NY FIA NGONA NA /SA N-KER/N TA ONA TAO FIANARANTSOA. NY KOMITIN, NY ISAN-KERINTAONA. N y M isio n ar y.— Kev. J. Pearse sy Rev. T. Rowlands sy Rev. A . S. Hnekett ary Rev. H . T. Johnson. N y Evangelistra.— Rafolo fFianarantsoaJ, Rainizana- mandroso f Ambalavao AtsimoJ, Andrianome f TsimaitohasoaJ, Rainijaonary fAlarobiaJ, Rainizanabelo fVohitsisahyJ, Rako- tovao f TsimahamenalamhaJ, Rainijoelina fAlahamisyJ, Ra- benjanahary f AmbohinamboarinaJ, Rakotovao f laritsenaJ. N y M pita n le in a n y Re n i- fiangon ana.— Ramorasata sy Rarinosy f A ntranobirikyJ, Rainiboreda sy Ravelojaonina flvohidahyJ, Andriamahefa sy Rabarijaonina f AmbalavaoJ, Rahaingomanana fFanjakana'j, Rainivao sy Rainimamonjy fAmbohinamboarinaJ, Rainisamoelina fAmbohimandroso A m - bonyj, Rajoelina sy Rasamoelina f Ambohimandroso AmbanyJ. N y I r a k y n y Re n i- eiangonana,— Andrianaivo sy Raben- godona f AntranobirihyJ, Rajaonimaria sy Razaka flvohidahyJ, Rainiketakandriana sy Rakotovao f AmbalavaoJ, Raiaiz&kftnosy sy Rainitsimba ary Rainizanajaza f Ambohimand,»eàQ T sermana a m y n y K om ity.— Raveloj aoniAa Sek r e ta r y.—Rakotovao. M p it a h ir y v o l a .— Rev. J. Pearse. M pa n d in ik a n y taratasim - bola.— Rafolo IRAKY NY ISAN-KERINTAONA NT AMPOVOA.N-TANT. Anarany. Tany ampianarany. Andria nainelona . Iavonomby, Halangina. Andriambao ........... Ambohibary, Isandra (avar.) Rapaoly ........... Vohimarina, Iarindrano (avar.) Andrianay ................ Nasandratrony, Isandra (atsiai.) Raobena | ........... Manandriana Mpanampy J Rainianjalahy......... Iarinomby, Ambohimandroso (atsin.) Andriamitsirimanga Iandraina, Ambohimandroso (andref.) NY ANY AMY NY BARA. Ramainba ................ Sahanambo Andriambelo ...... Vohibe NY ANY AMY NY TANALA. Andrianantsiony .. Vohitrosy Anjolobato Vohimanitra NY ANY AMY NY SAKALAVA. Andriambelo ........... Malaimbandy Ranaivo ? .................... Midongy NY ISAN-KERINTAONA. ---- Filazana ny raharaha natao tao Fianaranfsoa tarny ny Alarobia sy Alakamisy, 22 sy 23 Jona, 1887. SAN* ny fotoana lehibe sy malaza indrindra tao I Fianarantsoa ny andro 01*^0™ ^ ny iraky ny fiangonana rehetra amy ny Betsileo; koa tamy ny 22 sy 23 Jona, 1887, no nahatongavan, ny he sy nv maro hiara-mangataka ny fìtahian' Andriamanitra sv hihevitra ny raharaha momba ny Isan-kerintaona. Fatratra lavitra noho ny taloha ny fìkarabanana tamin’ ity taona ity, sady masaka tokoa ka nahavelona eritreritra efa izay tsy izy ; ary azo lazaina fa mbola tsy nisy Isan-kerintaona izay toy ny tamin’ ity 1887 ity mihitsy. Tamy ny Alarobia, 22 Jona, aloha, dia tao an-trano fiangonana ao Anebalavao no niangonana., ka samy nahazo niditra tao avokoa na lahy na vavy. Nony efa tonga ny fotoana, namaky ny fìhirana faha-36 Rev. J. Pearse, fa izy no Tserimana, tamy ny maraina ; ary rehefa tapi-nohiraina ny fihirana, vao namaky ny teny ao amy ny Romana xii. Rainizanamaly, evanjelistra ; ary Ramasy no nitari-pivavahana. Dia vao nitsangana indray ny Tserimana ka nilaza fa n}’’ iraky ny Isan- kerintaona dia iraky ny be sy ny maro; ka noho izany dia hilaza ny asa ataony any amy ny tanj^ iasany izy ho ren* ny mpaniraka azy ; sady izany rahateo koa no isan-draharaha io maraina io. Dia ni- fandimby nitsangana tsirairay av}’ ny iraka maro tonga teo, ary izao ny anarany avy : — 4 Andriamamelona evanjelisitra ao Iavonomby Ralitera „ „ Nasandratrony Hainianjalahy „ ,, Iarinomby Eaobena ,, „ Manandriana Andrianay mpampianatra ,, Nasandratrony Rapaoly „ ,, Ivohimarina Andriamitsirimanga ,, Andraina Andriambao „ „ Ambohibary. Fa ny sasany lavitra ka tsj' nomen-taratasy hamonjy ny fivoriaíia, ary nisy koa tsy tonga. Anefa na dia tapitra aza ny filazany ka mbola nisy ta-hanontany, dia nahazo nanao araka izay tiany ny mpanontany, ary namaly izay nanontaniana azy kosa ny iraka; hany ka efa nahavelona eritreritra aoka izany ny raharaha natao tamin’ izany. Maro hiany ny zava- boalazan’ ny iraka tamin' izay, nefa toa samy mitovi- tovy avokoa ny filazan’ izy rehetra ; ary saiky toy izao no nambarany avy, raha tsorina sy atao filazana fohy : — JNy f a n a o n ’ n y E vangelistra : Tsy taman-toera- na ao amy ny tanána iorenan’ ny trano izy, fa ma- mangy ny fiangonana tandremany, ka manao araka izay azony atao any amy ny alehany any. Teteziny tsirairay ny fiangonana. ao anatiiT ny fitandremany ka. itoriany teny; ary rehefa tapi-nitory teny izy dia mampianatra hevi-teny sy mitsidika ny tranon’ ny olona, ka mampirisika ny malaina sy mananatra izay mety hatao handrosoany amy ny toetra masina. Aray ny an-davanandro koa dia nanendry fotoana hampia- narana ny olon-dehibe— ny mpitory teny sy ny diako- na, ete., nv amy ny tenin’ Andriamanitra, sady manoro ny sekoly sv ny mpampianatra ny amin’ izay tokony handrosoany. Ny sasany aza nisy nampianatra hira rehefa tapitra ny fotoam-pampianarana na ny fitorian-teny, sady nanokana fiangonana amy ny andro Asabotsy hianaran’ n}r zatovo ny zava-mahasoa. N y f a n a o n ’ n y mpampianatra ko sa : Amy ny andro dimy — Alatsinainy, Talata, Alarobia, Alakamisy, Zoma - dia tsy mitsaha-mampianatra, fa milozoka man- drakariva. Ary ny tapak’ andro kely sisa niasana dia tsy lanìny amy ny fatoriana antoandro toy ny 5 vorondolo, fa amangiany ny marary, amporisihany ny ny malaina, itsiditsidihany ny ray aman-drenin? ny mpianatra, ary ananarany ny olona sasany araka izay azony atao. Amy ny Alahady toa dia mandeha mitory teny amy ny fìangonana manakaikikaiky azy izy, raha tsy anjarany ny manao amy ny vohitra ipetrahany; ary any amy ny alehany any dia mam- pianatra hira na zavatra hafa izy, raha malalaka nv andro. N y sasany indray manao kilasy ao an-tranony amy ny fampianarana marika, gramara, ete. Saiky sahalahala amin, izany ny fìtantaran, ny iraka ny asa ataony any amy ny tany iasany ; ka nahave- lona eritreritra ny maro tokoa izany filazana izany ; sady nanontaniana koa moa izay tian’ ny ta-hanontany hanontaniana, ka novalian’ ny iraka mazava tsara ireny. Eehefa vita izany raharaha iray loha izany, dia nohiraina aloha ny fihirana faha-235, vao nitsangana Eajaonimaria, Sekretary, ka nitantara ny Isan-kerin- taona, fa izany koa no isan-draharaha tamin5 io Ala- rohia maraina io, ary izao amhany izao ny teny nalahany tamin5 izany:— S.AMY tsy maintsy miasa ny olomhelona rehetra, na manao ahoana na manao ahoana no toetrany eto amhonin’ ny tany ; ka noho izany dia misy voatenona anarara ka atao hoe *‘mpiasa.” Maro an-dàlana ny asa, ka tsy tamhoko hotonontononina avokoa tsy akory ; fa misy zava-droa loha monja izay azoho hotsarovana faingana eto imasonrreo ankehitriny, dia ny “ asa nofo” sy ny “ asa fanahy,” Koa raha ny amy ny “ asa nofo” aloha dia efa hetsaka rahateo no dinidinika izay enti- manao azy. Fa atao fanjakana, miseho ny resaka aminy ; ávy ny raharaham-piangonana, manomhina kely fotoa-mihodivitra aloha hiresahana azy; tafavory ny firenena, mitranga izay tokony hatao am iny; tafapetraka any an-trano any isika, velomina ho resaka matetika izy ; an-tanàna isika saiky mitafa azy lavan-andro ; midina an-tsaha indrindra indrindra, fa van- tany vao atsatoka ny angady, manokon-dresaka ka misaina ìzay hahavitana. Noho izany dia efa tomomhana rahateo raha ny amin’ iny foana, ka aoka tsy hohetsiketsehina intsony aloha. Fa inty kosa ny amy ny “ asa fanahy,” izay zokiny hoatra ny zandriny, ary lohany ampandeferira ho rpmhonv, dia izany no n\bola tsy tonga ohatra ao amy ny tokotany tand^ifili, anjaTany, ka n ety raha dinihina eto imasontsika rehetra. Efa nanao fikamhanana mahafinaritra isika fiangonara eto 6 Betsileo ho fampandrosoana ny fanjakan’ Andriamanitra, ka nomentsika anarana ho Isan-kerintaona ity fikambanana ity, ary isika rebetra no samy miara-manao aìnin’ ity avokoa ; nefa mba misy biany amintsika izay ato anatin’ ny fìkambanana no tsy mabalala mazava uy rabaraba maro momba ny Isan-kerin- taona, fa “ manantsafa mabita toy ny mpaka afokoa nanga- taka aby ny komity bitantara aminareo ny toeny. Sababo bo tamy ny 1876 no niantomboban’ ity rabarahaity, ka Isan-enim-bolana no natao anarany fahizany. Ary nony tamy ny 1877, dia novana bo Isan-kerintaona Izy, ary Rev. Oonsins sy J. Andrianaivoravelona, izay nirabin’ ny Isan-enim- bolana any Imerina bamangy antsika dia mba isan’ izay naba- lany ny nanovana ny anarany bo Isan-kerintaona, fa tsy bo Isan-enim-bolana intsony, satria mifanindry loatra amy ny fikambanan’ ny fìangonana any Imerina enin-toko, ka mety raba samy tsy mifanena ny anarany sy ny fotoana anaovana azy. Tamin’ izany dia be no bevitra natao, ary maro no saina nifanarahana babamety, nefa tsy mbola nisy reporta vita porinty bitadidiana ny rabaraba, fa mbola an-tsalamany rano- fotsiny biany ; fa nony tamy ny 1880, dia niantomboka hanao porinty ny reporta, ka tsy mbola nijanona izany mandrak’ izao. Izany aloba no azoko lazalazaina batramy ny nanorenana azy voalohany ka mandrak’ ankehitriny ; fa raba ny bihany sy ny endriny ary ny tsanganany sy ny toenyy dia manan-tarehy indimy mijery izy, ka avia isika biara-mamantatra:— I.—M an an a tareh y iz a y mampandamina n y raharaha m:aro izy. Tsy dia nasebo foana ho anaram-potsiny eto Betsileo tsy akory ny anarana hoe “ Isan-kerintaona;” ary sanatria fa tsy natao “ hapetra-poana boatra ny lamban’ ny mpiasa,” fa natao bo voniiiabitra sy ho heriin-po, ka noraisina ho firavaka mabasoa hatreto ka hatrao an-koatry ny fasana, ary notanana bo bery sy bo toky bo euti-manao ka bandaminana izay mi- korontana, hanaovana ny tsy mbola efa, banamboarana ny tsy mety, ary banorenana ny soa mahamendrika. An’ Andriama- nitra izay ataon’ ny Isan-kerintaona, ka Izy hiany no tadiavina bitombo laza sy haja eran’ izao tontolo izao. Hanasoa olona koa no isasarana isam-potoana, ka izay hampibebaka ny mpa- nota amy ny alehany no katsahina mandrakariva. Ary araka izany, dia manipandamina ny rabaraba maro izy, ka misy mpanao rabaraba izay nomanina bikarakara izany mandraka- riva bo solon’ ny maro amy ny fìangonana eto Betsileo, ka izao no iz y : Ny missionary rehetra izay momba ity fikambanana ity.