25 LAT SAMORZĄDNOŚCI W GMINIE CHĘCINY Chęciny 2015 Budynek Urzędu Gminy w Chęcinach Zamek Królewski w Chęcinach Zrewitalizowany Rynek Górny w Chęcinach Hala Widowiskowo-Sportowa „Pod Basztami” w Chęcinach Budynek wielofunkcyjny w Wolicy Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej w Chęcinach RCNT - Dwór Starostów Chęcińskich w Podzamczu Zabytkowa kamienica „Niemczówka” 2 Słowo od redakcji 25 lat to długi czas w budowaniu polskiej samorządności, ale to także czas ogromnych prze- mian społecznych, gospodarczych i politycznych w naszym kraju. Rozwój światopoglądowy, jak również technologiczny nastąpił w ostatnich latach tak dynamicznie, że trudno porównywać go z tym sprzed ćwierć wieku. Powyższa publikacja nie ma na celu oceniania słuszności podejmowanych decyzji, a stanowi jedynie zbiór najważniejszych działań realizowanych w poszczególnych kadencjach samorządu. Nie bez znaczenia jest fakt, że 25 lat temu technologia nie była tak mocno zaawansowana, a promocja była tematem pobocznym. Dlatego też tak niewiele pozostało dokumentów w postaci zdjęć, czy filmów. Skąpe są również informacje z wycinków prasowych i sprawozdań urzędowych. Przygotowując się do wydania takiej publikacji zwróciliśmy się także z prośbą o udostępnienie informacji, materiałów ze źródeł prywatnych - niewiele udało ich się jednak uzyskać. Z pewnością początek samorządu chęcińskiego to czas euforii i dumy, którym towarzyszyła duża niepewność z powodu uczestniczenia w dziejowych przeobrażeniach. Działaniom, sporom i emocjom towarzyszyli mieszkańcy, powszechnie dyskutując o tym, jakie sprawy są podejmowane i rozstrzygane. Kolejne lata to ciągłe zmagania się z niewystarczającym budżetem do rosnących potrzeb mieszkańców. Dużym przełomem było wstąpienie Polski do Unii Europejskiej i możliwość skorzystania ze środków zewnętrznych jako znaczne uzupełnienie możliwości dla gminnego budże- tu. Takie przełomowe momenty najbardziej obrazują specyfikę okresów rządzenia poszczególnych kadencji chęcińskich samorządów. W Jubileusz 25-lecia samorządności winniśmy podkreślać znaczenie pierwszych wolnych wy- borów do samorządu gminnego, możliwości tworzenia i budowania naszych „Małych Ojczyzn”. Niech ta publikacja będzie nie tylko przeglądem podejmowanych działań, ale niech stanie się mo- tywatorem do jeszcze większego zaangażowania społeczeństwa w życie publiczne i do wzięcia od- powiedzialności za wspólną przyszłość naszą i naszych dzieci. Aby w młodych ludziach wzbudzić potrzebę większej aktywności budowy społeczeństwa obywatelskiego oraz utrwalania poczucia lokalnej tożsamości. 3 4 Szanowni Państwo, 25 lat temu w naszym kraju przeprowadzono reformę samo- rządową, która pozwoliła lokalnym społecznościom o decydowa- niu w sprawach dla nich najistotniejszych, a także uwolniła moż- liwość aktywności obywatelskiej. Był to również szczególny czas w historii Gminy i Miasta Chęciny. Czas ogromnych przemian zarówno w sferze gospodarczo-politycznej, jak również w obsza- rze społecznym. Dziś z dumą i radością patrzymy w przeszłość, jak wiele celów udało się zrealizować dzięki wspólnej aktywności będącej impulsem rozwojowym naszej „Małej Ojczyzny”. W przeddzień wyborów samorządowych, w roku 1990 premier Tadeusz Mazowiecki wypo- wiedział słowa, które powinny towarzyszyć każdemu samorządowcowi: „Rzeczpospolita lokalna przechodzi w ręce społeczności, które ją zamieszkują. Będzie ona taka, jaką one same potrafią stworzyć”. Od tego momentu miasta i gminy dostały kredyt zaufania oraz możliwość realizowania takich zadań, które najskuteczniej wpłyną na modernizację infrastruktury technicznej oraz przyczy- nią się do podniesienia komfortu życia danej wspólnoty. Ostatnie 25 lat to dla Gminy i Miasta Chęciny czas przemian, wzrostu znaczenia na arenie województwa i kraju, a także stworzenie warunków do dynamicznego i zrównoważonego rozwoju. Pamiętając, że każda gmina to jeden z elementów budujących nasz kraj, staraliśmy się i staramy podejmować takie działania, które przyczyniają się do budowy dumnej historii Polski. W ostatnich latach udało nam się pozyskać środki zewnętrzne, które w znacznym stopniu były motorem rozwojowym naszej gminy. Rozbudowaliśmy sieć kanalizacyjną, wodociągową, zmodernizo- wano i wybudowano prawie 70 km kilometrów dróg, powstały nowe świetlice wiejskie, zmodernizo- wana została oczyszczalnia ścieków, zrewitalizowaliśmy Centrum Chęcin, powstała nowoczesna hala widowiskowo-sportowa oraz zagospodarowano Wzgórze Zamkowe. W znacznym stopniu zmoderni- zowane zostały placówki oświatowe oraz obiekty sportowe. Patrząc dziś na Gminę Chęciny można być pewnym, że dzięki skutecznemu ubieganiu się o środki zewnętrzne udało się dokonać cywilizacyjnego skoku. Niezwykły potencjał kulturowo-przyrodniczy gminy sprawił, że jest ona doskonałym miejscem do inwestowania w sferze turystyki i nauki. Na terenie naszej gminy powstały dwa znaczące ośrodki edukacyjno–badawcze tj.: Europejskie Centrum Edukacji Geologicznej oraz Regionalne Centrum Na- ukowo-Technologiczne, dzięki którym z pewnością wzrosła ranga i prestiż gminy. Dziś Gmina Chęciny to miejsce, gdzie historia i tradycja łączy się z nowoczesnością. 25 lat to wspaniała okazja do podziękowania wszystkim tym, którzy czynnie pracowali i pracu- ją na rzecz Gminy i Miasta Chęciny. Pragnę wyrazić Wam Drodzy Samorządowcy: Radni, Sołtysi, pracownicy Urzędu oraz wszystkich jednostek działających na terenie Gminy i Miasta Chęciny, wdzięczność za pracę i poświęcenie, z jakim służyliście i służycie obywatelom Naszej społeczności. Idea samorządności, na każdej ze swych płaszczyzn, rozwija się dzięki doświadczeniu, wspólnemu zaangażowaniu, umiejętności wypracowywania kompromisów oraz pragnieniu nowego kształto- wania Gminy i Miasta Chęciny oraz budowania jej lepszej przyszłości. Z okazji Jubileuszu 25-lecia polskiej samorządności kieruję słowa szczególnego uznania i sza- cunku wobec tych wszystkich, którzy podjęli trud działania dla wspólnego dobra, rozwoju lokalnej demokracji i społeczeństwa naszej gminy, deklarując wolę dalszego wzmacniania samorządności oraz wspierania inicjatyw temu służących. Z wyrazami szacunku Robert Jaworski Burmistrz Gminy i Miasta Chęciny 5 Rynek i Urząd lata 90-te XX wieku Cegiełka na budowę Gminnego Ośrodka Zdrowia w Chęcinach 6 DZIAŁANIA GMINY I MIASTA CHĘCINY PODEJMOWANE W KADENCJI 1990-1994 Falarowski Wiesław – Burmistrz Gminy i Miasta Kasiński Jerzy – Zastępca Burmistrza Gminy i Miasta Hajduk-Jasińska Krystyna – Członek Zarządu Krzywdziński Czesław – Członek Zarządu Kułagowski Andrzej – Członek Zarządu Łazarewicz-Pudłowski Zbigniew – Członek Zarządu Łebek Kazimierz – Członek Zarządu Gocał Mirosław – Przewodniczący Rady Miejskiej Bielecki Kazimierz – Zastępca Przewodniczącego Rady Miejskiej Maciejczyk Grażyna – Sekretarz Gminy i Miasta Chęciny Piotrowska Leokadia – Skarbnik Gminy i Miasta Chęciny 27 maja 1990 r. narodziła się Samorządna Rzeczpospolita. Był to początek trudnej i wytężonej pracy na rzecz budowy spo- łeczeństwa obywatelskiego. Był to czas dużej niepewności, ale przede wszystkim ogromnego entuzjazmu do zmieniania otacza- jącej nas rzeczywistości. W 1990 roku zlikwidowano rady narodowe i reaktywowa- no samorząd terytorialny ustawą z 8 marca 1990 roku o samo- rządzie terytorialnym. Zadania publiczne wykonywały odtąd w gminach organy samorządu terytorialnego - rada gminy, po- chodząca z wyborów powszechnych oraz wyłaniany przez nią zarząd z wójtem lub burmistrzem. Gmina wykonywała zadania własne, zlecone i na zasa- dzie porozumień z Urzędem Rejonowym, do których należały m.in.: budownictwo, komunikacja, geodezja. Zaczęła się powoli zmieniać również rzeczywistość w naszej gminie. Po likwidacji WPWiK przejęto sprzęt wodno - kanaliza- cyjny i powołano Zakład Gospodarki Komunalnej w Chęcinach. Stopniowo poprawiano infrastrukturę techniczną (wodo- Wiesław Falarowski, ciągi, kanalizację, drogi), często przy udziale środków społecz- Burmistrz Gminy i Miasta Chęciny nych. W sierpniu 1991 r. Urząd przejął wybudowane ze środ- ków społeczeństwa i nakładem ich pracy zerowy stan budyn- ku świetlicy w Ostrowie: tj. zalane ławy fundamentowe z częścią zakupionych materia- łów budowlanych, a w 1993r. opracowano projekt technicz- ny adaptacji budynku świetlicy wiejskiej na budynek szkoły podstawowej. Przy współudziale środ- ków konserwatora zabytków, na Zamku Królewskim wyko- nano następujące prace: zmia- na schodów drewnianych na schody o konstrukcji stalowej, wykonano platformę wido- I sesja Rady Miejskiej w Chęcinach 7 kową wschodnią oraz uzupełniono ubytki w murach. Kontynuowano budowę Gmin- nego Ośrodka Zdrowia oraz zagospodaro- wywano teren pod Os. Północ. Zakończono proces telefonizacji miasta Chęciny. W styczniu 1994 r. ważną sprawą ad- ministracyjno - społeczną było przejście do gminy Sitkówka-Nowiny sołectw Szewce i Zawada. W roku kolejnym z takim samym wnioskiem wystąpiły również Bolechowice. Powodem był brak pieniędzy w budżecie gminnym na rozwój infrastruktury w tych miejscowościach. Rada Miejska zdecydowała wydzierża- wić ruiny zamku prywatnym osobom. 1992r. Wizyta przedstawicieli samorządu chęcińskiego w Danii Pierwsze lata samorządu chęcińskiego są dość skąpo udokumentowane. Niewiele jest zdjęć archiwalnych. Kilka ciekawostek zaczerpnęli- śmy z wycinków prasowych. „Gazeta Kielecka – 24 godziny” 17.09.1990r. Gazeta podaje, że Zamkiem zarządza Urząd Gminy i Miasta w Chęcinach. W związku z powyższym od sierpnia pracownicy Urzędu (poza kilkoma najbardziej dystyngowanymi) w godz. 10.00-18.00 pełnili dyżury przy bramie, inka- sując bilety. „Gazeta Kielecka – 24 godziny” 18.09.1990 r. W krótkim artykule „Chęciny z gminą”