Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc Kielce 2020 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc Opracowanie zostało wykonane przez zespoły autorskie w składzie: Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski: dr Alojzy Przemyski – inwentaryzacja szaty roślinnej, autor map dr Dariusz Wojdan – inwentaryzacja herpetologiczna mgr Aleksandra Chmaruk – inwentaryzacja szaty roślinnej, prace redakcyjne mgr Jan Starus – inwentaryzacja szaty roślinnej, opracowanie GIS i informatyczne mgr Piotr Przemyski – opracowanie GIS i informatyczne Towarzystwo Badań i Ochrony Przyrody: mgr Joanna Przybylska – inwentaryzacja faunistyczna Roman Maniarski – inwentaryzacja faunistyczna Konsultacje: prof. Janusz Łuszczyński – konsultacje mikologiczne, identyfikacja gatunków dr Anna Łubek – konsultacje lichenologiczne, identyfikacja gatunków dr Tomasz Paciorek – konsultacje briologiczne, identyfikacja gatunków 2 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc Spis treści 1. Przedmiot i formalna podstawa opracowania ..................................................................... 4 2. Podstawowe informacje o obszarze .................................................................................... 5 2.1. Lokalizacja ................................................................................................................... 5 2.2. Formy ochrony przyrody ............................................................................................. 6 2.3. Analiza dostępnych materiałów ................................................................................... 7 3. Inwentaryzacja szaty roślinnej i grzybów ......................................................................... 10 3.1. Metodyka badań ........................................................................................................ 10 3.2. Zbiorowiska roślinne ................................................................................................. 11 3.3. Flora ........................................................................................................................... 24 3.4. Mszaki ....................................................................................................................... 43 3.5. Grzyby ....................................................................................................................... 45 3.6. Grzyby zlichenizowane (porosty) .............................................................................. 48 4. Inwentaryzacja fauny ........................................................................................................ 51 4.1. Metodyka badań ........................................................................................................ 51 4.2. Ssaki........................................................................................................................... 53 4.3. Ptaki ........................................................................................................................... 56 4.4. Płazy i gady ............................................................................................................... 60 4.5. Ryby i minogi ............................................................................................................ 61 4.6. Bezkręgowce ............................................................................................................. 63 5. Podsumowanie .................................................................................................................. 74 5.1. Waloryzacja terenu badań ......................................................................................... 74 5.2. Zagrożenia ................................................................................................................. 81 6. Literatura ........................................................................................................................... 84 7. Załączniki .......................................................................................................................... 92 3 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc 1. Przedmiot i formalna podstawa opracowania Formalną podstawę do realizacji niniejszego opracowania stanowi umowa nr W/U-WB/542/GKS/35/UM z dnia 15.04.2020 r. zawartej pomiędzy Gminą Kielce reprezentowaną przez: Arkadiusza Kubca – Zastępcę Prezydenta Miasta Kielce oraz Agatę Binkowską – Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej i Środowiska, a Alojzym Przemyskim prowadzącym firmę pn. Usługi Ekologiczne Alojzy Przemyski z siedzibą w Sędziszowie, ul. Rajska 4, 28-340 Sędziszów, NIP 656-149-48-18. Przedmiotem umowy jest Wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej wybranych, cennych przyrodniczo terenów miasta Kielce. Obszary, które zostaną objęte inwentaryzacją to: a) dolina Silnicy; b) dolina Bobrzy; c) dolina Sufragańca; d) dolina Lubrzanki. Finalna dokumentacja składa się z 4 opracowań, wykonanych osobno dla każdego z ww. obszarów. W zakres każdego dokumentu wchodzi: lokalizacja i podstawowe informacje o obszarze, w tym formy ochrony przyrody, analiza danych literaturowych, kartograficznych i historycznych oraz dostępnych publikacji, metodyka badań, inwentaryzacja szaty roślinnej: zbiorowiska roślinne, w tym siedliska przyrodnicze, flora roślina naczyniowych, mszaki, grzyby, porosty, inwentaryzacja fauny (bezkręgowce, ichtiofauna, herpetofauna, teriofauna lądowa, ornitofauna), zestawienie list zwierząt, roślin i grzybów stwierdzonych na obszarach badań, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych, rzadkich, zagrożonych i inwazyjnych wraz z ich lokalizacją i określeniem lokalnych zasobów populacji, mapy tematyczne, warstwy GIS. Niniejsze opracowanie obejmuje inwentaryzację przyrodniczą doliny Sufragańca. 4 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc 2. Podstawowe informacje o obszarze Rzeka Sufraganiec wypływa ze źródła ze stoku Góry Krzemionki i uchodzi do Bobrzy na wysokości Pietraszek w Kielcach. Największym dopływem Sufragańca jest Potok Sufragańczyk (Szulczewska (red.) 2012). Teren inwentaryzacji uwzględnia koryto rzeki Sufraganiec wraz z buforem stanowiącym teren przybrzeżny w granicach miasta Kielce w obrębie strefy „A” Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, tj. tereny dolin rzecznych i cieków wodnych, narażone na zalewanie wielkimi wodami oraz pełniące funkcje korytarzy ekologicznych pomiędzy obszarami chronionymi. Powierzchnia inwentaryzacji wynosi ok. 272 ha. Zgodnie z podziałem Polski na Jednolite części wód powierzchniowych (JCWP) rzeka na obszarze inwentaryzacji znajduje się w JCWP Sufraganiec RW200062164869. 2.1. Lokalizacja Administracyjnie teren inwentaryzacji obejmujący dolinę Sufragańca znajduje się na terenie Kielc, w województwie świętokrzyskim w zachodniej i północno-zachodniej części. Ryc. 1. Lokalizacja i granice terenu badań Zgodnie z regionalizacją fizycznogeograficzną Polski (Solon et al. 2018), która opiera się o najnowsze narzędzia i dane przestrzenne, teren inwentaryzacji znajduje się w: 5 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc Megaregion: Pozaalpejska Europa Środkowa Prowincja: Wyżyny Polskie Podprowincja: Wyżyna Małopolska Makroregion: Wyżyna Kielecka Mezoregion: Góry Świętokrzyskie Regionalizacja geobotaniczna (Matuszkiewicz 2008) lokalizuje omawiany obszar w dwóch Podokręgach: Kostomłockim i Kieleckim. Szczegółowy podział poniżej: Dział Wyżyn Południowopolskich Kraina Gór Świętokrzyskich Okręg Kielecko-Chęciński Podokręg Kielecki Okręg: Gór Świętokrzyskich Właściwych Podokręg Kostomłocki 2.2. Formy ochrony przyrody Teren inwentaryzacji położony jest w całości w Kieleckim Obszarze Chronionego Krajobrazu oraz częściowo w obszarze Natura 2000 Dolina Bobrzy PLH260014 i Chęcińsko-Kieleckim Parku Krajobrazowym. Dodatkowo w pobliżu (ok. 100 m na północ) znajduje się rezerwat przyrody Sufraganiec. Pozostałe formy ochrony przyrody bezpośrednio nie sąsiadują ani nie znajdują się w bliskiej odległości od terenu badań. Kielecki Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony w 2006 r. na mocy Uchwały Nr LXVI/1262/2006 Rady Miejskiej w Kielcach z dnia 27 lipca 2006 r. w sprawie ustanowienia Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 242 poz. 2776). Obowiązującą podstawę prawną stanowi Uchwała Nr XLI/729/10 Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego z dnia 27 września 2010 r. w sprawie wyznaczenia Kieleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Święt. Nr 293, poz. 3020). Chroni walory krajobrazowo-przyrodnicze Kielc: doliny rzeczne, wzniesienia z punktami widokowymi, ekosystemy leśne, parki miejskie i skwery. Obszar Natura 2000 Dolina Bobrzy PLH260014 został utworzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty 6 Inwentaryzacja przyrodnicza doliny Sufragańca na terenie Kielc składających się na kontynentalny region biogeograficzny (notyfikowana jako dokument nr C(2010) 9669)(2011/64/UE). Na terenie Obszaru stwierdzono cenne siedliska przyrodnicze, takie jak murawy napiaskowe i kserotermiczne, starorzecza, łąki świeże i zmiennowilgotne, torfowiska, siedliska leśne: bory bagienne, grądy, dąbrowy i łęgi, które są bezpośrednio związane z ciekami. Do istotnych gatunków fauny należą czerwończyk nieparek Lycaena dispar, przeplatka aurinia Euphydryas aurinia i bóbr europejski Castor fiber. Dolina Bobrzy PLH260014 zajmuje południową część obszaru inwentaryzacji. Chęcińsko-Kielecki