Rafał Rouba Studium Doktoranckie Geografii Uniwersytet Łódzki ul. Kopcińskiego 31 90-142 Łódź POLSKIE HOTELARSTWO MORSKIE POLISH MARINE HOTEL’ BUSINESS: NA PRZYKŁADZIE PROMU THE EXAMPLE OF m/f POLONIA THE POLONIA FERRY Celem opracowania jest nakreślenie obrazu tren­ The aim of this research notes is to dów i kierunków rozwoju współczesnego hotelar­ present trends in the development of the stwa promowego na przykładzie promu m/f Polo­ contemporary hotel ferry business using nia, będącego najnowocześniejszym promem po­ the example of the Polonia, the most zostającym w gestii polskich przewoźników, po­ modern in Poland and comparable with równywalnym klasą z najlepszymi tego typu jed­ the best vessels of this type in the world. nostkami na świecie. The author tries to establish patterns in Poprzez analizę ruchu turystycznego oraz czyn­ the Polish ‘marine hotel’ business by ników wpływających na sezonowość, cele i obsza­ analysing tourist activity and the factors ry rynkowe, z których pochodzą turyści, autor stara determining seasonality, market aims się uchwycić prawidłowości rządzące polskim ho­ and passenger origins. telarstwem morskim. The article is based on data collected Artykuł powstał na podstawie danych zgroma­ while preparing a master’s thesis in dzonych podczas praktyk magisterskich w roku 1999. The author conducted a wide range 1999. Autor przeprowadził szeroko zakrojone ba­ of research including: observation, describ­ dania, na które składały się m.in.: obserwacja i in­ ing the ferry during its eveiyday use, wentaryzacja obiektu podczas normalnej eksplo­ a survey conducted arpong crew and atacji, badania ankietowe prowadzone wśród zało­ passengers, talks with employees of gi i pasażerów, rozmowy z zatrudnionymi na pro­ competing companies, collecting statis­ mach konkurencji, zbieranie danych statystycz­ tical data on the ferry and its catchment nych dotyczących obiektu, otoczenia i zaplecza, area, research in tourist information kwerenda w ośrodkach informacji turystycznej centres in Poland and Sweden, collecting w Polsce i Szwecji, zbieranie danych dotyczących accessible information and preparing dostępności komunikacyjnej, wykonanie dokumen­ photographic documentation1. tacji fotograficznej1. The Baltic Sea, unlike many others, Bałtyk, jak żadne inne morze, jest wyjątkowo lends itself well to the development of predestynowany do rozwoju żeglugi promowej. feriy traffic. Short distances, a highly Niewielkie odległości, silnie rozczłonkowane wy­ irregular coastline and numerous brzeże, liczne małe i płytkie porty - wszystko to small, shallow ports are conducive to the sprzyja rozwojowi szczególnego typu połączeń, development of those sea connections które są powiązane z liniami kolejowymi i drogami whose extensions on land are railways samochodowymi na zapleczu (Łomniewski, Mań­ and roads (Łomniewski, Mańkowski & kowski, Zaleski 1975). Z a l e s k i 1975). Polska nie należy do europejskich potentatów Poland does not have a major promowych, jednak z uwagi na tranzytowe położe­ European ferry company but due to its nie zajmuje istotne miejsce na mapie komunikacyj­ transit location it features on the nej Europy. W latach 1986-1995 liczba pasażerów communication map of Europe. Between pływających promami z Polski do Szwecji wzro­ 1986 and 1995 the number of passengers sła przeszło trzy razy - ze 180 do 580 tys., liczba travelling by ferry from Poland to Sweden transportowanych samochodów osobowych zwięk­ increased more Ilian threefold - from szyła się z 40 tys. szt. do 120 tys. szt., a ciężaró­ 180,000 to 580,000; the number of cars wek dwukrotnie. transported grew from 40,000 to 120,000; W 2000 r. funkcjonowało sześć linii promo­ and the number of lorries doubled. wych z Polski. Do roku 1999 linii tych było sie­ In 2000 there were six ferry lines dem, jedną (Oxelosund-Gdańsk) zamknięto z po­ operating from Poland. Until 1999 there wodu niskiej rentowności spowodowanej bliźnia­ had been seven (the Oxelosund-Gdanslt czym nieomal przebiegiem połączenia Nyna- line had been closed as it was not shamn-Gdańsk. Pozostałe linie to: Ystad-Świno- cost-effective - the almost identical Nyn- ujście, Malmó-Swinoujście, Kopenhaga-Świno- ashamn-Gdańsk proved more efficient). ujście, Karlskrona-Gdynia oraz połączenie sezo­ The remaining are: Ystad-Świnoujście, nowe Ronne-Swinoujście. Malmó-Świnoujście, Kopenhagen-Świ- Połączenie Świnoujście-Ystad jest najważniej­ noujście, Karlskrona-Gdynia and the szym połączeniem promowym Polski ze Szwecją seasonal Ronne-Świnoujście. oraz jednym z najważniejszych na Bałtyku. Na je­ The Świnoujście-Ystad line is the most go rangę wpływa kilka czynników: important ferry connection between -jest to jedna z najkrótszych tras promowych Poland and Sweden and one of the most między Skandynawią a Polską, a co za tym idzie, important in the Baltic. Its importance resztą Europy; results from several factors: - połączenie to stanowi bardzo atrakcyjny wa­ - it is one of the shortest ferry routes riant dla podróżujących na Zachód, ponieważ ze between Scandinavia and Poland and, Świnoujścia jest tylko 100 km dobrej drogi do nie­ conseQuently on into the rest of Europe; mieckich autostrad połączonych z systemem szla­ - the connection is very attractive ków komunikacyjnych całej Europy Zachodniej; to those travelling westwards, because - (rasa ta stanowi dobre rozwiązanie dla podró­ G erm an autobahns, part of the road żujących na wschód przez Szczecin, Koszalin, system in western Europe, are only Gdańsk, Elbląg dalej do Kaliningradu, na Litwę 100 km from Świnoujście; i do Rosji; - it is a convenient route for those - połączenie Swinoujście-Ystad łączy Skanię, travelling eastwards through Szczecin, najbardziej zurbanizowany, uprzemysłowiony i naj­ Koszalin, Gdańsk and Elbląg to Kali­ gęściej zaludniony region Szwecji, z obszarami za­ ningrad, Lithuania and Russia; chodniej Polski. - the Świnoujście-Ystad line connects Historia linii sięga roku 1967, kiedy to Polska Scania, the most urbanised, industria­ Żegluga Morska zdecydowała się umieścić na tej lised and densely populated Swedish trasie prom Gryf. W kolejnych latach rozwijająca region, with the western part of Poland. się polska flota promowa przechodziła kolejno The line was opened in 1967 when z rąk do rąk. Najpierw majątek PŻM został przeję­ the Polish Shipping Co (Polska Żegluga ty przez Polskie Linie Oceaniczne, a w kilka lat Morska) decided to launch the ferry Gryf później przez Polską Żeglugę Bałtycką. W maju (Thunder). In the years which followed, the 1995 r. PŻB wycofała swoje promy z linii do developing fleet passed from hand to hand; Ystad, przesuwając je na trasę do Malino. Miesiąc first its assets were taken over by Polish później na linię wszedł zupełnie nowy armator Ocean Lines (Polskie Linie Oceaniczne - - powstała w lipcu 1994 r. firma Unity Linę sp. PLO), and a few years later by the Polish z o.o., która debiutując na rynku uznała za swoją Baltic Fleet (Polska Żegluga Bałtycka). misję wykreowanie zupełnie nowej jakości usług In May 1995 the Polish Baltic Fleet promowych na Bałtyku, charakteryzujących się po­ withdrew its ferries from the Ystad line nadprzeciętnym bezpieczeństwem, wysokim kom- and moved them to the Malmo line. fortem podróży oraz bogatą ofertą towarzyszącą One month later a completely new ship („The Baltic Panorama” 1997). owner Unity Line sp. z.o.o. (established in M /f Polonia, która rozpoczęła regularną służbę July 1994) took control. They wanted to 1 czerwca 1995 r., jest jednym z największych na create a completely new standard of ferry świecie promów typu „combi” - pasażersko-kole- service on the Baltic offering exceptional jowo-samochodowo-kontenerowych. Na pokład mo­ safety, travelling comfort and a wide że zabrać jednorazowo ponad 3000 m bieżących range of complementary services (The pojazdów oraz 1000 pasażerów. Kursuje codzien­ Baltic Panorama... 1997). nie na trasie Świnoujście-Ystad. Planowe odejście The Polonia, which began regular ze Świnoujścia ma miejsce o 13.00, przybycie do service on June 1st 1995, is one of the Ystad o 19.30. Rozkład rejsów przewiduje wyjście largest multipurpose ferries in the world w drogę powrotną o 22.00, natomiast początek roz­ (passengers, trains, cars and containers). ładunku w Świnoujściu na 7.00, choć przybicie za­ It can accommodate over 3000 metres of planowane jest około 6.00. vehicles and 1000 passengers, and it Prom ma osiem pokładów wewnętrznych i dzie­ runs daily between Świnoujście and wiąty - otwarty, tzw. radarowy. Ze wszystkich po­ Ystad leaving Świnoujście at 13.00 and kładów na promie jedynie dwa są stricte hotelowe. arriving in Ystad at 19.30. It returns from Wszystkie kabiny pasażerskie na m/f Polonia znaj­ Ystad at 22.00 and starts disembarking dują się na pokładzie szóstym i ósmym. W 212 ka­ in Świnoujście at 7.00 (although arrival is binach nocleg może znaleźć 618 pasażerów. Kabi­ scheduled for about 6.00). ny pasażerskie są dwu-, trzy- i czteroosobowe. Po­ The ferry has eight inside decks and dzielone są na cztery kategorie zróżnicowane pod one open, known as the radar deck, but względem wyposażenia, standardu i ceny: klasa only two are purely of a hotel type. All „na każdą kieszeń”, klasa turystyczna, klasa biznes passenger cabins are situated on decks oraz klasa LUX. six and eight. 618 passengers can be Na pokładzie siódmym znajdują się pomiesz­ accommodated in 212 cabins with either czenia pasażerskie ogólnodostępne. Kolejno od ru­ two or four berths each. The cabins are fy są to Bridge Pub, Cafeteria, sekcja dla kierow­ divided into four categories, according