REGIONALNA IZBA OBRACHUNKOWA W ŁODZI Numer egzemplarza: 1 PROTOKÓŁ KONTROLI GOSPODARKI FINANSOWEJ I ZAMÓWIE Ń PUBLICZNYCH Jednostka kontrolowana: Gmina Osjaków 2 kwietnia 2012 roku – Termin kontroli: 23 maja 2012 roku Beata Tomkowska – inspektor Kontroluj ący kontroli (imi ę, nazwisko, Monika Smug – inspektor stanowisko słu żbowe ): kontroli Okres obj ęty kontrol ą 2010 - 2011 WK 601-2/14/2012 z 19 marca Numer i data upowa żnienia: 2012 roku Uwaga! Protokół niniejszy podlega udost ępnieniu na zasadach okre ślonych w ustawie z dnia 6 wrze śnia 2001 roku o dost ępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz.1198), z ograniczeniami wynikaj ącymi z art.5 tej ustawy. PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE OSJAKÓW Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 I. INFORMACJE WST ĘPNE DANE O JEDNOSTCE Gmina Osjaków położona jest we wschodniej części powiatu wieluńskiego w województwie łódzkim, w dorzeczu rzeki Warty i jej prawobrzeżnego dopływu Wężnicy. Leży w obrębie Nadwarciańskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, na terenie Kotliny Szczercowskiej. Graniczy z gminami: Kiełczygłów, Konopnica, Ostrówek, Rusiec, Siemkowice, Wieluń i Wierzchlas. Sąsiaduje z Parkiem Krajobrazowym Międzyrzecza Warty i Widawki i posiada 20 sołectw: Borki Walkowskie, Chorzyna, Czernice, Dębina, Dolina Czernicka, Drobnice, Felinów, Gabrielów, Jasień, Józefina, Kolonia Raducka, Krzętle, Kuźnica Ługowska, Kuźnica Strobińska, Nowa Wieś, Osjaków, Raduczyce, Raducki Folwark, Walków i Zofia. Liczba ludności Gminy wynosiła na koniec 2011 roku 4.851 osób w tym: 2.454 kobiet i 2.397 mężczyzn. Bezrobotni na dzień 31 grudnia 2011 roku stanowili 215 osób, w tym 107 kobiet i 108 mężczyzn. Urząd Gminy w Osjakowie jest zarejestrowany w systemie REGON i posiada nr statystyczny 00545981. Gmina jest podatnikiem podatku VAT – numer identyfikacji podatkowej 832-19-72-722. Podatnikiem podatku VAT jest także Urząd Gminy – numer identyfikacji podatkowej, 832-10-19-013 nadany decyzją Urzędu Skarbowego w Wieluniu. Siedziba Urzędu Gminy mieści się w Osjakowie ul. Targowa 26. Kontrola przeprowadzana w jednostce przez inspektorów Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi ma charakter kontroli kompleksowej. PODSTAWOWE WSKA ŹNIKI FINANSOWE W oparciu o dane wynikające ze sprawozdań: Rb-27S, Rb-28S, Rb-NDS, Rb-Z kontrolujące ustaliły następujące wskaźniki finansowe, które obrazują sytuację finansową Gminy Osjaków: Nazwa wskaźnika Rok 2009 Rok 2010 Rok 2011 Wskaźnik W - Udział dochodów bieżących w dochodach B1 87,40% 91,67% 87,77% ogółem Wskaźnik W – Udział nadwyżki operacyjnej w dochodach B3 8,07% 2,61% 1,65% ogółem Wskaźnik W – Udział wydatków majątkowych w B4 22,63% 19,14% 28,55% wydatkach ogółem Wskaźnik W – Obciążenie wydatków bieżących B5 45,96% 45,61% 47,37% wydatkami na wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń Wskaźnik W – Udział nadwyżki operacyjnej i dochodów B6 8,72% 2,62% 1,71% ze sprzedaży majątku w dochodach ogółem Wskaźnik W – Wskaźnik samofinansowania B7 89,10% 51,89% 73,88% Wskaźnik W – Nadwyżka operacyjna na mieszkańca L2 238,11 zł 76,34 zł 47,71 zł Wskaźnik W – Udział zobowiązań ogółem w dochodach Z1 20,09% 35,50% 32,62% ogółem Wskaźnik W – Zobowiązania ogółem bez zobowiązań na Z2 20,09% 31,43% 31,37% projekty unijne w dochodach ogółem Wskaźnik W – Obciążenie dochodów ogółem obsługą Z3 5,23% 5,97% 11,98% zadłużenia _____________________________________________________ 2 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE OSJAKÓW Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 Wskaźnik W – Obciążenie dochodów ogółem obsługą Z4 5,23% 5,97% 7,22% zadłużenia bez rat kapitałowych na projekty unijne Wskaźnik W – Obciążenie dochodów bieżących Z6 91,81% 98,26% 99,85% wydatkami bieżącymi i obsługą zadłużenia Wskaźnik W – Udział zobowiązań wymagalnych w Z7 0,00% 0,00% 0,00% zobowiązaniach ogółem Nadwyżka operacyjna, czyli różnica między dochodami bieżącymi, a wydatkami bieżącymi daje jednostce samorządu terytorialnego możliwość realizacji nowych przedsięwzięć majątkowych, tzn. zarówno spłaty wcześniej zaciągniętych zobowiązań, jak i finansowania wydatków o charakterze inwestycyjnym. Porównując wysokość ww. nadwyżki na przestrzeni lat 2009-2011 zauważa się jej spadek w każdym ze wskazanych okresów, tj. w 2010 roku do kwoty 367.581,00 zł w stosunku do roku 2009, gdzie stanowiła kwotę 1.149.130,00 zł, natomiast w 2011 roku do kwoty 231.467,00 zł. Powodem spadku ww. wskaźnika w 2010 roku był wzrost wydatków bieżących od dochodów bieżących, o czym świadczy dynamika wzrostu tych wartości w 2010 roku, w porównaniu do roku 2009. Wydatki bieżące w roku 2010 wzrosły o 11,14% w stosunku do tych wydatków z poprzedniego roku, natomiast dochody bieżące w tym okresie wzrosły o 3,82% w stosunku do dochodów bieżących z 2009 roku. W 2011 roku zarówno dochody bieżące jak i wydatki bieżące były niższe niż w 2010 roku, nadwyżka jednak wystąpiła w ww. kwocie. Wysokość nadwyżki operacyjnej miała wpływ na poziom wskaźników W B3 ,W B6, WB7 i WL2 : Wskaźnik W B3 Obrazuje udział nadwyżki operacyjnej w dochodach ogółem. W badanym okresie przedmiotowy wskaźnik ulegał zmniejszeniu. W 2009 roku wyniósł 8,07%, w 2010 roku stanowił 2,61%, natomiast w 2011 roku spadł do poziomu 1,65%. Sukcesywny spadek wskaźnika w 2010 i 2011 roku wskazuje na zmniejszenie możliwości finansowania wydatków inwestycyjnych oraz zmniejszenie możliwości zwiększania wydatków bieżących. Wskaźnik W B7 Obrazuje stopień, w jakim jednostka samorządu terytorialnego finansuje inwestycje środkami własnymi. Im wyższa jest ta relacja tym mniejsze ryzyko utraty płynności finansowej w związku z nadmiernymi kosztami obsługi zadłużenia, jednak jego wysoka wartość może również świadczyć o niskim poziomie realizowanych inwestycji w stosunku do własnych możliwości. W kontrolowanej jednostce wskaźniki przybrały następujące wartości: w 2009 roku – 89,10%, na jego wielkość dość istotne znaczenie miał wpływ poziom nadwyżki operacyjnej, która w tym czasie stanowiła 1.149.130,00 zł. Zauważa się jednak tendencję spadkową wskaźnika z poziomu 89,10% w 2009 roku do poziomu 51,89, następnie jego wzrost do poziomu 73,88 % w 2011 roku. Wskaźnik W L2 Wskaźnik nadwyżki operacyjnej w przeliczeniu na jednego mieszkańca w badanym okresie wykazywał tendencję spadkową. Jego wartość w 2009 roku wynosiła 238,11 zł. W roku 2010 zmalała w stosunku do roku 2009 o 68% i w roku 2011 również zmalała o ponad 37% i stanowiła odpowiednio: 76,34 zł i 47,71 zł. _____________________________________________________ 3 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE OSJAKÓW Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 Wskaźnik W Z1 Gmina Osjaków posiadała zobowiązania w 2009 roku na kwotę 2.862.520,00 zł, w 2010 roku na kwotę 5.006.607,00 zł, a w 2011 roku – 4.576.209,33 zł. Na przełomie badanych okresów wskaźnik udziału zobowiązań w dochodach ogółem prezentował raczej tendencję wzrostową. Szczególny wzrost tego wskaźnika nastąpił w roku 2010. Powodem jego wzrostu było zaciągnięcie w 2010 roku przez kontrolowaną jednostkę zobowiązań przekraczających kwotę zobowiązań zaciągniętych w 2009 roku o ponad 100% między innymi na pokrycie deficytu budżetowego oraz z przeznaczeniem na finansowanie programów realizowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Zatem przedmiotowe zadłużenie w stosunku do zrealizowanych dochodów ogółem stanowiło 35,50%. W roku 2011 poziom tego wskaźnika był zbliżony i stanowił 32,62%. Wskaźnik zadłużenia określony w art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych na rok 2011 obliczono na podstawie danych zawartych w poniższej tabeli: Elementy wskaźnika wg art. 243 2008 2009 2010 2011 ustawy o finansach publicznych z (n-2) (n-1) (n) dnia 27 sierpnia 2009 r. (n-3) Plan łącznej kwoty spłat kredytów i 1.467.878,06 - - - pożyczek Odsetki od kredytów i pożyczek - - - 230.000,00 Dochody budżetowe ogółem 12.450.546,83 14.245.521,55 14.101.423,73 14.352.335,01 Dochody bieżące 11.495.302,17 12.449.923,57 12.926.153,32 - Dochody ze sprzedaży majątku 855,32 92.981,81 1.960,00 - Wydatki bieżące 10.529.621,84 11.300.794,06 12.558.571,80 - Poz. 2 +3 – 4 966.535,65 1.242.111,32 369.541,52 - Wskaźnik dla poszczególnych lat 7,76% 8,72% 2,62% - Średnia arytmetyczna 6,37% 11,83% Wymieniony wskaźnik wyliczony dla 2011 roku wyniósł: 11,83% > 6,37%. Zgodnie z powyższym, suma potencjalnych spłat rat kredytów i pożyczek wraz z należnymi odsetkami, wykupu papierów wartościowych wraz z należnymi odsetkami i dyskontem od papierów wartościowych oraz kwot wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji do planowanych dochodów ogółem budżetu, przekroczyła średnią arytmetyczną z obliczonych dla ostatnich trzech lat relacji jej dochodów bieżących powiększonych o dochody ze sprzedaży majątku oraz pomniejszonych o wydatki bieżące, do dochodów ogółem budżetu. Należy podkreślić, iż relacja wynikająca z powyższego przepisu prawa w roku 2011 nie spełnia wymogów ustawowych. Jednakże przepisy art. 243 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240) zaczną obowiązywać _____________________________________________________ 4 PROTOKÓŁ Z KONTROLI KOMPLEKSOWEJ PRZEPROWADZONEJ W GMINIE OSJAKÓW Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi, ul. Zamenhofa 10 90-431 Łód ź, tel. (0-42) 6366896, fax (0-42) 6367424 dopiero z początkiem roku 2014. W związku z powyższym ww. wyliczenia stanowią informację, a nie naruszają obecnie obowiązujących w tym względzie przepisów prawa. Spełnienie warunku określonego w art. 242 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych: 2010 2011 2010 2011 2012 plan wykonanie plan Dochody 13.000.197,35 12.558.427,01 12.926.153,32 12.310.969,37 11.904.258,00 bieżące plus - - - - nadwyżka z lat ubiegłych - 1.220.008,62 506.298,60 1.220.008,62 plus wolne środki Wydatki 12.993.968,16 12.522.181,35 12.558.571,80 12.079.501,60 11.889.560,00 bieżące Wynik 6.229,19 1.256.254,28 873.880,12 1.451.476,39 14.698,00 Na podstawie danych zawartych w wyżej przedstawionej tabeli stwierdzono, że został spełniony warunek zawarty w art.