Socijalisti~ka federativna republika Jugoslavija OSNOVNA GEOLO$KA KARTA 1:100000 TUMAf za list KRALJEVO K 34-6 Beograd 1 9 6 8. REDAKCIONI OOSOR: Prof. dr Di mitrijevic Milorad Prof. dr Karamata Stevan Dr Sikosek Boris Dr Veselinovic Dobra Izdaje Savezni geoloiki zavod, Beograd ~tampano u tiraiu od 500 primeraka kao sastavni deo primerka lista karte sa koiim se pakuje u plasti~nu futrolu. Slog: Grafi~ko preduzece "Srbija" - Beograd, Mije Kova~evita 5. ~tampa: Vojnogeografski institut - Beograd, Mije Kova~evica 5. KARTU I TUMAC IZRADIO: ZAVOD ZA GEOLO~KA I GEOFIZICKA ISTRAZIVANjA BEOGRAD 1963. Kartu izradili: BRANISLAV MARKOVIC. ZORAN PAVLOVIC, VLADIMIR TERZIN, MILAN UROSE­ VIC, RADOJICA ANTONIJEVIC, MILADIN MILOSAVLJEVIC, MILOS RAKIC, TUGOMIR VUJISIC, TOMISLAV BRKOVIC, po~. 2ARKO JOVANOVIC, JOVAN KAROVIC, MIO­ DRAG MALESEVIC Tuma~ napisali: BRANISLAV MARKOVIC, MILAN UROSEVIC, ZORAN PAVLOVIC, VLADIMIR TERZIN, po~. 2ARKO JOVANOVIC, JOVAN KAROVIC, TUGOMIR VUJISIC, RADOJICA ANTONI}EVIC, MIODRAG MALESEVIC, MILAN RAKIC, sa saradnicima navedenim u uvodu tuma~. Map and text od the Kraljevo sheet is made and written by staff of the Institute for geological and geophysical researches, Beograd 1963. K apTY H nOCHHTeJlLHLIH TeNCT JIHCTa KpaneBo HallHCa JIH COTPYAHHJ<H liHCTHTYTa reOJIorH'leC1<HX H reo$H 3 H'IeC1<HX HCCJIe~OBaHHH, Eeorpa~, 1963. SADR2:AJ UVOD ................... 5 Tercijarni vulkaniti .............. 34 GEOGRAFSKO-MORFOLO~KE KARAKTERISTIKE 5 Vulkaniti I {lze 36 Andeziti i daciti .. 36 PREGLED RANIJIH ISTRAtlVANJA 7 Andeziti sa kvarcom 37 PRIKAZ OPSTE GRA£>E TERENA 8 Vulkaniti II faze .... 37 Kvarclatiti i daciti 37 OPIS KARTIRANIH JEDINICA 13 Vulkaniti III faze ... 38 Kristalasti skril jci .•.... 13 Hijaloandeziti ....... 38 Devon ........... 13 Labradorski andeziti . 38 Ultrabazicni magmatiti 14 Trahitoidi i leucittrahitoidi 39 Hidrotermalno izmenjeni serpentinisani Bazalti 39 peridotiti ....... ' ......... 15 Piroklastiti <to Donji trijas . 16 Kvartar .... 41 Gabrovske i dijabazne stene 16 Pleistocen . 41 Gornja jura 17 Limnicka fan 42- Oksford-kimeridi 17 Recna fan 42 Tlton ••.... 17 Holocen 43 Dijabaz-roinacka formatija. 17 TEKTONIKA. 44 Kreda ..... 18 Severni delovi ibarskog serpentinskog masiva ............... 44 Donja kreda 18 Podrucje Gledickih planina . 46 Berijas ......•. 19 Kraljevacka depresija i kotlenicki Valendin-otriv 19 vulkanoleni kompleks ............ 48 Formacija fliia . 20 PREGLED MINERALNIH SIROVINA . .. 50 Valendin-otriv 20 Pojave magnezita u ibarskom serpentinskom Barem-apt 21 maslvu .................. 50 Apt-alb .. 26 Pojave anhidrita i gipsa u juri 50 Alb .... 26 Pojave Pb-Zn ruda u dacito-andezitima Alb-cenoman 27 Kotlenika . 50 Tercijarni kaustobioliti. 52 Gornja kreda 27 Lignit . 52 Turon- senon 27 Bitumija 52 Neogen ...... 28 Gradevinski materijal 52 GEOHRONOLOSKI PRIKAZ EVOLUCIJE Donji miocen ...• 29 53 Torton-sarmat ... 30 ISPITIVANE OBLASTI Gornji miocen-donji pliocen 31 LlTERATURA 55 UVOD List Kraljevo kartlrale su ekipe Zavoda za geoloska I geoflzlcka istrulvanja u perlodu ad maja do oktobra 1961. godine. ~kciju Kraljevo 51 kartirali su Zoran Pavlovic, Miladin Milisavljevic i Tomislav Brkovlc; ~raljevo 52 - Branlslav Markovic, Tugomir Vujisic i :2:arko Jovanovic; Kraljevo 53 - Milan lJrosevic, Milos Raldc I Miodrag Malesevic, a Kraljevo 54 - Vladimir Terzln, Radojlca Anto­ nijevlc I Jovan Karovic. Dopunske terenske radove u toku 1962, godine obavili su Branislav Markovic I RuIlca Markovic. Radovima na obradi tumaca rukovodio je Branislav MarJ{ovic. Tehnicku obradu karte obavill su Branko Jovic, tedo Kovacevic, Vladislav Stankovic, Dimitar Kostadinov, Milutin Milicevic - pod rukovodstvom Milana UroseYica, uz saradnju Tomislava Brkovica, Miodraga Malesevica, Dusana Bodica i Sretena Trifllnovlca. Petroloska ispitiyanja vrsili su C::edomir Roelic i Lada Takac; sedimentoloska ispitivanja izvr­ sill su RuIica Markovic, Duska Stefanovska i VOjislava Vucetic; makropaleontoloska ispitivanjc D. Veselinovic Oura), Olivera Markovic (kreda), Radmila Popovic (tercijar) i Aleksandar eiria (slsarska fauna); mikropaleontoloska ispitivanja - Rajka Radojicic i Aleksandra Danilova (jura, kreda) i Sultana Obradovic (kreda), Radojka DIodIo i Nada Gagie (tercijar). Floru neogenog podrucja obradila je :2:ivadinka Skerlj. Tumae su napisali; B. Markovic (Prikaz opste grade terena, Kristalasti skriljci, Gornja jura, Di­ jabaz-roInacka formacija, Kreda, Tektonika), M. Urosevic (Ultrabazicni magmatiti, Gabrovske i dijabazne stene, Tektonika), Z. Pavlovic (Gabrovske i dijabazne stene, Tercijarni vutkaniti), V. Terzin (Gornja jura, Kreda, Tektonika), :2:. Jovanovic (Geografsko-morfoloske karakteristike, Pregled ranijih Istruivanja), J. Karovie (Gradevinski materijal), T. Vujisic (Devon, Tektonika), R. Antonijevic (Tektonika, Pregled mineralnih sirovina), M. Malesevic (Donji trijas) I M. Rakic (Neogen, Kvartar). ' Tumae je redigovao M. D. Dimitrijevic. Strucno-tehnieku redakciju je Izvela Laboratorija za metode geoloskog kartiranja Rudarsko - geoloskog fakulteta, Beograd. (M. D. Dimitrijevic i M. Markovic). GEOGRAFSKO-MORFOLO~KE KARAKTERISTIKE Podrucje obuhvaceno listom Kraljevo nalazi se u centralnom delu SR Srbije, u Sumadiji. U mor­ foloskom pogledu teren je veoma raznovrstan. Zapadni dec lista zahvata dec eacansko-kralje­ vaeke kotline, kOja je formirana Izmedu planine Jelice na jugozapadu i dacito-andezitskog masiva Kotlenika na seyeroistoku. Juini deloYi terena u predelu donjeg toka Ibra I Zapadne Morave pripadaju severnim ograncima Goca I Stolova. Severozapadni delovi lista zahvataju krajnje jugo­ istoene ogranke Rudnlka, kojl se preko blago zatalasanog pobrda vezuju za Kotlenicki masiv. Istoeni delovi Iista zahvataju Gledlcke planine. Hidrografska mreia je vrlo razgranata. Vodeni tokovi dren'iraju se pretelno slivom Zapadne Morave direktno, iii posredno preko Ibra ill GruIe. Manji dec vodenih tokova sa Istocnog dela lista preko Dulenske reke prlpada sliyu Velike Morave. OvltokoYi su u starljim i cvrscim ste­ nama formirali uIe doline, eak I klisure (Iakat na Ibru I dr.), a u delovima eacansko-kralje­ vackog i gruIanskog neogenog basena siroke recne doline, sto je rezultat slabije ot;pornostl neogenih sedimenata. 5 Obrenovac --1-- Smederevo ---1-- PoZareva= o GMJlanovac Kragujevac o o 1-----Ivanjica .....-- Sjenica ---1-----1 o Sl. 1. - Pregledna geografska karta. Geographic position of the sheet Kraljevo. reorpa­ cjlM'IeCKOe nonOlKeHMe nMCTa KpaneBo. 6 PREGLED RANIJIH ISTRAilVANJA Vrlo raznovrsna I Interesantna geoloska grada ove oblasti prlvlaclla je pafnju mnoglh autora. kako nasih tako i stranih. Dosadasnja geoloska proucavanja u vecinl su fragmentarno zahvatala terltoriju Iista I mogu se podelltl na dye grupe: pregledno-reglonalna I detaljna. Ovakva po­ dela delimicno se poklapa I sa vremenskim perlodlma Istraflvanja. Pocev od A. Boue-a (1840) I A. Vlquesnel-a (1842). vise Istraflvaca Iznelo je uglavnom uopstena zapafanja 0 pojedlnim delovlma ispitlvanog podrucja. kao I koncepcije 0 geoloskoj evolucijl I osnovnlm tektonsklm karakteristlkama. Iz tog prvog perloda treba istacl j. 2:ujovlca (1893 (1896) kojl slntetlzuje podatke istrafivaca iz prve I druge polovlne XIX veka I ujedno nesto detaljnlje tretlra geolosku problematlku pojedinih delova ove oblasti. U prvoj polovlni XX veka na ovlm terenima najvlse je radio j. Cvljlc (1909. 1925 I 1926). Pored geomorfoloskih studija slivova Zapadne Morave i Ibra. Cvljlc daje izvesne podatke I 0 ~eoloskoj gradi ove oblasti. Radovi j. Tomlca (1926. 1928). a narocito njegova petrografsko-geoloska studija Kotlenlka. mogu posluflti kao osnov za detaljnlja geoloska proucavanja. Autor je detaljno oplsao dacitsko-ande­ zltske stene. a pojedlne tipove cak I hemljskl ispltivao. Najvise podataka 0 Iito-stratigrafskim I tektonsklm odnoslma u perlodu Izmedu dva rata dao je M. Gocanin (1934. 1938. 1939 I 1940). Proucavao je naroclto tvorevlne mezozolka. llll je rasclanjavao I tercijar ovlh terena. Neogene basene na terltorljl ovog lista obradlvall su I P. Pav­ lovic (1901. 1923. 1931). P. ternjavski (1932) I V. Laskarev (1936. 1948). M. Lukovic (1950) tretlra starost kraljevackog tercijara. a P. Stevanovic (1951) u svom monografskom radu .. Donjl pllocen Srblje I susednlh oblasti" izneo je Istorljat proucavanja I rezultate svojlh terensklh promatranja tercijara u kraljevackom i grufanskom basenu. Za severoistocni deo Iista vrlo je znacajan rad M. Andelkovlca (1956). kojl je oblast Gledlcklh planlna obradlo kao dlsertacionu temu. U perlodu od 1955. do 1960. godlne Zavod za geoloska I geofizlcka Istraflvanja u 8eogradu oba­ vljao je detaljno geolosko kartlranje (1: 25 000) I dublnska busenja (M. Novkovlc) u zapadno­ moravskom ugljonosnom basenu. Za pojedlne delove Iista postoje I manuskrlptne geoloske karte. Najpotpunljl geolosku (ruko­ plsnu) kartu razmere 1 : 50 000. kOja obuhvata najvece delove IIsta Kraljevo. dala Je grupa autora Geoloskog Instltuta .. jovan 2:ujovlc" SAN (1958). Isto tako. ovl deiovi terena obuhvacenl su I manuskrlptnom geoloSkom kartom M. Gocanlna za list tacak 1: 100 000. 7 PRIKAZ OPSTE GRABE TERENA Podrucje lista Kraljevo lezi u central nom delu SR Srbije, izmedu ibarskog ser­ pentinsko-peridotitskog masiva na jug-jugozapadu i kristalastih skriljaca Crnog vrha na severoistoku. Ovu oblast izgraduju sedimenti neogena kraljevacke depresije, vulkanogeni kompleks Kotlenika, flis Gledickih planina i mase gabro­ dijabaznih stena. Najstarije tvorevine u pomenutoj oblasti cine kristalasti skriljci obodnih delova Crnog vrha. Predstavljeni su biotit-muskovitskim i