Wyniki badania ................................................................................................................... 35 1. OCENA REALIZACJI CELÓW PRIORYTETU III ORAZ DZIAŁANIA 5.1. RPO WM 2007-2013 ............................................ 35 1.1. CELE PROJEKTÓW ........................................................................................................................................ 35 1.2. EFEKTY PROJEKTÓW ..................................................................................................................................... 44 1.3. PRZEBIEG REALIZACJI PROJEKTÓW ................................................................................................................... 54 1.4. KOMPLEMENTARNOŚĆ PROJEKTÓW Z INNYMI INWESTYCJAMI TRANSPORTOWYMI .................................................... 59 2. OCENA WPŁYWU PROGRAMU NA DOSTĘPNOŚĆ KOMUNIKACYJNĄ WOJEWÓDZTWA ..................................................... 63 2.1. DOSTĘPNOŚĆ DROGOWA .............................................................................................................................. 63 2.2. DOSTĘPNOŚĆ KOLEJOWA .............................................................................................................................. 77 2.3. SPOŁECZNA OCENA DOSTĘPNOŚCI CZASOWO-TRANSPORTOWEJ ............................................................................ 84 2.4. WNIOSKI ................................................................................................................................................... 88 3. OCENA WPŁYWU PROGRAMU NA SPÓJNOŚĆ PRZESTRZENNĄ WOJEWÓDZTWA ............................................................ 90 3.1. ZGODNOŚĆ PROJEKTÓW TRANSPORTOWYCH Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI ............................ 90 3.2. PRZESTRZENNE ZRÓŻNICOWANIE ROZWOJU TRANSPORTU ................................................................................... 92 2 3.3. INWESTYCJE TRANSPORTOWE A ATRAKCYJNOŚĆ INWESTYCYJNA I MIESZKANIOWA ..................................................... 99 3.4. INWESTYCJE TRANSPORTOWE A OCHRONA ŚRODOWISKA ................................................................................... 105 4. OCENA WPŁYWU PROGRAMU NA STANDARD I FUNKCJONALNOŚĆ SYSTEMÓW TRANSPORTU ........................................ 112 4.1. REGIONALNA SIEĆ DROGOWA ...................................................................................................................... 112 4.2. BEZPIECZEŃSTWO RUCHU DROGOWEGO ........................................................................................................ 121 4.3. WYKORZYSTANIE I JAKOŚĆ TRANSPORTU KOLEJOWEGO ..................................................................................... 128 4.4. ROZWÓJ REGIONALNEGO TRANSPORTU LOTNICZEGO ........................................................................................ 140 4.5. STAN SYSTEMÓW KOMUNIKACJI PUBLICZNEJ W MIASTACH ................................................................................. 150 4.6. POZIOM ROZWOJU TRANSPORTU MULTIMODALNEGO ....................................................................................... 159 5. OCENA TRWAŁOŚCI EFEKTÓW PROJEKTÓW TRANSPORTOWYCH .............................................................................. 169 5.1. PROJEKTY DROGOWE ................................................................................................................................. 172 5.2. PROJEKTY KOLEJOWE I LOTNICZE .................................................................................................................. 172 5.3. PROJEKTY TRANSPORTU PUBLICZNEGO .......................................................................................................... 173 IV. Wnioski i rekomendacje ..................................................................................................... 174 1. ODPOWIEDZI NA PYTANIA BADAWCZE .............................................................................................................. 174 2. TABELA REKOMENDACJI ................................................................................................................................. 191 V. Załączniki ........................................................................................................................... 194 ZAŁĄCZNIK 1. LISTA MATERIAŁÓW I ŹRÓDEŁ DANYCH .............................................................................................. 194 ZAŁĄCZNIK 2. WYKAZ I CHARAKTERYSTYKA METOD BADAWCZYCH .............................................................................. 199 ZAŁĄCZNIK 3. PRZEBIEG REALIZACJI BADAŃ TERENOWYCH ........................................................................................ 206 3 STRESZCZENIE OPIS METODOLOGII BADANIA EWALUACYJNEGO Na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego firma ECORYS Polska podjęła się realizacji projektu polegającego na przeprowadzeniu badania ewaluacyjnego oceniającego wpływ projektów współfinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2007-2013 (RPO WM 2007-2013) na spójność komunikacyjną i przestrzenną oraz wzrost konkurencyjności Mazowsza. Niniejszy raport przedstawia metodologię, wyniki oraz wnioski i rekomendacje z ewaluacji. Cel główny Celem głównym badania była ocena wpływu RPO WM 2007-2013 na spójność komunikacyjną (transportową) i przestrzenną oraz wzrost konkurencyjności województwa mazowieckiego. Cele szczegółowe Osiągnięcie celu głównego możliwe było dzięki wyznaczeniu szeregu celów szczegółowych, porządkujących przebieg badania ewaluacyjnego: 1. Ocena realizacji celów i wskaźników Priorytetu III oraz Działania 5.1 RPO WM 2007-2013 a. Ocena realizacji celów strategicznych przez wdrażane projekty transportowe, b. Ocena realizacji celów szczegółowych przez wybrane projekty transportowe, c. Ocena poziomu osiągnięcia wskaźników oraz ich zróżnicowania przestrzennego. 2. Ocena wpływu RPO WM 2007-2013 na: a. poprawę standardu i jakości regionalnej sieci drogowej oraz bezpieczeństwa ruchu drogowego, b. poprawę dostępności i jakości usług w zakresie regionalnego transportu publicznego, c. rozwój regionalnego transportu lotniczego, d. poprawę stanu systemów komunikacji publicznej w miastach. 3. Ocena spójności i komplementarności inwestycji transportowych zrealizowanych w ramach RPO WM 2007-2013 z innymi inwestycjami transportowymi,