Agentschap Plantentuin Meise Jaarverslag Rapport annuel Annual report 2017 Agentschap Plantentuin Meise Jaarverslag Rapport annuel Annual report 2017 4 – 5 Voorwoord Avant-propos Foreword 6 – 7 Inleiding Introduction Introduction 9 – 24 Biodiversiteit ontdekken en optekenen Découvrir et inventorier la biodiversité Discovering and recording biodiversity 25 – 33 Ecosystemen begrijpen Comprendre les écosystèmes Understanding ecosystems 34 – 46 Plantendiversiteit veiligstellen Préserver le monde végétal Safeguarding plant life 47 – 62 Ons patrimonium valoriseren Valoriser notre patrimoine Bringing our heritage to life 63 – 74 Taxonomie voor de toekomst Taxonomie pour le futur Taxonomy for the future 75 – 88 99 – 104 Inspireren en informeren Organisatie Inspirer et informer Organisation Inspiring and informing Organisation 89 – 98 105 – 125 Realiseren van state-of-the-art bezoekers- De Plantentuin in cijfers en onderzoeksinfrastructuur Le Jardin botanique en chiffres Développer une infrastructure de pointe Facts and figures pour les visiteurs et la recherche Realising state-of-the-art visitor and 126 – 131 research infrastructure Publicaties Publications Publications 132 – 134 Het Plantentuinteam L’équipe du Jardin The Garden’s team 135 – 139 Plantentuin Meise in een notendop Le Jardin botanique de Meise en quelques mots Meise Botanic Garden, a portrait Voorwoord Moderne botanische tuinen moeten openstaan voor de bezoekers en beant- woorden aan hun vragen en verzuchtin- gen. Door de realisatie van het masterplan zal Plantentuin Meise in de volgende tien jaar grondig van uitzicht veranderen en zijn publiek gaandeweg steeds beter kun- nen dienen. Uit dit jaarverslag blijkt dat de eerste grote veranderingen in 2017 zichtbaar werden, maar de ontwikkelingen gaan in een snel tempo door. In 2018 en 2019 wor- den de twee ingangen vernieuwd, waarna ze zullen beantwoorden aan alle noden: verbeterde ticketverkoop, toiletten, plantentuinwinkel, bewegwijzering, een verbeterde uitleendienst voor rolstoelen, enz. Van haar kant zal de overheid de ko- mende jaren investeren in een betere be- reikbaarheid met het openbaar vervoer (nieuwe tramlijn) en zal de Plantentuin een aangepaste parking aanleggen. Maar Plantentuin Meise investeert niet alleen in stenen. Omdat educatie en in- formatieverstrekking tot zijn hoofdop- drachten behoren, wordt in de volgende jaren de digitale toegankelijkheid tot de collecties verbeterd, komt er meer edu- catieve ’ruimte’ voor kinderen en studen- ten, wordt de horticultuurkennis beter gedeeld en gaat meer aandacht naar de milieubewustmaking van het publiek. Te- gelijkertijd zal de Plantentuin zich beter openstellen voor doelgroepen in de sa- menleving, bijvoorbeeld door de vrijwilli- gerswerking verder uit te bouwen, samen te werken met burgers van niet Europese origine en de toegankelijkheid te verbete- ren voor personen met een handicap. Het opwaarderen van de collecties staat centraal in de aanleg, in 2018, van een nieuwe rozentuin, waar de wilde rozen een belangrijke plaats zullen innemen. Wilde verwanten van onze cultuurplan- ten krijgen meer aandacht, waardoor de bezoeker op een duidelijke manier het Prof. Em. Jan Rammeloo belang van de ’Global Strategy for Plant Voorzitter raad van bestuur Conservation’ zal leren begrijpen en Président du conseil d’administration waarderen. Maar het publiek zal ook een President Board of Directors betere kijk krijgen op het wetenschap- pelijke werk in de zadenbank en de ver- meerdering en uitbouw van gespeciali- 4 . seerde wetenschappelijke verzamelingen. Dit is een voorsmaakje van wat de ko- mende jaren in de steigers staat. Wie geregeld de Tuin bezoekt, zal zich be- wust zijn van de evolutie, maar ook via de website en via wetenschappelijke en vulgariserende publicaties zal informatie verstrekt worden. En natuurlijk ook via het jaarrapport. Avant-propos Foreword Les jardins botaniques modernes se Modern botanic gardens have to be doivent d’être « accessibles » aux utili- ’OPEN’ to the public and invest in pub- sateurs et d’investir pour répondre aux lic needs. By developing its master plan, besoins du public. Le Jardin botanique Meise Botanic Garden is responding to de Meise intègre ces enjeux dans l’appli- these challenges, and within a decade it cation de son plan directeur et, d’ici une is likely that visitors will hardly recog- décennie, les visiteurs auront sans doute nise the Garden compared to its current bien du mal à reconnaître le Jardin par layout. rapport à son état actuel. In 2017 the first major developments Les premières réalisations d’envergure became visible, as you can read in this re- sont devenues apparentes en 2017, comme port. Over the coming years, the master vous pourrez le lire dans ce rapport, et la plan deployment will accelerate. In 2019 mise en œuvre du plan directeur va s’in- visitors will be welcomed at two new en- tensifier au cours des prochaines années. trances. These will improve on the cur- En 2019, les visiteurs seront accueillis via rent facilities, with modernised toilets, deux nouvelles entrées. Celles-ci ren- ticketing kiosks, a garden shop, orienta- dront les installations actuelles plus per- tion signage, and a wheel-chair service. formantes, avec des toilettes moderni- sées, des billetteries, une jardinerie, des In the coming years, local authorities panneaux d’orientation et une mise à dis- will improve public transport to the site. position de fauteuils roulants. A new, well connected tramline will have a Botanic Garden stop. Also, a well de- Prochainement, les pouvoirs locaux signed car park will expand accessibility vont améliorer la desserte du site par les to the Garden. transports en commun. Une nouvelle ligne de tram, bien connectée au réseau, As well as obvious changes in physical fera un arrêt au Jardin botanique. Par ail- infrastructure, we are working at many leurs, l’accès sera également facilité grâce other levels. Education and information à un parking bien conçu. sharing is a key role, so we will be im- proving electronic accessibility of collec- Parallèlement à ces changements dans tions, our learning spaces, children’s and l’infrastructure physique, nous travaillons students’ education, and sharing horticul- à beaucoup d’autres niveaux. L’éducation tural knowledge and raising public envi- et le partage de l’information occupent ronmental awareness. We will also be im- une place essentielle, c’est pourquoi nous proving our inclusivity, including working allons améliorer l’accès électronique à with volunteers, developing social inclu- nos collections, optimiser nos espaces sion for citizens of non-European origin, pédagogiques, intensifier la formation and increasing accessibility for people des enfants et des étudiants, partager nos with disabilities. connaissances en horticulture et renfor- cer la sensibilisation du public à l’envi- New collections will be displayed, in- ronnement. Nous veillerons à consolider cluding a completely new rose garden l’inclusivité, notamment en collaborant with an emphasis on wild roses. Wild rela- avec des bénévoles, en promouvant l’in- tives of cultivated plants will gain promi- clusion sociale pour les citoyens d’origine nence, and will be used to demonstrate extra-européenne, et en améliorant l’ac- the importance of the Global Strategy for cessibilité aux personnes handicapées. Plant Conservation to a wide audience. The scientific work in the seed bank will De nouvelles collections seront visibles, also be displayed, and the public will be dont un nouveau jardin où les rosiers sau- able to watch staff propagating the spe- vages seront à l’honneur. Une place de cialised scientific collections. choix sera réservée aux parents sauvages des plantes d’intérêt économique ; elles This is only a taste of the huge develop- permettront de montrer l’importance de ments that we are undertaking. See the la Stratégie mondiale pour la conserva- changes as they evolve by visiting the tion des plantes. Le travail scientifique Garden. To keep up-to-date with our dans la banque de graines sera également progress follow our website, the scien- exposé, et les visiteurs pourront observer tific and other publications that carry our le personnel procédant à la multiplication news, and, of course, the annual reports. 5 . des collections scientifiques spécialisées. Ce qui précède ne donne qu’un bref aperçu des projets considérables dans lesquels nous sommes engagés. Venez visiter le Jardin pour voir l’évolution des transformations. Pour rester au courant de notre état d’avancement, suivez-nous sur notre site web, dans nos publications scientifiques et autres et, bien entendu, dans nos rapports annuels. Inleiding Plantentuin Meise is een internationaal centrum voor plantkunde en een geliefde toeristische bestemming. In de afgelopen jaren is de Plantentuin aanzienlijk ge- groeid, zowel in zijn wetenschappelijke als publieksgerichte doelstellingen. Dit jaar produceerden we een recordaan- tal wetenschappelijke publicaties. Plan- ten worden wereldwijd bedreigd door de vernietiging van natuurlijke habitats, klimaatverandering, enz. Om het verlies van soorten tegen te gaan, richten onze onderzoekers zich op verschillende ter- reinen, zoals het registreren van de tro- pische plantendiversiteit, het monitoren van uitheemse soorten in België, het ex situ bewaren van bedreigde plantensoor- ten (zaden, levende collecties) en het ge- bruik van planten om de waterkwaliteit te monitoren. We hebben ook de focus op de wilde verwanten van bonen, bananen en koffie versterkt. Duurzaam gebruik en behoud van natuurlijke