РRОGRAMI PËR ZHVILLIMIN E RAJONIT TË PLANIT TË SHKUPIT PËR 2021-2026 Përkrahur nga: „Ky publikim është realizuar me përkrahjen e Agjencisë Zvicerane për Zhvillim dhe Bashkëpunim dhe Ministrisë së Vetëqeverisjes Lokale. Përmbajtja e këtij publikimi nuk i pasqyron vizionet dhe qëndrimet e institucioneve të lartpërmendura” PËRMBAJTJA I. HYRJE ................................................................................................................................................................... 7 II. METODOLOGJIA .............................................................................................................................................. 8 III. KARAKTERISTIKAT ZHIVLLIMORE TË RAJONIT TË PLANIT TË SHKUPIT ....................... 10 1. Të dhënat e përgjithshme për rajonin e planit të Shkupit .......................................................... 10 2. Zhvillimi demografik ................................................................................................................. 11 a. Popullsia .................................................................................................................................. 11 b. Migrimet ................................................................................................................................. 15 c. Shpërndarja hapësinore .......................................................................................................... 17 d. Indikatorët vital ....................................................................................................................... 18 3. Karakteristikat ekonomike ......................................................................................................... 22 a. Bruto prodhimi vendor ........................................................................................................... 22 b. Subjektet afariste .................................................................................................................... 25 c. Dinamika e rritjes ekonomike ................................................................................................ 28 d. Prodhimtaria ............................................................................................................................ 30 e. Tregu i punës .......................................................................................................................... 32 f. Struktura sektoriale e ekonomisë ........................................................................................... 33 4. Tregu i fuqisë së punës ............................................................................................................... 36 a. Aktiviteti i popullsisë .............................................................................................................. 36 b. Shkalla e punësimit ................................................................................................................. 37 c. Shkalla e papunësisë ............................................................................................................... 39 d. Prurjet e reja të fuqisë punëtore .............................................................................................. 41 e. Profesionet e kërkuara ............................................................................................................ 42 5. Zhvillimi social dhe arsimi ......................................................................................................... 42 a. Amvisëritë dhe familjet .......................................................................................................... 43 b. Sigurimi shëndetësor .............................................................................................................. 43 c. Sigurimi pensional .................................................................................................................. 45 d. Mbrojta sociale dhe e fëmijëve .............................................................................................. 46 e. Arsimi ...................................................................................................................................... 48 6. Infrastruktura .............................................................................................................................. 49 a. Infrastruktura transportuese .................................................................................................... 49 b. Infrastruktura komunale ......................................................................................................... 55 c. Infrastruktura energjetike ....................................................................................................... 56 7. Ambienti jetësor dhe ndryshimet klimatike .............................................................................. 58 a. Uji ............................................................................................................................................ 59 b. Furnizimi me ujë ..................................................................................................................... 61 c. Ujitja dhe derdhja e ujërave .................................................................................................... 62 d. Ujërat e zeza ............................................................................................................................ 64 e. Sipërfaqja e tokës .................................................................................................................... 65 4 f. Erozioni ................................................................................................................................... 67 g. Ajri .......................................................................................................................................... 70 h. Natyra ...................................................................................................................................... 72 i. Ndotja industriale .................................................................................................................... 75 j. Mbeturinat e ngurta ................................................................................................................ 79 8. Bujqësia dhe zhvillimi rural ....................................................................................................... 84 a. Bujqësia ................................................................................................................................... 84 b. Blegtoria .................................................................................................................................. 87 c. Zhvillimi rural ......................................................................................................................... 88 9. Turizmi dhe kultura .................................................................................................................... 89 a. Turistët .................................................................................................................................. 104 b. Kapacitetet akomoduese ....................................................................................................... 105 c. Konsumi turistik ................................................................................................................... 106 d. Kultura .................................................................................................................................. 107 10. Konkluzoni i analizave sektoriale ........................................................................................ 108 11. Rajonet me nevoja specifike zhvillimore ............................................................................ 113 12. Identifikimi i karakteristikave për zhvillimin e rajonit të planit të Shkupit ...................... 117 13. Pest (Pest) аnaliza ............................................................................................................... 119 14. Suot (Swot) аnalizа ............................................................................................................... 119 15. Gap (Gap) аnalizа ................................................................................................................. 126 IV. VIZIONI, QËLLIMET DHE PRIORITETET STRATEGJIKE .......................................................... 128 1. Vizioni ................................................................................................................................... 128 2. Мisioni .................................................................................................................................. 128 3. Procesi i identifikimit të qëllimeve dhe prioriteteve afatmesme ......................................... 128 4. Qëllime, prioritetet dhe masat afatmesme ........................................................................... 129 V. IMPLEMENTIMI I PROGRAMIT PËR ZHVILLIMIN E RAJONIT TË PLANIT TË SHKUPIT 157 1. Financimi .............................................................................................................................. 157 2. Plani aksionar ........................................................................................................................ 160 3. Përcjellja dhe vlerësimi ........................................................................................................ 182 VI. ANEKSI ........................................................................................................................................................