KASTEEL VAN BEERSEL Beschermd monument bij koninklijk besluit nr. 0078 van 12 augustus 1943. BEHEERSPLAN Ligging: Datum ter goedkeuring ingediend: 20/11/2018 Lotsestraat 63 1650 Beersel Opdrachtgever: Gemeentebestuur Beersel Alsembergsteenweg 1046 1652 Alsemberg Beheersplan opgemaakt door: Architectenbureau Karel Breda Kerkplein 5 1930 Zaventem INHOUDSTAFEL Binnenplaats ........................................................................................ 20 Gevels – zijde watergracht .................................................................... 21 Gevels – zijde binnenplaats ................................................................... 21 1. IDENTIFICATIE EN AFBAKENING VAN HET ONROEREND ERFGOED ................ 5 Daken ............................................................................................ 25 1.1. GRAFISCHE AFBAKENING .............................................................. 5 Weermuren ......................................................................................... 25 1.2. IDENTIFICATIE ............................................................................... 5 Ramen, deuren, schietgaten, steigergaten en mezekouwen ................... 26 1.3. BESCHERMING .............................................................................. 7 Waterput en kazematten binnenplaats ............................................. 27 2. HISTORISCHE NOTA ............................................................................... 8 Buitenaanleg ........................................................................................ 28 2.1. BEERSEL EN HET KASTEEL ............................................................ 8 3.3. HET INTERIEUR VAN DE TORENS ........................................................ 29 2.2. HET KASTEEL ALS VERDEDIGINGSPOST IN DE LATE MIDDELEEUWEN ... 9 Vloeren ............................................................................................ 29 2.3. LANDSCHAPPELIJKE EN BODEMKUNDIGE CONTEXT ............................. 9 Trappen ............................................................................................ 31 2.4. BOUWGESCHIEDENIS......................................................................... 10 Haarden ............................................................................................ 32 Oudste fase ......................................................................................... 10 Zolders ............................................................................................ 32 Fase na 1489 ........................................................................................ 12 Elektrische installatie ............................................................................ 32 Fase Pelgrims de Bigard ....................................................................... 12 Afwerking van muren ........................................................................... 33 Overzicht bouwfasen ........................................................................... 14 3.4. CULTUURGOEDEREN .......................................................................... 34 2.5. WERKZAAMHEDEN VOORAFGAAND AAN HET BEHEERSPLAN ............. 16 4. BESCHRIJVING VAN DE ERFGOEDWAARDEN ............................................. 35 3. BESCHRIJVING EN INVENTARIS VAN DE ERFGOEDELEMENTEN ................. 18 4.1. WAARDEBEPALING ............................................................................. 35 3.1. OPMETINGSPLANNEN BESTAANDE TOESTAND ................................... 18 4.2. BESLUIT ............................................................................................. 36 3.2. HET KASTEEL & OMGEVING ............................................................... 18 5. ONDERBOUWDE VISIE OP HET TOEKOMSTIG BEHEER ................................ 37 Omgeving ........................................................................................... 18 5.1. INLEIDING ........................................................................................... 37 Waterburcht ........................................................................................ 19 5.2. VISIE OP BEHEER ............................................................................... 37 ARCHITECTENBUREAU KAREL BREDA 3 5.3. BEHEERSDOELSTELLINGEN ............................................................... 37 7. MANIER EN TIJDSTIP VAN OPVOLGING ...................................................... 49 6. BEHEERSMAATREGELEN ......................................................................... 39 8. BIJLAGEN ................................................................................................. 50 6.1. VOORONDERZOEKEN .......................................................................... 39 8.1. PERIMETER VAN HET GEBIED WAARVOOR HET BEHEERSPLAN IS OPGEMAAKT ............................................................................................ 52 Bouwhistorisch-archeologisch onderzoek ............................................ 39 8.2. LIJST VAN GEPLANDE WERKZAAMHEDEN .......................................... 52 Materiaal-technisch onderzoek ............................................................ 39 8.3. LIJST VAN OPEN ERFGOED MET AANDUIDING OP KAART ..................... 52 Stabiliteit-technisch onderzoek ............................................................ 39 8.4. LIJST VAN ONTSLUITINGSWERKEN VOOR OPEN ERFGOED .................. 53 6.2. TE VOORZIENE WERKEN EN BEHEERSMAATREGELEN ........................ 39 8.5. BIBLIOGRAFIE .................................................................................... 54 Afwaterings- en rioleringswerken ........................................................ 39 8.6. EXTRA BIJLAGE ................................................................................. 55 Graaf- en grondwerken ....................................................................... 40 Metselwerken baksteen ....................................................................... 40 Natuursteen ........................................................................................ 41 Reiniging ........................................................................................... 41 Stabiliteitswerken ................................................................................ 41 Timmerwerk ....................................................................................... 41 Dakwerken .......................................................................................... 42 Schrijnwerk ......................................................................................... 42 Toegankelijkheid en veiligheid .............................................................. 42 Vloeren ........................................................................................... 43 Afwerking wanden en plafonds ............................................................ 43 Technische installaties ......................................................................... 43 Ontsluitingswerken voor open erfgoed ................................................. 44 6.3. LIJST VAN EENMALIGE EN TERUGKERENDE WERKZAAMHEDEN ......... 44 ARCHITECTENBUREAU KAREL BREDA 4 1. IDENTIFICATIE EN AFBAKENING VAN HET ONROEREND ERFGOED 1.1. GRAFISCHE AFBAKENING Adres Lotsestraat 63 1650 Beersel Het beheersplan wordt opgemaakt voor het kasteel an sich. De watergracht en het omgevende landschap wordt later in een apart beheersplan opgenomen. Kadasternummer: 1ste afdeling, sectie C, perceelnummers N 0047 (zie Figuur 1). Voor Beersel geldt het gewestplan Halle - Vilvoorde – Asse met koninklijk besluit van 28 december 1972. Het afgebakende gebied bevindt zich in een Figuur 1: Cadgis: kadasterplan met situering van het kasteel (© Federale Overheidsdienst Financiën, parkgebied (zie Figuur 2). Er is geen RUP actief rond het buitengebied van schaal 1:2000) het kasteel. 1.2. IDENTIFICATIE Eigenaar Koninklijke Vereniging der Historische Woonsteden en Tuinen van België Generaal de Gaullelaan 43 1050 Brussel Beheerder (= erfpachter) Gemeente Beersel Alsembergsteenweg 1046 N 1652 Alsemberg De gemeente Beersel is beheerder van het kasteeldomein van Beersel. Het Kasteel van Beersel is te bezichtigen van dinsdag tot zondag. Tijdens de wintermaanden (december, januari en februari is het kasteel gesloten). Figuur 2: Geopunt: Gewestplan (© Agentschap Informatie Vlaanderen, schaal 1:5722) ARCHITECTENBUREAU KAREL BREDA 5 Figuur 3: zicht op het kasteel Figuur 4: luchtfoto's, 2002 ©Karel Tomei ARCHITECTENBUREAU KAREL BREDA 6 1.3. BESCHERMING Het landschap gevormd door het kasteel en zijn omgeving werd als cultuurhistorisch landschap beschermd bij K.B. van 28/03/1934. Het Kasteel van Beersel an sich werd als monument beschermd bij K.B. van 12/08/1943 omwille van zijn artistieke, oudheidkundige en historische waarde: “Wordt overeenkomstig de wet van 7 augustus 1931, om reden van zijn artistieke, oudheidkundige en historische waarde, als monument gerangschikt: het feodaal kasteel van Beersel, kadastraal bekend: sectie C, nr. 47 (13 a 80 ca) en toebehoorende aan de V.Z.W.D. ‘Lingue des Amis du Château de Beersel.” Beschermingsfiche: Type: Monument Figuur 5: Geoportaal Onroerend Erfgoed: kaart met beschermingen van het Kasteel van Beersel en Typologie: burcht omgeving (©Onroerend Erfgoed) Objectnummer: OB000119 Besluit: n° 0078 Datum besluit: 12/08/1943 ARCHITECTENBUREAU KAREL BREDA 7 2. HISTORISCHE NOTA 2.1. BEERSEL EN HET KASTEEL Tussen Halle en Brussel ontstonden de meesten gemeenten op de de In