Nr 29 – oktober 2012 – oktober 29 Nr Smelne’s Erfskip ▪ Lading en vlag ▪ Open Monumentendag ▪ Vreewijk en de familie Dorhout ▪ Zilversmid uit de anonimiteit ▪ Bemint ▪ De natuur van It Eilân ▪ Toen & Nu ▪ Untstean fan De Feanhoop ▪ Skûtsjejier ▪ Bijzonder Boek ▪ Ie-Sicht Periodiek voor de cultuurhistorie van Smallingerland voor de cultuurhistorie van Periodiek In dit nummer: Omslagfoto:1 De Roek Zie pagina 6-7 Dekte de vlag de lading van (foto Jaap vander Wal) Smelne’s Erfskip nog wel? 5 toen De Hoofdbrug in Drachten nu opent deze nieuwe rubriek 20 De Open Monumentendag had als thema: Groen van Toen. Jaap van der6 It& ûnstean fan De Veenhoop hat Wal doet verslag van de activiteiten op 8 en 9 september 2012 fêst mei turf te krijen, maar hoe sit dat no krekt? Jochum Dijkstra hat it andert Zeer velen zullen zich nog het oude Vreewijk herinneren, maar het roemruchte etablissement 8 bestaat niet meer. Geert van der Veer licht de Skûtsjejier: er staat doopceel van stichters, bewoners en pand heel wat op stapel 12 voor 201324 Onze ‘zilver-auteur’ Sietze van der Meulen onderwierp een avondmaalsbe- ker aan een minutieus onderzoek, met verrassende resultaten Nog meer ‘toen’ in de ook al nieuwe rubriek Bijzonder Boek. Met de kennis van toen De column van Peter Karstkarel gaat over: wordt aan u voorgesteld 15 25 door Jaap van der Wal In deel 2 van hun verhaal over Ie- 26 Sicht zijn Hiltsje Bakker en Lieuwe It Eilân heeft de laatste jaren een van de Velde in de roerige tweede metamorfose ondergaan. Henk de helft van de vorige eeuw beland Vries weet van de hoed en de rand 18 30 Korte berichten Smelne’s Erfskip is een uitgave van de gelijk- Bestuur Smelne’s Erfskip Redactie Smelne’s Erfskip C namige stichting, die zich inzet voor behoud Voorzitter – Tiny Derks Bart Friso, Bearend Veltman en en ontwikkeling van cultuurhistorische waar- Vice-voorzitter – vacature Jaap van der Wal den in de gemeente Smallingerland. Penningmeester – Bauke Roorda o Smelne’s Erfskip verschijnt drie keer per jaar. Secretaris – Jaap van der Wal Redactieadres Algemeen adjunct – Roelof Hazelhoff Jaap van der Wal – redactiecoördinator a.i. Donateurs Kompagnonswei 40 l Het donateurschap heeft betrekking op een E – [email protected] 9221 SX Rottevalle volledig kalenderjaar. Voor donateurs is het T – 0512 34 10 58 (secretaris) 0512 34 10 58 blad gratis en zij krijgen het thuisbezorgd. E – redactie@smelneserf skip.nl f Minimumbijdrage € 10,--. Voor donateurs Overige contactgegevens op: met postbezorging van dit blad is dit € 15,--. www.smelneserfskip.nl Vormgeving en opmaak Bankrekening – 305104985 ten name van Jaap van der Wal, Rottevalle o Penningmeester Smelne’s Erfskip,Drachten Helpdesk Genealogie Druk Losse nummers – € 3,95 E – [email protected] Telenga Media, Franeker n 3 oktober 2012 oktober Over lading en vlag Iedereen zal het beamen: we leven in een spannende tijd. Het kán u niet ontgaan zijn: ons blad ziet er heel anders uit. De oude Grieken wisten het al: panta rhei, alles stroomt, ‘gedoogt’ het voor gevallen waarin het van belang is dat een We worden doodgegooid met negatieve berichten over de Nog meer kleur, een andere en meer gevarieerde opmaak, alles verandert. Het geldt ook voor Smelne’s Erfskip. Met eigennaam goed uitkomt. Dat is bij ons ook zo. Bovendien, economische situatie. Wat en hoe het zal gaan gebeuren een andere letter en er vallen nog wel meer nieuwe details ons twintigjarig jubileum vorig jaar realiseerden we ons dat onze naam staat al ruim twintig jaar met ‘ in de statuten. weet niemand maar te ontdekken. Als u een extra sterk. En het leidde tot het nadenken over de vraag of De naam van het blad had geen apostrof. Dat werkte verwar- één ding is zeker: er pagina terugbladert ziet anno 2012 onze huisstijl en vooral het logo nog wel bij onze ring in de hand. Daarom hebben we ook hier voor Smelne’s zal verder bezuinigd u zo’n verandering bij organisatie paste. Het antwoord was nee, eigenlijk niet. Want Erfskip gekozen en het is dus niet meer Smelnes erfskip. Van de voorzitter gaan worden en ie- de inhoudsopgave. Niet Van de redactie al is het een mooi logo, met een fijnzinnige pentekening, het dereen zal daarmee meer een droge opsom- roept toch vooral het beeld van de beginjaren op. Van een ■ Kleuren te maken krijgen. In dat licht is het bericht opmerkelijk dat ming van de artikelen met auteur en paginanummer, maar groep actievoerders die knokten voor het behoud van oude, De drie kleuren – ons kleuren-DNA zou je kunnen zeggen – uit een representatief onderzoek van TNS Nipo blijkt dat de een speels overzicht. Wij hopen dat de lezers, nieuwsgierig monumentale gebouwen. Twintig jaar later is dat aspect veel komt in de opmaak van blad, website, briefpapier, etc. steeds helft van de Nederlanders bereid is jaarlijks een bedrag te gemaakt, er snel een aantal artikelen uitpikt om die te gaan minder dominant en zijn er heel andere aspecten en activitei- terug. Daarnaast krijgt in het blad elk artikel van twee of betalen voor het beschermen, onderhouden en eventueel lezen. ten bij gekomen. In een artikel in ons magazine van oktober meer pagina’s een eigen kleur, bijvoorbeeld duidelijk zicht- herstellen van cultuurhistorisch erfgoed. Maar het formaat van het blad is ook anders, het is aanzien- vorig jaar heeft Loes de Vries dat gedetailleerd uit de doeken baar in de smalle balk bovenaan. Bij één pagina pas ik een Of dit nu ook betekent dat de verschillende initiatieven in lijk breder en een klein beetje hoger. Al deze veranderingen gedaan. variabele opmaak toe die overigens voor vaste rubrieken in onze gemeente op ons werkveld gemakkelijker financieel zijn direct of indirect voortgevloeid uit ons nieuwe logo. Op Dat heeft ons doen besluiten een nieuw logo te gaan voe- elk nummer terugkeert, zoals de column van Peter Karstkarel haalbaar zullen worden is nog maar de vraag, maar ik hoop de volgende pagina staat een verdere toelichting en achter- ren, met een bijbehorende huisstijl. Hieronder wordt een en en de twee nieuwe rubrieken (zie verderop). van wel. Hoe dit ook uit zal pakken, op dit moment slaan in grondinformatie. ander toegelicht. ieder geval in onze gemeente de bezuinigingsdiscussies de ■ Letter initiatieven nog niet dood. Dat was het uiterlijk, maar, laten we wel wezen, het gaat ■ Logo Als broodletter heb ik de Scala van de Nederlandse typograaf Ik noem: natuurlijk om het ‘innerlijk’, om de inhoud. En zoals u van Martin Majoor gekozen. Het is een moderne letter, die toch – Het door de gemeente Smallingerland uitroepen van 2013 ons gewend bent, is die weer heel veelzijdig. De twee zeer klassiek oogt, met een open tekstbeeld en die naar mijn als Skûtsjejier. Op pagina 24 van dit magazine wordt daar geslaagde evenementen van de Open Monumentendag(en) smaak goed bij de inhoud van ons blad past. De letter is er aandacht aan besteed. in het weekend van 8 en 9 september 2012 krijgen ruime zowel met schreef (de kleine ‘haaltjes’ aan de letters) als – De grote verbouwing van de bibliotheek met wellicht als aandacht. Niet alleen op het voorkaft en de middenpagina, schreefloos (dit artikel heeft de schreefloze variant). Word-ge- mogelijkheid daar straks ook een Historisch Informatie- maar ook met twee foto-impressies en een artikel over It bruikers kennen het verschil wel van de Times New Roman, punt te kunnen vestigen . Eilân. een schreefletter in vergelijking met de schreefloze Arial. – De aangekondigde renovatie van het Stijlhuis in de Toren- Voor de koppen zal ik ook nog andere fonts toepassen. straat onder leiding van Museum Dr888. Vreewijk, je hoeft de naam van dit vroeger alom bekende etablissement maar te laten vallen of de verhalen komen ■ Formaat We staan in ieder geval hier niet stil. Integendeel. En bij veel los. Maar hoe zit het met de geschiedenis van het pand en Het logo heeft de vorm van een platte rechthoek. Dat is gra- U zult gemerkt hebben dat het blad breder is geworden: 230 van deze zaken is Smelne’s Erfskip nadrukkelijk betrokken. van de familie Dorhout, die de bouwers en bewoners ervan fisch een aantrekkelijke verbetering ten opzichte van het oude mm, het was 210 mm. Het is nu 300 mm hoog, een beetje Dit betekent, naast de al langer lopende ‘normale’ zaken, waren. logo, dat een boven de naam uittorenend element had. hoger, 3 mm. Maar vooral die grotere breedte geeft mij meer extra veel werk voor vrijwilligers en bestuur. We doen dat We hebben nog zo’n bekende horecagelegenheid voor u: De steenrode kleur staat voor de gebouwde omgeving en dan flexibiliteit in de opmaak waardoor het blad levendiger wordt. graag en met plezier. Ie-Sicht. In dit nummer het tweede en laatste deel van het vooral de monumenten daarin. De kleur is een iets lichtere Dit brengt mij er toe om uw aandacht te vestigen op de va- vervolgverhaal over de bijzondere historie van Ie-Sicht. variant van de oude huiskleur. ■ Nieuwe rubrieken cature die bestaat in het bestuur. Kent u iemand die u daar Groen verwijst naar de landschappelijke elementen, zoals de Nog meer veranderingen, twee nieuwe rubrieken. De ene geschikt voor vindt of zou u het zelf willen en kunnen doen? Dan komen we nog een onbekende – maar nu niet meer wijkenstelsels, veenpolders en parken. gaat over boeken: Bijzonder Boek, de andere over Toen & Nu. Zo ja, neem dan contact met ons op. We gaan vervolgens – Drachtster zilversmid tegen, de achtergrond van het ont- Het voor ons gebied zo belangrijke water staat met de in gesprek om te kijken of het ‘klikt’, zodat we samen aan staan van De Veenhoop wordt ons duidelijk en het Skûtsjejier kronkelige blauwe lijn centraal: de Oer-Ee, Drait, Lits, wijken, ■ Opmaak de verdere ontwikkeling van Smelne’s Erfskip kunnen gaan wordt geïntroduceerd.