CHWEFROR 2010 Rhif 244 ttaaffoodd ee l l á áii Pris 80c Pryderon am Y Gymraeg yn sbarduno Ysgol Garth Olwg yn yr Eira Ddyfodol Addysg creadigrwydd Gail, Gymraeg yn dysgwraig o Bont­y­clun Rhondda Cynon Taf Mae pryder cynyddol y bydd cynllun Cyngor Rhondda Cynon Taf i ail­drefnu addysg i blant dros 16 oed yn dinistrio addysg cyfrwng Cymraeg yn yr ardal. Bwriad y cyngor yw sefydlu colegau chweched dosbarth dwyieithog ar gyfer holl ddisgyblion y sir heb ystyried yr angen am sicrhau naws Cymraeg a Dyn eira dosbarth Mr Davies Chymreig ar gyfer disgyblion sy’n dewis cael eu haddysg drwy gyfrwng y Mae arlunydd o Bont­y­clun o’r diwedd Gymraeg. wedi canfod yr amser i gyflawni ei Mae Rhieni Dros Addysg Gymraeg yn breuddwyd o ddysgu Cymraeg. Mae wedi trefnu cyfarfod cyhoeddus i drafod y defnyddio’r wybodaeth a’r ddealltwriaeth cynlluniau ac yn barod maent wedi hyn i sbarduno creadigrwydd yn ei gwaith cysylltu â nifer o aelodau’r Cynulliad i celf ac, yn fwy diweddar, yn ei wrthwynebu unrhyw gynlluniau fydd yn barddoniaeth. amharu ar addysg benodedig Gymraeg. Mae Gail Kennard wedi bod yn dilyn Bwriad cabinet y Cyngor yw cael cwrs carlam yn y Gymraeg ers ei gwared ar bob chweched dosbarth o hymddeoliad bum mlynedd yn ôl, ac mae fewn y Sir a sefydlu hyd at 3 choleg wedi ei chyfareddu gan yr iaith. Yn ôl chweched dosbarth dwyieithog yn eu lle Gail, oedd gynt yn athrawes yng Nghanolfan Technoleg Celf a Dylunio Dyn eira dosbarth Mrs Leyshon m ewn par tn er iaeth â Ch ol eg Coleg Morgannwg, Pontypridd, mae’r iaith Morgannwg. Ond mae llawer o’r farn a’i diddordeb cynyddol yn niwylliant nad yw’r Coleg wedi ceisio hybu’r Cymru wedi ei hysbrydoli i ddatblygu Gymraeg yn y gorffenol. syniadau newydd ar gyfer barddoniaeth a Mae’r cyfnod ymgynghorol yn dod i gwaith celf. ben yn ystod yr wythnosau nesaf. Yna Gyda’i cherdd gyntaf yn y Gymraeg, bydd y mater yn mynd ger bron y ‘1891’, sy’n ymwneud â sut y bu i’w Cynulliad er mwyn cael eu sel bendith. theulu golli’r diwylliant a’r iaith Gymraeg, Ar hyn o bryd mae ysgolion cyfun anrhydeddwyd Gail â Chadair yr Llanhari, Y Cymer, Rhydywaun a Garth eisteddfod leol i Ddysgwyr yng Ngarth Olwg yn darparu ystod eang o gyrsiau i Olwg, ac fe’i cymeradwywyd yng ddysgyblion dros 16 oed. Byddai Nghystadleuaeth y Dysgwyr yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn y Bala. gweithredu’r argymhellion yn golygu Dosbarth Miss MacDonald yn yr eira diwedd ar addysg Gymraeg ôl­16 o Parhad ar dudalen 11 fewn y Sir. Trwy uno 4 chweched dosbarth Cymraeg gyda 18 chweched Ymfudo i Awstralia dosbarth cyfrwng Saesneg mae’n Er gwaetha’r eira, llwyddodd nifer o anochel bydd y Gymraeg yn cael ei aelodau hŷn Gweithdai Bro Taf ddod boddi. ynghyd ym Mharc Treftadaeth y Mae siroedd eraill wedi eithrio Rhondda nos Iau, 14 Ionawr i ffarwelio Ysgolion Cymraeg o gynlluniau tebyg ag Angharad Rees, un o’r aelodau sef Caerdydd, Castell­nedd a Thorfaen gwreiddiol sydd yn ymfudo i Awstralia ac mae llawer o rieni a mudiad RhaG yn gyda’i theulu. Diolch am dy gyfraniad i galw ar y Cyngor a’r Cynulliad i ail­ Fro Taf Angharad a phob dymuniad da i ystyried y cynlluniau. ti yn Awstralia. Mae gwybodaeth bellach am y cynllun Bu’n gyfnod tawel oherwydd yr eira ar gael ar www.tafelai.net/ysgolion neu ar ddechrau’r flwyddyn ond erbyn hyn, cysylltwch â Rhieni Dros Addysg mae’r ymarferion yn mynd yn eu Angharad gyda rhai o hyfforddwyr Gymraeg: [email protected] 07912175403 blaenau ar gyfer Eisteddfod yr Urdd. Bro Taf – Eirlys, Gavin a Cliff. w w w . t a f e l a i . c o m 2 Tafod Elái Chwefror 2010 YSGOL CREIGIAU tafod elái Cangen y Garth Cynhaliwyd noson arbennig ddiwedd y tymor i ddathlu ymddeoliad Mrs Mair Hughes a Mrs Rose Price. Bu Mrs Hughes GOLYGYDD Blogio yn bennaeth yr Adran Gymraeg yn yr ysgol Penri Williams am bedair blynedd ar bymtheg a bu Mrs 029 20890040 Betsan Powys Price yn wraig ginio gyda ni am saith mlynedd ar hugain! Roedd hi’n noson hyfryd Yn Neuadd Pentyrch HYSBYSEBION lle cyflwynwyd blodau a rhodd i’r ddwy i David Knight 029 20891353 am 8.00yh ddiolch iddynt am eu gwasanaeth diflino i’r Nos Fercher 10 Chwefror ysgol ar hyd y blynyddoedd. Hyfryd hefyd oedd cael cwmni cymaint o gyn­aelodau’r CYHOEDDUSRWYDD Am ragor o fanylion, staff nôl gyda ni ac yn edrych mor dda. Pob Colin Williams ffoniwch: 029 20892830 dymuniad da i Mrs Hughes a Mrs Price. 029 20890979 Cofiwch alw heibio i’n gweld yn fuan. Bu’r gyngerdd Nadolig yn llwyddiant mawr ac, o ganlyniad i werthiant y tocynnau ac i’n Cyhoeddir y rhifyn nesaf gwasanaeth Cynhaeaf nôl ym mis Hydref, ar 1 Mawrth 2010 CYLCH casglwyd £850 tuag at ein helusen eleni sef, Erthyglau a straeon CADWGAN Neurofibromatosis. Diolch i bawb. i gyrraedd erbyn O ganlyniad i’r eira, fe gafwyd gwyliau 17 Chwefror 2010 Nadolig estynedig! Er yn dipyn o ben tost i Mr Evans a’r staff, doedd y plant yn sicr Y Golygydd Y PRIFARDD ddim yn cwyno! Erbyn hyn, fodd bynnag Hendre 4 Pantbach CEN WILLIAMS mae’r holl wersi a’r gweithgareddau wedi ail Pentyrch Yn darllen a thrafod ei waith gydio. CF15 9TG Llongyfarchiadau i Ffion Samuels, Rebecca Ffôn: 029 20890040 Evans, Katie Thorpe, Chase Thomas, Luke e­bost Nos Wener, 12 Mawrth Humphries a Matthew Hunter ar eu [email protected] Am 8yh llwyddiant yn y gystadleuaeth rhedeg trawsgwlad cenedlaethol a gynhaliwyd yng N g h a e r d y d d y n d d i w e d d a r . Yng Nghampws Llongyfarchiadau hefyd i’r plant a fu’n Tafod Elái ar y wê cystadlu yng nghystadleuaeth Pêl­droed yr http://www.tafelai.net Cymuned Gartholwg, Urdd ac i Megan Holland a fu’n cystadlu Pentre’r Eglwys yng nghystadleuaeth gymnasteg yr Urdd. Bu plant Blwyddyn 6 lawr yng nghanolfan Argraffwyr: “Crucial Crew” yn Nhrefforest yn ddiweddar Gwasg i ddysgu sut i gadw’n ddiogel yn y gymdeithas. Roedd yn fore diddorol iawn a Morgannwg CLWB Y gwerth chweil. I goroni’r cyfan, cawsant eu Castell Nedd SA10 7DR ffilmio gan gyn­ddisgybl o’r ysgol, Catrin Ffôn: 01792 815152 DWRLYN Heledd sy’n gweithio i raglen “Ffeil” ar S4C ac ymddangosodd y plant ar y rhaglen y noson honno! Gwasanaeth addurno, Gyrfa Chwist Fe ymddangosodd cyn­ddisgybl arall nôl yn peintio a phapuro Nos Fawrth 9 Chwefror ein plith yn ddiweddar hefyd ­ Geraint Hardy 8.00yh Clwb Rygbi Pentyrch a chriw “Planed Plant”. Fe dreulion nhw’r Andrew Reeves prynhawn yng nghwmni plant yr Adran Iau Gymraeg ac fe gafwyd llawer iawn o hwyl a Cinio Gŵyl Dewi sbri. Fe gafodd Elin Preest hyd yn oed y Gwasanaeth lleol cyfle i daflu cwstard ­ pei yng ngwyneb ar gyfer eich cartref Prynhawn Sul 28 Chwefror Tudur! Druan â Thudur! neu fusnes Clwb Golff Creigiau Cymdeithas Wyddonol Ffoniwch Gwybodaeth bellach: Cylch Caerdydd 029 20892038 Andrew Reeves Nos Lun, Chwefror 8, 2010 01443 407442 Ymchwil diweddar mewn Cyfrifiadureg ­ Dr Dafydd Evans (Prifysgol Caerdydd) yn neu ystafell G77 ym mhrif adeilad y Brifysgol 07956 024930 yn Park Place (gyferbyn â Undeb y Myfyrwyr) am 7.30pm. I gael pris am unrhyw Am fwy o wybodaeth cysylltwch â ysgrifenydd y gymdeithas, Rhys Morris waith addurno drwy y cyfeiriad: [email protected] Tafod Elái Chwefror 2010 3 Llwyddiant yn y Y Tŷ Model LLANTRISANT West End Fel y gwyddoch erbyn hyn mae’n siŵr, Mae un o dalentau nid yw cwmni Tŷ Model bellach yn GROESFAEN ifanc Llantrisant bod. Mae’r arddangosfeydd o waith yn m wyn h a u celfydd artistiaid wedi dod i ben ac MEISGYN c y f n o d o mae’r siop wedi cau. Serch hynny, Gohebydd y Mis: lwyddiant yn un o mae’r gweithdai i fyny’r grisiau yn dal Geraint ac Enid Hughes sioeau mwya yn agored ac os ydych am gysylltu ag poblogaidd y West unrhyw un o’r artistiaid neu’r tenantiaid Basil Griffiths 1932­2009 End yn Llundain. eraill, ffoniwch Mandy Nash, Cadeirydd Trist yw cofnodi marwolaeth Basil Yn dilyn cyfnod yn dirprwyo i’r brif Bwrdd y Rheolwyr ar 07803 342538 Griffiths, un o gymeriadau mwyaf gantores yn y sioe gerdd Mamma Mia lliwgar Llantrisant. Cafodd ei eni yng mae’r gantores ifanc Laura Selwood, Cydymdeimlo Nghaerdydd, ac yn dilyn cyfnod yn yr gynt o Greenlands Road, bellach wedi Estynnwn ein cydymdeimlad dwys â Awyrlu treuliodd 30 mlynedd fel aelod chwarae rhan Sophie, sef y brif ran, yn Siân a Hywel Evans a’r teulu i gyd yn o heddlu De Cymru. Yn ystod y y Prince of Wales Theatre, Leicester dilyn marwolaeth mam Siân yn saithdegau b u’ n Is­ gadeir ydd Square. Mae cynlluniau ar y gweill i ddiweddar. Ffederasiwn yr Heddlu yn Lloegr a fynd â’r sioe ar daith o gwmpas y byd ac Chymru. mae Laura yn hyderus y bydd hi’n Pigion..... Yn dilyn ei ymddeoliad yn 1982 fe chwarae rhan Sophie eto ar y daith Llongyfarchiadau i Owen a Chris ddechreuodd lenydda a chyhoeddwyd honno. Morris o Feisgyn ar enedigaeth eu erthyglau a cherddi o’i waith mewn “Mae gweithio ar lwyfan yn y West merch fach Elin Angharad. Mae cylchgronau fel Planet, New Welsh End wedi bod yn brofiad anhygoel. Owen yn gyn ddisgybl o Ysgol Review.