Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 2 Inhoudsopgave Programmabegroting Vaals 2020 Aanbieding programmabegroting 2020 5 Deel 1 BEGROTINGSPERSPECTIEF 7 Strategie en bestuur 11 Bestuurssamenvatting 13 Financiële positie 19 Deel 2 PROGRAMMAPLAN 27 Programma Mens & Voorzieningen 31 Programma Wonen & Verkeer 37 Programma Werk & Economie 45 Programma Bestuur & Dienstverlening 51 Deel 3 PARAGRAFEN 57 Bedrijfsvoering 61 Weerstandsvermogen & risicobeheersing 63 Lokale heffingen 75 Financiering 83 Verbonden partijen 87 Grondbeleid 101 Onderhoud kapitaalgoederen 105 Deel 4 BIJLAGEN (ongenummerd) 109 Reserves en voorzieningen 2020 - 2023 Investeringsprogramma 2020 – 2023 Incidentele lasten en baten 2020 - 2023 Structurele toevoegingen en onttrekkingen reserves & voorzieningen Taakveldenbegroting Recapitulatie begrotingsevenwicht 2020 - 2023 Verplichte beleidsindicatoren BBV Geprognotiseerde balans 2020 EMU-saldo Raadsbesluit Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 3 Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 4 Aanbieding begroting 2020 Geachte voorzitter en leden van de Raad, De begroting 2020-2023 geeft weinig reden tot een optimistisch voorwoord. Ondanks het feit dat de septembercirculaire een positiever beeld toont dan de meicirculaire voor wat betreft de bijdragen vanuit het Gemeentefonds, is de urgentie om keuzes te maken en ambities bij te stellen onverminderd hoog. De financiële druk op het sociaal domein neemt nog steeds toe; de druk op de organisatie als gevolg van de implementatie van de Omgevingswet stijgt; de energie- en klimaattransitie zal de komende decennia een stevig beslag leggen op de autonome gemeentelijke middelen; kortom, er is geen reden om achterover te leunen en de discussie zoals aangezwengeld in de Perspectiefnota met aangetrokken handrem te voeren. Het niet maken van broodnodige keuzes raakt niet alleen de financiële huishouding, maar ook de autonomie van de gemeente Vaals. Met het maken van keuzes bepalen we onze eigen koers, gebaseerd op dat wat goed is voor de inwoners van Vaals. Maken we die keuzes niet, dan gaan anderen die koers deels voor ons bepalen. Wij blijven geloven in de meerwaarde van een gemeente die dicht bij de eigen burgers staat. Maar die meerwaarde moet dan wel in verhouding staan tot de financiële bijdragen die wij van onze burgers direct of indirect vragen. Prioriteren, keuzes maken en ons ook daaraan houden, focussen op zaken die écht van belang zijn en, uitermate belangrijk, loslaten wat niet tot die prioriteiten behoort. Dat vergt politieke en bestuurlijke moed, debatten op het scherpst van de inhoudelijke en ideologische snede en kraakheldere, eenduidige besluitvorming. Wij zijn van mening dat de Perspectiefnota en deze begroting voldoende fundament voor dit proces bieden. In deel 1 van deze begroting (bestuurssamenvatting) zijn de maatregelen uit de perspectiefnota, die in deze begroting verwerkt zijn, zichtbaar gemaakt. Het College ziet er naar uit om samen met u de volgende stap te zetten in de toekomst van Vaals! mr. J.P. Kompier wethouder Werk & Economie/Financiën Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 5 Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 6 Deel 1 Begrotingsperspectief Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 7 Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 8 DEEL 1 Programmabegroting Vaals 2020 BEGROTINGSPERSPECTIEF Begrotingsperspectief Het eerste deel van deze programmabegroting is bedoeld als een soort samenvatting van de totale programmabegroting. Het geeft de hoofdlijnen van de begroting aan alsmede het (financieel) perspectief waarbinnen deze begroting tot stand is gekomen. In onderdeel 1 wordt eerst ingegaan op de strategische uitgangspunten voor de lange termijn en wordt een samenstelling gegeven van het huidige gemeentebestuur en de portefeuilleverdeling binnen het College gepresenteerd. Daarnaast wordt in onderdeel 2 een relatie gelegd met de perspectiefnota 2020, die onlangs in een tweetal raadssessies is besproken. Als laastste worden in onderdeel 3 de begrotingssaldi voor de komende jaren gepresenteerd en een nadere analyse gegeven van de totstandkoming van deze saldi. Daarbij worden de aanpassingen in het bestaande beleid verder uitgesplitst. Tevens wordt aangeduid wat de financiële consequenties van de nieuwe investeringsprojecten zijn. Ook wordt het dekkingsplan nader uiteengezet. Om een juist inzicht in de financiële situatie te krijgen wordt ook stilgestaan bij de ontwikkelingen in de reservepositie van de gemeente. Verder worden zowel de nieuwe alsook de lopende investeringsprojecten in beeld gebracht. Afgesloten wordt met een overzicht van de zogenaamde PM-posten. De indeling van dit eerste deel is als volgt: 1. Strategie en bestuur 2. Bestuurssamenvatting 3. Financiële positie Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 9 Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 10 Programmabegroting Vaals 2020 Strategie en Bestuur Begrotingsperspectief In de programmabegroting wordt met name het beleid voor het komende begrotingsjaar neergezet. Dit beleid staat echter niet op zichzelf. Het komt voort uit het Politiek Akkoord 2018 - 2022 waarin de Raad de kaders en ambities voor de middellange termijn heeft vastgelegd. Dit politiek akkoord sluit aan op de strategische ambities van de gemeente Vaals. Strategische visie en Coalitie Akkoord 2018 - 2022 De tijdshorizon van de huidige Strategische Visie Vaals 2020 loopt ten einde. Tijd voor een nieuw toekomstperspectief. De gemeenteraad wenst bij de ontwikkeling van dit nieuwe perspectief vooral aan te sluiten bij de transitie waarin de samenleving momenteel verkeert. Derhalve is prof. Rotmans gevraagd om langs zijn kijk op transities een nieuwe visie en nieuwe paden te ontwikkelen, in nauwe samenspraak met de samenleving. Transitie betekent nieuwe ontmoetingen, kenmerkt zich door het ontstaan van nieuwe, variabele, netwerken. Mensen weten elkaar op nieuwe manier te vinden en ontwikkelen steeds meer eigen initiatief en zoeken ruimte om dat zelf uit te kunnen voeren. Dat betekent een andere/nieuwe positie/rol van de gemeente. Een gemeente die ‘initiatief en ruimte’ geeft aan de samenleving. Voor de gemeente ook een transformatie naar een andere rol, steeds meer zijn van netwerkpartner, faciliteren in plaats van bepalen. Dat vraagt ook iets van de organisatie, een andere governance. Maar ook van de samenleving, ook die moet in grote mate klaar zijn om initiatief te kunnen pakken, zelf verantwoordelijkheid te nemen. Uit het visietraject dat tot nu toe samen met een aantal zogenaamde koplopers uit de samenleving is gevolgd komen een aantal zeer interessante richtingen naar voren. Centraal staat het ‘ontbreken van verbindingen’. Momenteel zijn er te weinig verbindingen tussen en met de verschillende gemeenschappen, tussen en met de omliggende gemeenten. In het leggen, versterken en onderhouden van dergelijke verbindingen schuilt de kracht voor de toekomst. De gemeente kan haar meerwaarde laten zien door het actief mogelijk maken dat meer verbindingen/ontmoetingen tot stand komen. Daarbij past ook het thema ‘leren’ als levensstijl. Luister naar elkaar, leer van elkaar, ga al lerende op weg en vind met elkaar de passende oplossingen. Maar ook gericht op de eigen cultuur en het vinden van onderscheidend vermogen door vooral steeds uit te gaan van kwaliteit. De eerste inhoudelijke lijnen beginnen zichtbaar te worden, daar waar het gaat om nieuwe woonvormen/leefconcepten, positioneren van Vaals in evenementen, maar ook in lokale/regionale producten, de kwaliteit van het centrum en het belang van onderwijs. Er ligt een grote uitdaging voor het gemeentebestuur om te gaan zorgen voor continuïteit in visie en uitvoering. De interactie met de samenleving is tot nu toe het centrale punt in deze visie-ontwikkeling geweest. In 2020 zal de visie vertaald moeten worden naar concrete transitiepaden/programma’s. Daarin zal het bestuur nadrukkelijk de samenleving moeten betrekken en de creativiteit en het initiatief daarin omarmen. De begroting 2021 zal voor een belangrijk deel gebouwd moeten worden op deze transitie. Schematisch kan de relatie (van de doelen en speerpunten) van de begroting met de strategische visie en coalitieakkoord als volgt worden weergegeven: Programmabegroting 2020 gemeente Vaals Pagina 11 Gemeentebestuur De samenstelling van het hoogste bestuursorgaan, de gemeenteraad, ziet als volgt uit: Gemeenteraad Vaals 2018 - 2022 Fractie CDA 3 zetels: dhr. Van Vliet PvdA dhr. Jussen 2 zetels: dhr. Simons mw. Pakbiers - Renericken Lokaal! dhr. Winkens 2 zetels: Fractie Nuj Lies mw. Merx 2 zetels: dhr. Lucchesi dhr. Vroemen Vrij en Onafhankelijk dhr. Hamaekers 3 zetels: mw. Lemmer Fractie Het Alternatief mw. Kayser 1 zetel: mw. Verbeek - Benink dhr. Gubbels Griffier Voorzitter dhr. Hoevenagel Burgemeester van Loo Na de verkiezingen is een coalitie gevormd door de fracties CDA, V&O en Lokaal!. Vanuit deze coalitie zijn 3 wethouders (1 per fractie) door de Raad benoemd, die samen met de burgemeester het College van burgemeester en wethouders vormen. Binnen dit College is de volgende portefeuilleverdeling tot stand gekomen. Burgemeester Van Loo Wethouder Kompier Wethouder De Graauw Wethouder Coenen Voorzitter Lokaal! Vrij & Onafhankelijk CDA Bestuur & Dienstverlening Werk & Economie Mens & Voorzieningen Wonen & Verkeer Algemene gemeentelijke Toerisme en recreatie Maatschappelijke Wonen en belangen ondersteuning volkshuisvesting Openbare orde en veiligheid Economie en Jeugdzorg Ruimtelijke ordening ondernemerschap Brandweer/rampenbestrijding Evenementen Ouderenzorg Studentenhuisvesting Kwaliteit/eenheid