UDK 94 (497. 6) ISSN print 1840-3875 ISSN online 2744-1180 INSTITUTE FOR HISTORY • No 19. 1-508, Sarajevo 2020. Historical Searches / Historijska traganja Izdavač / Publisher UNIVERZITET U SARAJEVU – INSTITUT ZA HISTORIJU, Sarajevo, Bosna i Hercegovina UNIVERSITY OF SARAJEVO – INSTITUTE FOR HISTORY, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Međunarodna redakcija / International Editorial Board Dr. Almir MARIĆ, Fakultet humanističkih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić” u Mostaru / Faculty of Humanities, Džemal Bijedić University of Mostar, Bosnia and Herzegovina; Dr. Enes DEDIĆ, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju / University of Sarajevo – Institute for History; Dr. Miloš IVANOVIĆ, Istorijski institut Beograd, Srbija / Institute of History Belgrade, Serbia; Dr. Nella LONZA, Zavod za povijesne znanosti HAZU u Dubrovniku, Hrvatska / Institute for Historical Sciences of the Croatian Academy of Sciences and Arts in Dubrovnik, Croatia; Dr. Hatice ORUÇ, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türkiye / Faculty of Languages and History-Geography, Ankara University, Turkey; Dr. Hana YOUNIS, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju / University of Sarajevo – Institute for History; Dr. Filip ŠKILJAN, Institut za migracije i narodnosti Zagreb, Hrvatska / Institute for Migration and Ethnic Studies Zagreb, Croatia; Dr. Zijad ŠEHIĆ, Filozofski fakultet Univerziteta u Sarajevu / Faculty of Philosophy University of Sarajevo; Dr. Vlatka DUGAČKI, Leksikografski zavod Miroslav Krleža Zagreb, Hrvatska / The Miroslav Krleža Institute of Lexicography, Zagreb, Croatia Glavna i odgovorna urednica / Editor-in-chief Dr. Dženita Sarač–Rujanac, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju / University of Sarajevo – Institute for History [email protected] Sekretar / Secretary Mehmed Hodžić, MA, Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju / University of Sarajevo – Institute for History [email protected] Časopis izlazi godišnje. This is an annual journal. Rukopisi se šalju na adresu Instituta za historiju uz naznaku za časopis Historijska traganja / Manuscripts to be sent to the Institute for History indicating that it is for Historical Searches. Univerzitet u Sarajevu – Institut za historiju Podgaj 6, 71000 Sarajevo Bosnia and Herzegovina http://www. iis. unsa. ba e-mail: [email protected] ili na mail adresu časopisa / or to e-mail address of journal: [email protected] Rukopisi se ne vraćaju / Manuscripts will not be returned to their autors Uredništvo ne odgovara za navode i gledišta iznesena u pojedinim prilozima / The Editorial board is not to be held responsible for the assertions and views presented in the contributions it publishes Prijava o izdavanju časopisa Historijska traganja ubilježena je u Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci Bosne i Hercegovine /Application for the publishing of Historical Searches has been registred at National and University Library of Bosnia and Herzegovina ISSN print 1840-3875 UDK 94 (497. 6) ISSN online 2744-1180 SADRŽAJ / CONTENTS RIJEČ UREDNICE / A WORD FROM THE EDITOR-IN-CHIEF ..................................... 7 ČLANCI / ARTICLES Altan ÇETIN Removal of Crusaders from the Eastern Mediterranean in the Mamluk-Crusader Struggle / Potiskivanje križara iz istočnog Mediterana tokom memlučko-krstaških borbi ........................................................... 13 Adis ZILIĆ Početak ustupanja kraljevskih povlastica vlasteli nad Drijevskim trgom / Beginning of Royal Privileges to Nobility over the Drijeva Square ....................45 Kemal BAŠIĆ Prilog historiji sandžak-begova Zvorničkog sandžaka od osnivanja do kraja XVI stoljeća / A Contribution to the History of Sanjak-Beys of The Sanjak of Zvornik from its Establishment to the end of the 16th Century. ..........................................................59 Fahd KASUMOVIĆ Rekonceptualizacija transformacijskih procesa na periferiji Osmanskog Carstva: filurija i prijelaz na režim naturalne desetine u agrarnoj ekonomiji osmanske Bosne, c. 1699-1852. / Transformation Processes in the Periphery of the Ottoman Empire Revisited: The Filuri Tax and Transition to the Tithe System in the Agricultural Economy of Ottoman Bosnia, c. 1699-1852 ........................95 Ninja BUMANN Marriage Across Boundaries: Mixed Marriages at the Supreme Sharia Court in Habsburg Bosnia and Herzegovina / Brak preko granica: Mješoviti brakovi na Vrhovnom šerijatskom sudu u habsburškoj Bosni i Hercegovini ..................................................................................151 Tomasz Jacek LIS The Ruthenian Intelligentsia in Bosnia and Herzegovina Between the 19th and 20th Century / Rusinska inteligencija u Bosni i Hercegovini na prijelomu između 19. i 20. stoljeća ............................................. 183 Historical Searches / Historijska traganja 3 Historical Searches 19 / 2020 Habiba EFENDIRA–ČEHIĆ, Dženana ARNAUTOVIĆ Pregled fotografa i fotografskih ateljea na teritoriji Bosne i Hercegovine kroz fotografsku građu zaostavštine Marice Vojnović u Zavičajnom muzeju u Visokom / Overview of Photographers and Photographic Studios on the territory of Bosnia and Herzegovina Through Photographic Material of the Legacy of Marica Vojnović in Visoko Regional Museum ..................................................... 207 Nikica BARIĆ Represivne mjere njemačke vojske u Bosni i Hercegovini tijekom Drugog svjetskog rata / Repressive Measures of the Wehrmacht in Bosnia and Herzegovina During World War Two ............... 239 Sead VRANA Vazdušna bombardovanja Sarajeva u Drugom svjetskom ratu / Aerial Bombardment of Sarajevo in World War Two ............................................ 275 Siniša LAJNERT Organizacija Ravnateljstva državnih željeznica Sarajevo (1941. – 1945.) / The structure of the Directorate of State Railways In Sarajevo (1941-1945) ............................................................. 307 Драженко ЂУРОВИЋ Родољуб Чолаковић и информбировски расцjеп 1948. године / Rodoljub Čolaković and The Informbiro Split in 1948 ......................................... 349 Merisa KAROVIĆ–BABIĆ Formiranje Snaga za brze reakcije (RRF) od Pariskih konsultacija do napada na Srebrenicu / Formation of Rapid Reaction Forces from the Paris Consultations to the Attack on Srebrenica ................................ 373 Indira KUČUK–SORGUČ Bosna i Hercegovina između regionalne i svjetske antropologije kao talac etatističko-birokratske proceduralnosti / Bosnia and Herzegovina Between Regional and World Anthropology as a Hostage of Etatist-Bureaucratic Procedural .................... 409 PRIKAZI / BOOK REVIEWS Enes PELIDIJA, Osmanisti Bosne i Hercegovine do kraja 20. stoljeća – biografski i bibliografski podaci (Sedad BEŠLIJA) ........................... 451 4 Historical Searches / Historijska traganja ISSN print 1840-3875 UDK 94 (497. 6) ISSN online 2744-1180 Hana YOUNIS, Od dućana do pozorišta: sarajevska trgovačka elita 1851-1878. (Amer MASLO) ................................................................................. 454 Edin RADUŠIĆ, BOSNIAN HORRORS, Antiturski narativi o Bosni u britanskom javnom diskursu i njihove političke posljedice 1875-1878 (Aladin KUČUK) ................................................................................................................. 459 O. Marcin CZERMIŃSKI, Poljske kolonije u Bosni: Uspomene iz misije godine 1902. i odabrana pisma (Mehmed HODŽIĆ) ............................... 465 Migracije i Brčko – zbornik radova (Jasmin JAJČEVIĆ) ...................................... 469 Vladimir HUZJAN, Varaždin u vrijeme Nezavisne Države Hrvatske (1941. – 1945.) (Dražen JANKO) ................................................................................ 474 Martin PREVIŠIĆ, Povijest Golog otoka (Alen BORIĆ) .......................................... 479 Julian C. H. LEE, Hariz HALILOVICH, Ani LANDAU-WARD, Peter PHIPPS, Richard J. SUTCLIFFE, Monsters of Modernity (Global Icons for our Critical Condition), (Indira KUČUK–SORGUČ) .................................................. 485 Ehlimana MEMIŠEVIĆ, Sudovi: komparativna studija (Hana YOUNIS) ............. 488 UPUTE AUTORIMA PRILOGA / INSTRUCTIONS FOR AUTHORS OF PAPERS ............................................................. 497 INDEKS AUTORA / INDEX OF AUTHORS ................................................................... 499 Historical Searches / Historijska traganja 5 ISSN print 1840-3875 UDK 94 (497. 6) ISSN online 2744-1180 RIJEČ UREDNICE / A WORD FROM THE EDITOR-IN-CHIEF Na 40. redovnoj sjednici Vijeća Instituta za historiju Univerziteta u Sarajevu 9. marta 2020. godine imenovana je nova Redakcija časopisa Historijska traganja/Historical Searches, koju, na moje lično zadovoljstvo, čine historičari s zavidnim naučnim opusom i iskustvom. Međutim, u uslovima globalne pandemije koja je značajno utjecala na našu svakodnevicu, ali i poslovne planove poseban izazov bio je provesti sve one procedure koje podrazumijeva priprema i objavljivanje naučnog časopisa. Redakcija se našla pred još jednim izuzetnim izazovom, a to je na koji način ostati dosljedan konceptu prethodnih brojeva Historijskih traganja, a istovremeno obogatiti sadržaj i donijeti nešto novo. Veoma srčanom saradnjom i visokim nivoom profesionalnosti kako članova redakcije, autora radova tako i recenzenata uspjeli smo adekvatno odgovoriti na zadato. Ovogodišnji broj Historijskih traganja zainteresiranoj javnosti prezentira trinaest članaka, od toga osam izvornih naučnih i pet preglednih radova. To su članci koji se bave različitim povijesnim periodima,