Predsjednik Privredne komore, Vlastimir Golubović Prioritet - zdravlje ljudi i ekonomije ISSN 0350-5340 Godina LVI Broj 4 April 2020. Broj ISSN 0350-5340 Godina LVI Hajriz Brčvak Alison Kemp Jovan Lekić Biznismen i filantrop Britanska ambasadorka NALL International Onaj ko daje Hitro reagovanje Trgovina nikada nije Crne Gore ograničilo u makazama na gubitku širenje virusa koronavirusa digitalnasolidarnost.me privrednike Besplatni digitalniservisi zacrnogorske IMPRESUM IMPRESUM 3 Broj 4 April 2020. Sadržaj Izdavač: Privredna komora Crne Gore 10 Dan Privredne komore Crne Gore 21. april Novaka Miloševa 29/II Nemjerljiv doprinos privrednika razvoju Crne Gore Podgorica 81000, Crna Gora Tel: +382 20 230 545 e-mail: [email protected] http://www.privrednakomora.me President of the CEM, Vlastimir Golubović Redakcijski odbor: 8 The health of the population and the economy as key priorities Predsjednica: Ljiljana Filipović Hajriz Brčvak, a businessman and a philanthropist Članovi: Danilo Gvozdenović, Pavle 19 A person who does good deeds will never suffer a loss D. Radovanović, Mitar Bajčeta, Željko Baltić, Novica Bulatović, prof. dr Ranko Jovović, President of the Tourism and Hospitality Association Board Mladen Perazić, dr Nina Drakić, Tanja 26 An invitation to Montenegrin citizens to spend the summer holidays in Radusinović, Zoran Nikolić their country Urednica: Milka Pižurica PhD Božo Mihailović, Faculty of Economics, University of Montenegro Novinar: Igor Perović 33 Recession of the global economy this year Prevod: Dragana Domazetović, Maja Prof. Vasilije Kostić PhD, economic analyst Šćepanović Drobnjak i Vuko Jovanović 42 Timely, adequate and properly targeted measures Adresa Redakcije: Jovan Lekić, President of the NALL Group 48 Coronavirus created scissors effect on trade Privredna komora Crne Gore/Glasnik Novaka Miloševa 29/II Minister of Education Damir Šehović Podgorica 81000, Crna Gora 52 Success requires idea, partnership and team Tel: +382 20 230 439 Filip Makrid, Chairman of the Public Utilities Association Board at the CEM e-mail: [email protected] 58 Reduced revenues and liquidity of companies Dizajn: Mile Gujić, Normal Company Privredna komora Crne Gore 68 Activities in the construction sector slowed down List izlazi od 1964. godine i upisan je u Slobodan Boban Stanić, "REMID VIS-Machine Center" registar javnih glasila Crne Gore. 80 A humane and responsible contribution to the fight against the pandemic PDF verziju možete preuzeti na: Mr Vladan Rakonjac, Kamenuša Dairy Plant Production Director http://www.privrednakomora.me/ 88 Young people to return to villages multimedija/glasnik Dejan Jovović, an agricultural producer from Danilovgrad 94 Product range adjusted to market demands British Ambassador to Montenegro, H.E. Ms Alison Kemp 104 Montenegro"s rapid response prevented the spread of COVID 19 Petar Popović, Farmont IMPRESUM 113 Domestic production development needed IMPRESUM April 2020. Broj 4 4 66 6 Mile Gujić, predsjednik Odbora Predsjednik Privredne komore, udruženja gradevinarstva i Vlastimir Golubović industrije građevinskih materijala Prioritet - zdravlje ljudi i Privredne komore ekonomije Usporeni radovi u građevinarstvu 16 76 Hajriz Brčvak, biznismen i Slobodan Boban Stanić, "REMID filantrop VIS -Mašinski centar" Onaj ko daje nikada nije na Humani i odgovorni doprinos gubitku borbi protiv pandemije 24 86 Ranko Jovović, predsjednik Odbora Mr Vladan Rakonjac, direktor udruženja turizma i ugostiteljstva proizvodnje Mljekare Kamenuša Privredne komore Motivisati mlade da se vrate Poziv građanima Crne Gore da na selo ljetuju u svojoj zemlji 29 92 Prof. dr Božo Mihailović, Ekonomski fakultet, Univerzitet Crne Gore i Dejan Jovović, poljoprivredni predsjednik Saveza ekonomista proizvođač iz Danilovgrada Crne Gore Izmijenili asortiman shodno U ovoj godini recesija svjetske zahtjevima tržišta ekonomije 46 100 Jovan Lekić, predsjednik NALL International i predsjednik Odbora Nj.E. Alison Kemp, britanska udruženja trgovine Privredne ambasadorka u Crnoj Gori komore Hitro reagovanje Crne Gore Trgovina u makazama ograničilo širenje virusa koronavirusa 56 110 Petar Popović, predsjednik Filip Makrid, predsjednik Odbora Koordinacionog odbora za udruženja komunalne privrede farmaceutsku i medicinsku Privredne komore privredu Privredne komore Smanjeni prihodi i likvidnost Neophodnost razvoja domaće kompanija proizvodnje Broj 4 April 2020. 5 Listajući Glasnik... 1991. Domaći gosti spasili sezonu vogodišnja turistička sezona se po broju turista i vremenu trajanja razlikovala od ranijih. Inostrani gosti na crnogorsko primorje pristigli su u veoma malom broju zbog poznate situacije u zemlji, koju je karakterisala nestabilnost. Za razliku od stranih, crnogor- Oske hotele su popunili domaći posjetioci, pa je turistička privreda postigla više nego se očekivalo. Turistički poslenici su saopštili da nema razloga za nezadovoljstvo sezonom. Ovo je istina preliminarna ocjena glavne turističke sezone jer se, tek nakon sumiranja kompletnih rezultata, dakle ostvarenih i u podsezoni, može govoriti o konačnim učincima. Činjenica da je najavljena dobra popunjenost hotela u septembru i oktobru ohrabruje jer će to, svakako, pobojšati konačni bilans, zabilježio je Glasnik 1991. 2009. Projekat "Dobro iz Crne Gore" rvi proizvodi sa znakom "Dobro iz Crne Gore" pojaviće se 21. aprila 2009. godine, rečeno je na konstitutivnoj sjednici Savjeta za dodjelu žiga, održanoj 27. marta 2009. godine u Privrdenoj komori Crne Gore, pisao je Glasnik. Cilj ove kampanje je stvaranje Pkonkurentnih proizvoda na tržištu, povećanje njihove potrošnje, razvoj proizvodnje, uvećanje prihoda, smanjenje deficita robne razmjene sa inostranstvom. Sve to treba da pospješi razvoj crnogorske ekonomije i smanji uvoz. Afirmacija pravih vrijednosti u crno- gorskoj privredi i ekonomiji, te investicije, zapošljavanje, ulaganje u nova radna mjesta za Privredenu komoru su bili vodilja u kreiranju projekta "Dobro z Crne Gore". Crna Gora nema skupe brendove, ali ima proizvode po kojima je prepoznatljiva: vino, pivo, njeguški pršut i sir, pivski skorup, masline, ljekovito bilje, vodu... Oni bi se za kratko vrijeme mogli pozicionirati na tržištu i jačati u kontekstu lojalnosti i povjerenja potrošača. Istraživanje koje je ovim povodom urađeno na uzorku od 1005 ispitanika, u devet gradova Crne Gore, ukazuje da potrošači smatraju da su im glavni kriterijumi za izbor proizvoda kvalitet, cijena i navike. Više od polovine ispitanika ocjenjuje da se kupovinom domaćih proizvoda jača domaća proizvodnja. Po njihovom mišljenju najpoznatiji domaći proizvodi su Nikšičko pivo, vina "13. jul Plantaže", mesne prerađevine MI "Goranović", "Mesopromet", "Martex", "Pantomarket" voda "Rada" i drugi. April 2020. Broj 4 6 Predsjednik Privredne komore, Vlastimir Golubović Prioritet - zdravlje ljudi i ekonomije U cilju snaženja ekonomije, naročito tokom i nakon pandemije korona virusa, Privredna komora je veoma posvećena podsticanju intenzivnije kupovine domaćih proizvoda. ojava korona virusa u Kini, a kasnije u Evropi i šire, uticala je rad Vlade i njenih institucija (zdravstvo, policija, vojska, uprava i utiče na sve aspekte naših života, te je ovaj izazov i lokalno carina, inspekcijske i vatrogasne službe i dr.), zatim zaposlenih u Pi globalno postao neizbježna tema. sektorima trgovine, saobraćaja, komunalnih i logističkih usluga, te predstavnika medija, snažno su doprinijeli da Crna Gora, u mjeri Nakon registrovanja prvih slučajeva virusa COVID 19 u Regionu, mogućeg, normalno funkcioniše i izbori se sa izuzetno ozbiljnom Crna Gora je pravovremeno reagovala i prioritet dala zaštiti zdra- prijetnjom. Zbog svega toga, koristim priliku da im u ime Privredne vlja stanovništva. Preventivne mjere Vlade i Nacionalnog koordi- komore i svoje lično izrazim veliko poštovanje i zahvalnost. nacionog tijela za zarazne bolesti na suzbijanju epidemije, kao i preduzete na liječenju oboljelih daju dobre rezultate. Posebno bih Smatram važnim naglasiti izuzetan nivo solidarnosti koji su po- naglasio da ni u jednom trenutku, u ovako izmijenjenim okolnosti- kazali crnogorski privrednici, zaposleni u kompanijama, kao i ma, crnogorsko društvo nije pokazalo slabost. Naprotiv, intenzivan građani Crne Gore i dijaspore. Značajne donacije u novcu i opremi, Broj 4 April 2020. 7 stavljanje raspoloživih kapaciteta u funkciju proizvodnje zaštitne novog zapošljavanja, koja motiviše privredne subjekte da prošire opreme (maski, vizira, dezinfekcionih sredstva), kao i ustupanje kadrovsku bazu, što će doprinijeti razvoju njihovog poslovanja smještajnih kapaciteta (hotela, odmarališta i studentskih domo- nakon, nadamo se, brzog prolaska epidemije u Crnoj Gori. Detalj- va) za potrebe zdravstvenog sistema, još jednom su potvrdile hu- no promišljenim mjerama obuhvaćene su i strateške djelatnosti, manost pojedinaca i društvenu odgovornost kompanija. Posebnu među ostalima i poljoprivreda, čime se doprinosi nastavku politi- zahvalnost na donacijama dugujemo stranim državama i među- ke ravnomjernog regionalnog razvoja i potenciranja važnosti do- narodnim organizacijama. maće proizvodnje. Privredna komora, od pojave koronavirusa, u kontinuitetu prati de- Svjetska ekonomija se pokazala neotpornom na krize koje sa njom šavanja u privredi i izazove koje uzrokuje ova krizna situacija. Sa nemaju direktne veze, odnosno nijesu izazvane poremećajima u tom svrhom, kreirali smo online upitnik, putem kog su privredni privredi. Pojave kao što su pandemija i elementarne nepogode u subjekti ukazivali i ukazuju na probleme u poslovanju, te predla- svijetu naglašavaju potrebu