2010 ukiumoortumik paasissutissat Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat 1. Inuussutissariornermik ingerlatsineq Inuussutissarsiornermik ingerlatsineq Inuussutissarsiornermik ingerlatsinermi pingaarnertut siunertaavoq Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiortunut toqqammavissatut atugassarititaasut pitsaasut pilersinneqarnissaat, taamaalilluni inuussutissarsiutit ingerlareersut nutaallu namminersortut aningaasarsiornerminnik annertusaasinnaanngornissaannut suliffissanillu ataavartunik amerlanerusunik pilersitsisinnaanissaannut periarfissiisoqarluni. Ullumikkut inuussutissarsiutit aaqqissugaanerat 2005-imi atuutilersinneqarpoq. Ataatsimut eqikkarlugu makkuninnga ilapittuissaaq: Inuussutissarsiutitigut aaqqissugaaneq arlalinnik immikkoortulik Nunap immikkoortuini kommunenilu inuussutissarsiutitigut siuarsaanermi suliniutinik nukittorsaaneq Suliffeqarfiit amerlisarneqarnissaat Suliffeqarfinnik avammut tunisassiorusuttunik kaammattuineq aamma / imaluunniit nioqqutissiorusuttunik eqqussuineq killilersimaarniarlugu. Tunisassianik ineriartortitsinermi pilersaarutinillu kaammatuinermi nutarsaanikkut ineriartortitsinikkullu aningaasaliinertigut tunisassianik sullissinernilu nutaanik ilisimasaqalersitsisoqassaaq taamatullu avammut niuernermut iluaqutaasumik tunisassianik suliffeqarfimmut naleqarnerusunik pilersitsisoqartalissalluni. Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut, pilersitsinissamut malittarisassanut, aningaasaliinernut, avammut tuniniaanermi aaqqissuussinernut tunngasunut il.il. pilersitsiniartunut suliffeqarfinnullu paasissutissanik attuumassutilinnik ajornannginnerusumik periarfissiinertigut. Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussaaneq ingerlatseqatigiiffinnut marlunnut aaqqissugaavoq tamarmik immikkut suliaqarfilinnut, taakkuuppullu inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermut ingerlatseqatigiiffik aningaasaliisarnermullu ingerlatseqatigiiffik (ventureselskab). Sanaartornermut, avatangiisinut nukissiuutinullu Sanaartornermik Ilinniarfik ARTEK-ilu, Center for Arktisk Teknologi aamma Danmarks Tekniske Universitet suleqatigalugit Sisimiuni ineriartortitsiveqarfinnik marlunnik pilersitsisoqarpoq. Aalisakkanut inuussutissanullu allanut Aalisakkanik Tunisassiornermut Ilinniarfik DTU-lu suleqatigalugit aammattaaq ineriartortitsiveqarfimmik pilersitsisoqarpoq. Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinerit atugaanerat Inuussutissarsiutinik siuarsaanermi aaqqissuussaanermi qitiusut ilagaat inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinerit, tamatumani siunertaalluni inuussutissarsiutinik siuarsaanermut siunertanut aningaasaliinissanut aqqutissiunissaq. Aaqqissuussinerit tassaapput: Nalinginnaasumik siunnersuisarnermi klippekorteqartitsineq, assersuutigalugu ingerlatseqatigiiffimmik pilersitsinermi kiisalu annissuinermut nutaaliornermullu tunngatillugu Tunisassianik ineriartortitsinermut tapiissuteqartarneq Attartornermi qularnaveeqqusiisarneq Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut aningaasaateqarfimmit NUKIIT tapersiineq. Nunatsinni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuisoqatigiit A/S inuussutissarsiutinik ineriartortitsivik Inuussutissarsiutit ineriartortinneqarnerisa aaqqissugaanerisa nutarterneqarnerisa malitsigaa Greenland Tourism A/S-ip januaarip aallaqqaataat 2005 aallarnerfigalugu inuussutissarsiutinik ineriartortitsivinngortinneqarnera. Suliassaqarfiit nutaat ersarissarniarlugit Greenland Tourism A/S Nunatsinni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuisoqatigiinnik ateqalerpoq. Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiuteqarnikkullu Siunnersuisoqatigiit (NTIS) inuussutissarsiutit nunamiittut pillugit siunnersuisuutitaavoq. 2007-miit NTIS-p Greenland Venture A/S-p nunani avannarlerni EU-mullu suleqateqarnissamik iliuusissamik aaqqissuussisimanermut isumaqatigiissummik ingerlatsinera tiguaa. NTIS’p takornariaqarnermut inuussutissarsiutillu nunamiittut pillugit suliassai Namminersorlutik Oqartussat sulissussinissamik isumaqatigiissusiaanni nassuiarneqarpoq. Greenland Development A/S Ingerlatseqatigiiffiuvoq aktieselskabiulluni Namminersorlutik Oqartussat kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissutitigoortumik aningaasalersorneqartoq, pingaartumik Kalaallit Nunanni erngup nukinganik pissamaatit aluminiuleriffissamut tunngatillugu soqutigineqalersimammata. Greenland Venture A/S annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffik Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffiup Greenland Venture A/S-ip siunertaraa siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aningaasaliissuteqartarnissaq, pingaartumik suliffeqarfiit pilersaarusiornerannut ineriartortitsileruttornerannullu sammisunut. Aningaasaliissuteqartarfik iluanaarniarfittut tunngaveqartinneqarpoq. Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 2 Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit siunissami qanoq ililluta Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera pitsaasoq qulakkeersinnaassaneripput akiniartussaavaat. Taamaalillutik siunnersuisoqatigiit pingaarnertut suliassaraat Kalaallit Nunaata maannakkut inissisimanera, siunissami qaninnerusumi ungasinnerusumiluunniit aningaasarsiornikkut ineriartornermi, napasinnaasumik inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermi tassuunatigullu suliffeqarfiit ataannarsinnaasut ammasumik aningaasarsiornermi toqqammaviit iluanni ajornartorsiutit suunersut paasiniassallugit. Pilersuineq, kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissuteqarnikkut ingerlanneqartoq Namminersorlutik Oqartussat aamma KNI A/S-ip akornanni kiffartuussilluni sullissinissamut isumaqatigiissuteqarput. Tunngaviusumik isumaqatigiissutaavoq nioqqutissanik niuerneq orsussanillu pilersuineq imminnut aningaasalersoqatigiissanngitsut. Imaappoq, pilersuinerit taakkua akornanni aningaasartuutinik nuussisoqannginnissaa, tamaaliortoqarpammi tamanna nioqqutissat nukissiuutillu akornanni akinut tunngassuteqartut allannguuteqarluinnarsinnaammata. Nioqqutissanik pilersuineq Namminersorlutik Oqartussat KNI Pilersuisoq A/S-imut kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissusiaasoq malillugu KNI Pilersusoq A/S pisussaafilerneqarpoq nunaqarfiit nunaqarfiillu avinngarusimanerusumiittut nioqqutissatigut aallaavittut nalinginnaasunik nioqqutissianik ulluinnarni atugassianik immikkut nalunaarsukkanik pilersuissasoq, piniarnermut aalisarnermullu piniutissanik ilaqartillugit. Tamatuma saniatigut piumasaqaatit erseqqinnerusumik aalajangersakkat malillugit niuertunut allanut naleqqiullugu nioqqutissanik ulluinnarni atugassanik amerlasuukkaarlugit ingerlatsinissamut isumaqatigiissut KNI A/S-imut pisussaaffiliivoq. Uuliamik pilersuineq Namminersorlutik Oqartussat KNI Pilersuisoq A/S-imut aammattaaq ikummatissatigut kiffartuunneqarnissamik piginneqataaffialu Polaroil A/S isumaqatigiissusiorfigaa, piginneqatigiiffiup suliassarissagaa Kalaallit Nunaat tamakkerlugu allanngorartuunngitsumik ajornanngitsumillu akikinnerpaasinnaasumik gasuuliamik, jetfuelimik, petruuliumik benzinamillu pisisassasoq, assartuisassasoq, unningatitaqartassasoq, nassiussuisassasoq tuniniaasassasorlu. Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Center for Arktisk Teknologi pillugu nittartagaq una takuuk: www.arktiskcenter.gl Aalisakkanik Tunisassiornermut Ilinniarfik pillugu nittartagaq una takuuk: www.ati.gl Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut tunngasut pillugit nittartagaq una takuuk: www.nanoq.gl Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 3 Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiuteqarnikkullu Siunnersuisoqatigiit nittartakkami uani takukkit: www.greenland.com Aluminiuleriffimmik pilersitsinissamut suliniut nittartakkami uani takuuk: www.aluminium.gl Greenland Venture A/S nittartakkami uani takuuk: www.venture.gl Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu siunnersuisoqatigiit uani takukkit: www.inussuk.gl KNI A/S pillugu nittartagaq uani takuuk: www.pilersuisoq.gl Polaroil-p nittartagaa una takuuk: www.kni.gl 2. Inuussutissarsiuteqarneq pillugu inatsiseqartitsineq Inuussutissarsiuteqarneq pillugu inatsiseqartitsineq Danmarkimik naalagaaffeqatigiinneq tunngavigalugu inatsiseqartitsinerit saniatigut inuussutissarsiutinut tunngassuteqartut Inatsisartut inatsisaanni arlalinni aalajangersagaavoq. Inatsiseqartitsinerit tamakkua Inuussutissarsiornermut Suliffeqarnermullu Pisortaqarfimmit aqunneqarput. Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit 2002-mi atuutilerpoq Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik (IIN) nalunaaruteqartussaatitaanertalerlugu 2006-mi kingullermik allannguuteqartinneqartoq. Inatsit inuussutissarsiummik ingerlataqarneq aalajangersimasumillu sivisussusilimmik suliffimmik neqerooruteqartarnermut atuutsinneqarpoq. Inatsilli kalaalimineerniarfinniit tuniniaasarnermut aalisarnermilluunniit, piniarnermik aallaaniarnermillu inuussutissarsiuteqarnermik ingerlataqarnermut atuutinngilaq. Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik, IIN, Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit namminersortutullu inuussutissarsiuteqartut tamarmiusut tunngaviusumik paasissutissartaannik qitiusumik nalunaarsuiffiuvoq. Nalunaarsuiffiup siunertaraa: Kalaallit Nunaanni suliffeqarfeqarfiit pillugit tunngaviusumik paasissutissanik katersuinissaq Suliffeqarfiit ingerlatsiviillu immikkoortiterlugit normulersorneqartarnissaat Pisortanut inunnullu ataasiakkaanut tunngaviusumik paasissutissaateqartitsinissaq. Unammilleqatigiinneq pillugu inatsit Unammilleqatigiinnermut