Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Vastgesteld op 15 maart 2016 door de Gebiedscommissie Delfshaven Colofon Dit Gebiedsplan is tot stand gekomen in goede samen- werking tussen de Gebiedscommissie Delfshaven, de Gebiedsorganisatie Delfshaven, accounthouders van de clusters, professionals en vele bewoners en ondernemers Gebiedscommissie Delfshaven [email protected] Postadres: Postbus 70012, 3000 KP Rotterdam Tekst: gebied Delfshaven Vormgeving: RSO Fotografie: Ruben Hamelink, Arnoud Verhey (foto voorzijde) Rotterdam – Delfshaven, maart 2016 2 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Inhoudsopgave Leeswijzer 5 1 Inleiding en participatie 7 1.1 Kleurrijk Delfshaven 7 1.2 Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken 7 1.3 Participatie in de praktijk 8 1.4 Participatie en het gebiedsplan 8 2 Spangen, Oud-Mathenesse en Witte Dorp 11 2.1 De ambitie voor de wijken 11 2.1.1 Wijkbeschrijving 11 2.1.2 De ambitie 11 2.2 De doelen 12 2.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 12 2.2.1 Doelen 12 2.3 De aanpak 13 2.3.1 Strategieën 13 2.3.2 Prioriteiten 15 3 Bospolder - Tussendijken 17 3.1 De ambities voor de wijk 17 3.1.1 Wijkbeschrijving 17 3.1.2 De ambitie 17 3.2 De doelen 18 3.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 18 3.2.2 Doelen 19 3.3 De aanpak 19 3.3.1 Strategieën 19 3.3.2 Prioriteiten 20 4 Middelland en het Nieuwe Westen 23 4.1 De ambities voor de wijk 23 4.1.1 Wijkbeschrijving 23 4.1.2 De ambitie 23 4.2 De doelen 24 4.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT 24 4.2.2 Doelen 25 4.3 De aanpak 25 4.3.1 Strategieën 25 4.3.2 Prioriteiten 26 5 Delfshaven, Schiemond en het Lloydkwartier 29 5.1 De ambities voor de wijk 29 5.1.1 Wijkbeschrijving 29 5.1.2 De ambitie 30 5.2 De doelen 31 5.2.1 Diagrammen wijkprofiel en SWOT (sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen) 31 5.2.2 Doelen 32 5.3 De aanpak 33 5.3.1 Strategieën 33 5.3.2 Prioriteiten 36 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 3 6 Prioriteiten en actiepunten 39 1. Bewonersinitiatieven 39 2. Veiligheid 42 3. Jeugd 42 4. Problematiek achter de voordeur 45 5. Aanpak hoofdroutes en winkelstraten Delfshaven 46 Bijlagen: indexcijfers, ontwikkeling indexen en grafieken per wijk 49 4 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Leeswijzer Voor u ligt het herijkte gebiedsplan Delfshaven. Op hoofdlijnen worden hierin de ambities en doelen voor dit deel van Rotterdam beschreven. Delfshaven bestaat uit vier deelgebie- den: Spangen en Oud-Mathenesse-het Witte Dorp, Bospolder-Tussendijken, Middelland en het Nieuwe Westen. Het oude historische Delfshaven en Schiemond is het vierde gebied. Per deelgebied zijn de belangrijkste prioriteiten beschreven. Hieraan wordt de komende jaren gewerkt om, met vereende krachten, de doelen te realiseren. Hoofdstuk 1 bestaat uit de inleiding en een paragraaf over de participatie waarmee het oorspronkelijke gebiedsplan tot stand is gekomen. De hoofdstukken 2, 3, 4 en 5 beschrij- ven de deelgebieden van het totaalgebied Delfshaven. Deze hoofdstukken beginnen met een korte wijkbeschrijving, gevolgd door de ambitie voor het betreffende deelgebied. Ook is hierna een paragraaf over de doelen te vinden die we in 2018 willen bereiken. Omwille van de leesbaarheid is ervoor gekozen om minimaal cijfers in de tekst op te nemen. Daarvoor zijn de zogenaamde DIN schema’s opgesteld. DIN is de afkorting van ‘Doel Inspanningen Netwerk’. Hierin zijn wél concrete cijfers vermeld. Per deelgebied is een beknopte DIN als bijlage gevoegd. Iedere hoofdstuk sluit af met een paragraaf van strategieën, gericht op het realiseren van de genoemde doelen. Per gebied zijn daarbij maximaal vijf prioriteiten geformuleerd. Om recht te doen aan de eigenheid van de gebieden, verschilt de indeling per deelgebied. Binnen de deelgebieden is er ook een aantal openstaande vraagstukken. Daarvoor zijn verschillende redenen. In een aantal gevallen vraagt dit verdere uitwerking en daarmee meer tijd. In andere gevallen is de financiering niet geregeld. Ook kan het zijn dat de uit- voering pas na 2018 plaatsvindt. In hoofdstuk 6 staan de vijf topprioriteiten van gebied Delfshaven; prioriteiten en actiepun- ten die onder de aandacht van gemeenteraad en college gebracht worden. Dit gebiedsplan is nadrukkelijk ook een uitnodiging aan bewoners, lokale initiatieven, net- werken, instellingen, ondernemers én ambtenaren om gezamenlijk bij te dragen aan een positieve ontwikkeling van Delfshaven, zoveel mogelijk vanuit een integrale aanpak. Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 5 6 Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 Inleiding en participatie 1 1.1 Kleurrijk Delfshaven Aan het begin van de Achterhaven staat een standbeeld van Piet Heijn. Goed zichtbaar vanaf de brug in de Havenstraat. Het staat er al vanaf 1870. Delfshaven was toen nog een zelfstandig havenstadje. Zestien jaar na de onthulling van het standbeeld werd het onder- deel van Rotterdam. Piet Heijn is waarschijnlijk de bekendste inwoner van Delfshaven. Geboren in 1577 groeide hij uit tot een icoon van de vaderlandse geschiedenis. Een onverschrokken zeeheld die furore maakte in de strijd ‘der lage landen’ tegen de Spaanse overheersing. Een geschie- denis van zeeslagen, veroveringen en nederlagen. Met trotse en met donkere kanten. Het standbeeld van Piet Heijn, hoog op zijn sokkel aan de Achterhaven, staat symbool voor de rijke geschiedenis van Delfshaven. Door de eeuwen heen breidde ‘historisch Delfshaven’ zich uit; Coolhaveneiland, Bos- polder-Tussendijken, Spangen, Oud Mathenesse en het Witte Dorp, het Nieuwe Westen, Middelland. En nog maar relatief kort geleden kwamen daar de wijken Schiemond en Lloydkwartier bij. Het gebied Delfshaven telt ca. 75.000 inwoners en ‘de meeste voeten per vierkante meter’. Dat wil zeggen dat er veel mensen op een relatief kleine oppervlakte wonen, werken en winkelen Iedere wijk heeft zijn eigen geschiedenis, zichtbaar in de vele historische gebouwen, monumenten en symbolen die door heel Delfshaven te vinden zijn. En niet in de laatste plaats, in de mensen die er wonen en hun geschiedenis. Iedere wijk heeft een eigen schoonheid én eigen aandachtpunten. Delfshaven is kleurrijk. Op 15 juni 2013 werd aan de Lloydkade, aan de Maas, het Slavenmonument onthuld. Hemelsbreed niet ver van het standbeeld van Piet Heijn. Het monument, getiteld ‘Clave’, is gemaakt door de kunstenaar Alex da Silva. Een klein bord aan de voet van het monument geeft uitleg en eindigt met de woorden: “Voor alle Rotterdammers, omdat zij niet alleen erfgenaam zijn van het verleden, maar ook verantwoordelijkheid dragen voor de toekomst van deze stad!” Tegen deze achtergrond zijn wijkplannen voor het gebied Delfshaven opgesteld. Plan- nen die tot doel hebben de wijken verder te ontwikkelen, passend bij de toekomst. Een toekomst waarin iedere wijkbewoner volwaardig meedoet. Een toekomst waarin kinderen kunnen opgroeien in een veilige en positief uitdagende omgeving en waarin waardering is voor verschillen. 1.2 Naar een nieuwe cultuur van samen de stad maken De samenleving verandert; mensen bepalen steeds meer zelf op welke wijze zij willen leven, hoe zij hun leefomgeving willen inrichten en welke keuzen zij maken. Daarbij is de samenleving complexer geworden, meer gedifferentieerd, individualistischer en minder overzichtelijk. Waar in het verleden sprake was van een overheid die regels stelde en die handhaafde, verschuift dit naar faciliteren en ruimte geven. Betrokken burgers willen parti- ciperen; meedenken, meedoen en meebeslissen. Door de snelle ontwikkeling van digitale mogelijkheden en nieuwe media is er veel snellere informatie-uitwisseling. Mensen vinden elkaar meer en meer in (gelegenheids)netwerken die voortdurend veranderen en moeilijker voorspelbaar zijn1. In het vorm geven van de stad vervaagt de traditionele rolverdeling overheid, burgers en markt. Waar in het verleden iedere partij een duidelijk afgebakende rol speelde, ontstaat meer en meer een nieuw en open speelveld, waarin we elkaar ontmoeten, belangen delen 1 In februari 2010 is hierover een boeiend essay verschenen; ‘De boom en het rizoom’, geschreven door dr. M. van der Steen, drs. R. Peeters en prof. Dr. M. van Twist, in opdracht van het ministerie van VROM Herijkt Gebiedsplan Delfshaven 2016-2018 7 en samenwerken. Bewoners, ondernemers, instellingen, sportverenigingen, initiatieven, ambtenaren, opleidingsinstituten: we vinden elkaar steeds vaker in het nastreven van onze gezamenlijke belangen2. Tegen deze achtergrond verandert de rol van de overheid. De overheid initieert en faci- liteert waar nodig en stelt kaders en randvoorwaarden. Handhaving vindt meer en meer plaats als het écht moet. Uit oogpunt van veiligheid of uit oogpunt van overstijgende belangen. Hierbij past een overheid die optreedt met betrokken bescheidenheid; een overheid die luistert, waar nodig verbindingen tot stand brengt en snel handelt waar dat verwacht wordt. Gebied Delfshaven wil werken op een manier die past bij de huidige tijd; geworteld in de wijken om kennis te hebben van wat er leeft. En met antennes; om steeds en vroegtijdig signalen op te kunnen vangen. In de interactie met bewoners en wijkpartners wil zij inspi- reren en geïnspireerd worden. Met ruimte voor verrassing. Deze houding is tevens gelinkt aan de uitgangspunten van het coalitieakkoord van Rotterdam. 1.3 Participatie in de praktijk Delfshaven is één van de armste gebieden van Rotterdam en ook het gebied met de hoog- ste bevolkingsdichtheid. Aan de andere kant weet de beter opgeleide nieuwe stedeling in toenemende mate Delfshaven te vinden als aantrekkelijk woongebied (Delfshaven kent de meeste variëteit