ОПШТИНА ГЕВГЕЛИЈА MUNICIPALITY OF GEVGELIJA ул. “Димитар Влахов“ 4 "Dimitar Vlahov" 4 str. 1480 Гевгелија 1480 Gevgelija/Macedonia Тел. (034) 213 843 Tel: +389 34 213 843 Тел/Факс: (034) 213 899 Tel/Fax: +389 34 211 899 e-mail: [email protected] www.gevgelija.gov.mk ГЕЛ-ГЕРИ ("оди-ела“ - преведено од турски на Гевгелија е град под медитеранското поднебје и континенталната македонски јазик) закрила. ... извикале жителите на малата населба, МОЈА ГЕВГЕЛИЈА, Гевгелија е значајна сообраќајна крстосница крај македонско-грчката испраќајќи го турскиот дервиш, кој дошол да се СОНЧЕВА И ЗЕЛЕНА граница. одмори накратко, но, бидејќи местото многу му се Гевгелија е град на пријателството и на гостопримството. Патнику, запри во мојата Гевгелија допднало, решил да остане подолго време. На Гевгелија е еврпска порта секогаш отворена за соработка и партнерство. заминување, жителите на населбата за да не го Старите велат рамна ко тепсија Гевгелија има 240 сончеви денови и квалитетни јужни плодови. предизвикаат неговиот гнев, му отпоздравиле со Погледни ги просторите зелени и сини Затоа, добредојдовте во Гевгелија. “Оди-Елa“ (Гел-Гери). Така и нивната населба го Нурни се во сонце и злато од бои Без разлика дали минувате или пак доаѓате со добра мисла и топлина во добила името “ГЕВГЕЛИЈА“ Потони во кожувските бистро студени води душата. (edna od legendite za potekloto na imeto) Јужниот ветер нека ги погали твоите коси Рујното вино спомени нека ти носи Иван Франгов, GEL-GERI ("come again" - translated from Turkish градоначалник into Macedonian language) на општина Гевгелија ... shouted the citizens from the small settlement, MY TOWN GEVGELIJA, sending the Turkish dervish away, who came to rest SUNNY AND GREENY Gevgelija is a town under the Mediterranean climate and continental auspices. for a while but because he greatly liked the place, Gevgelija is an important cross-road near the Macedonian-Greek border. decided to stay longer. On his departure, the Passenger, stop in my town Gevgelija inhabitants of the settlement, in order not to Old people says like a flat pan Gevgelija is a town of friendship and hospitality. challenge his wrath, again invited him to visit them. Look at the spaces greeny and blue Gevgelija is european gate always opened for cooperation and partnership. This is how the settlement got its name Dive in the sun and gold of colors Gevgelija has 240 sunny days and southern fruit quality. “GEVGELIJA”. Plunge in kozuf 's clear cold waters So, wellcome to Gevgelija. (One of the legends about the origin of the name) South wind let it caress your hair Whether you pass or you come with a good thought and warmth in your souls. Red wine memories let you wear Ivan Frangov, mayor of the municipality of Gevgelija. 2 3 Between the city of Gevgelija and the river Vardar, “Vardarski Rid” is raising where one of the most famous archeological sites in Europe is located. The central and multi-layer settlement from prehistoric and antic ages is situated here, with intensive and continual life from the end of the Bronze Age to the fall of antic Macedonian state and establishment of the Roman domination in this part of the Balkans. Also here was located one of the most powerful early antic cities in the valley of Vardar GORTINIA or ATALANTA. Меѓу Гевгелија и реката Вардар се издига Вардарскиот рид, каде што се наоѓа еден од најпознатите археолошки локалитети во Европа. На Вардарскиот рид е откриена централната и најголемата повеќеслојна населба од праисториско и раноантичко време, со интензивен и континуиран живот, од крајот на бронзеното време до падот на античката Македонска држава и воспоставувањето на римската доминација на овој дел од Балканот. Овде се наоѓал еден од најмоќните раноантички градови во Повардарието ГОРТИНИЈА или АТАЛАНТА ... 4 5 In 1860 there were 800 inhabitants in Gevgelija but one decade later the population doubled. In 1870 Gevgelija became an important market place for the inhabitants who lived in the Gevgelija ravine and the Majdak plateau. Numerous craftsmen's workshops appeared. Nine filandas (silk workshops) were built for flowing of silk and the rafters and traders on their way to Thessalonica took rest in the many inns beside the river Vardar. In 1872-83 the railway line Thessalonica- Gevgelija was built and construction of the railway station began three years later. Во 1860 година во Гевгелија имало 800 жители, но една деценија подоцна бројот на жителите двојно се зголемил. Никнале бројни занаетчиски дуќани, биле изградени дури девет филанди (свиларници) за точење свила, а сплаварите и трговците, на пат за Солун, почивале во бројните анови крај Вардар. Во 1872 - 1873 година се гради железничката пруга Солун - Гевгелија, а три години подоцна започнува изградбата на железничката станица. 6 7 In 1886, Gevgelija was formally declared a city settlement and the administrative and managing center for the Gevgelian district, together with 68 surrounding settlements. At that time, in the city lived about 3000 citizens. Beside the main street, which was paved and lighted with lanterns, emerged the district and municipal administration building, the military barracks and several houses. In 1890 in Gevgelija lived more than 4000 people, from which 3600 were Macedonians, others were Turks, Gypsies and Circassians. Во 1860 година Гевгелија и формално е прогласена за градска населба и административно - управен центар на Гевгелиска околија, со вкупно 68 населби. Во градот живеат над 3.000 жители. Крај главната улица, која била калдримирана и осветлена со фенери, никнале зданија на околиската и општинската управа, воената касарна и повеќе двократни куќи. Во 1900 година во Гевгелија имало над 4000 жители, од кои 3.600 биле Македонци, а другите Турци, Роми и Черкези. 8 9 In 1898 was constructed the first filanda (silk workshop). Gevgelija grows into an important trade center and according to the purchased silkworms (1 million okas annually) was on the second place, right after Thessalonica. The marketplace was located near the Beledian (municipal) administration building and on Thursday, which was a market day, in Gevgelija were coming traders from Thessalonica and Constantinople but also traders from France and Italy and other European countries. They usually stayed at the hotel “Otoman” or in other hotels and inns in the city. Во 1898 година бил изградена првата фабрика за точење на свила. Гевгелија прераснува во значаен трговски центар, а по откупените количества на свилени кожурци (годишно и до 1 милион оки) Гевгелија се наоѓала на второ место, веднаш по Солун. Пазарот се наоѓал во близина на Беледиската (општинската) управна зграда, а во четвртокот, кога бил пазарен ден, доаѓале трговци од Солун, Цариград, но и ѕрговци од Франција и Италија и од други европски земји. Тие отседнувале во хотелот “Отоман“ во центарот на градот и во другите еднократни хотели и приземни анови во градот. 10 11 Црквата “Свети Спас“ е најстарата The church “Sv. Spas” is the oldest church in the region, црква во регионот, изградена на built in the beginning of XIX century, where during the religious festivities in the honor of the saint-patron, people почетокот од 19. Век, каде што за were coming even from Thessalonica. панаѓурот во чест на светецот - In 1873, with mutual funding the people from Gevgelija built патрон, доѓале луѓе дури од Солун. the church “Holy Trinity” and on the place where the chapel Во 1873 година со заеднички was raised, the new church “St. Cyril and Methodius” was средства гевгеличани ја изградиле built. црквата “Света Тројца“, а на местото In 1888, in the yard of the “Holy Trinity” church a single- каде што бил подигнат параклисот, floor school building was built where the primary school was located, which until then was in ground floor houses. во 1895 година била изградена и црквата “Свети кирил и Методиј“. In 1909, in the yard of the “St. Cyril and Methodius” church, a new single-floor building was built in which was located Во 1888 година, во дворот на црквата the primary school. “Света Тројца“ била изградена The first gymnasium was opened in 1902, in the double еднократна училишна зграда, каде floor building near the railway station. што е сместено основното учипиште, кое дотогаш се наоѓало во приземни куќи. Во 1909 година во дворот на на црквата “Цевти Кирил и Методиј“, била изградена нова еднократна училишна зграда во кое е сместено основното училиште. Првото прогимназијално училиште било отворено во 1902 година во двокатницата крај железничката станица 12 13 Gevgelija e grad koj zabrzano se razviva ”Gevgelija is a city which is rapidly growing i zazema vidno mesto vo Solunskiot and takes significant place in the vilaet. Od den vo den se pove}e Thessalonica vilayet. Day by day, it looks nalikuva na srednoevropski grad. more like a European city. The main street, Glavnata ulica, koja se protega se do which stretches up to the railway station, `elezni~kata stanica, ima izgled na looks like a European street. The other edna evropska ulica. Dodeka sporednite ulici se tesni i krivulesti, gi imaat streets are narrow and windy and they site karakteristiki na tursko- have all features of the Turkish-Byzantium vizantiski stil..." style…” (забележано во Англиските (Noted in the English consular reports конзулски извештаи од 1894 година) since 1884) 14 15 Gevgelija is one of the bigger urban municipalities and is situated in the southern part of the Republic of Macedonia, at the border with the Republic of Greece. The municipality is located at 41o latitude and 22o longitude, downstream the river Vardar, Petruska and Zuica, in the south-middle part of the ravine of Gevgelija and Valandovo, on the eastern slopes of the Marjan mountain. It is spread on 485 km2, to the north and east it borders the municipalities of Valandovo and Гевгелија е една од поголемите урбани општини и се наоѓа во јужниот дел на Bogdanci and to the south with the state Република Македонија, а на самата граница со Република Грција.