Hii ni Nakala ya Mtandao (Online Document) BUNGE LA TANZANIA ______________ MAJADILIANO YA BUNGE _____________ MKUTANO WA NNE Kikao cha Nane – Tarehe 20 Juni, 2011 (Mkutano Ulianza Saa Tatu Asubuhi) D U A Spika (Mhe. Anne S. Makinda) Alisoma Dua MASWALI NA MAJIBU Na. 76 Mpango wa Kurasimisha Ardhi Vijijini MHE. PETER J. SERUKAMBA (K.n.y. MHE JENISTA J. MHAGAMA) aliuliza:- Mpango wa kurasimisha ardhi vijijini unakwama kwa kuwa Halmashauri nyingi zinashindwa kutenga fedha kutokana na ufinyu na ukomo wa Bajeti. Je, Serikali haioni kuwa ni wakati muafaka wa kutenga fungu la kuwezesha mkakati huo? NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI) alijibu:- Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Jenista Joakim Mhagama, Mbunge wa Peramiho, kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Spika, mpango wa kurasimisha ardhi ni azma ya Serikali kuwawezesha wananchi kiuchumi na kuondokana na umaskini. Mpango huu unalenga kupima ardhi za Vijiji na kuwapatia wananchi Hati za kumiliki za kimila (Certificate of Occupancy) ili kuzitumia kama dhamana kupata mikopo katika mabenki. Mkakati huu unatekelezwa chini ya Mpango wa Kurasimisha rasilimali na biashara za wanyonge nchini (MKURABITA). 1 Malengo mengine ya mpango huo ni kuondoa migogoro ya ardhi kwa kuweka mipaka kati ya vijijini na vijiji na kupanga matumizi bora ya ardhi kwa kutenga maeneo kwa ajili ya matumizi bora na matumizi mbalimbali kama vile wafugaji, kilimo na uwekezaji. Mheshimiwa Spika, Wizara yenye dhamana ya masuala ya ardhi hutenga fedha kwa ajili ya kujenga uwezo katika ngazi za Mamlaka za Serikali za Mitaa. Aidha, Serikali inao mfuko (Revolving Fund) unatumika kuziwezesha Halmashauri kupima ardhi na kufanya marejesho ili fedha hizo zitumike kwa ajili ya kupima ardhi katika Halmashauri nyingine. Mheshimiwa Spika, changamoto zilizopo ni Halmashauri zilizonufaika na utaratibu huu kutorejesha fedha hizo kwa wakati. Uzoefu wa utekelezaji wa mpango huu umeonyesha kuwa kupima ardhi kwa kuwashirikisha wananchi wenyewe baada ya kuwajengea uwezo kunapunguza gharama za upimaji. Halmashauri zimeshauriwa kuendelea kutenga fedha kwa ajili ya kuwezesha utekelezaji wa azma ya kupima ardhi. Mheshimiwa Spika, Halmashauri ya Wilaya ya Songea ni moja ya Halmashauri zitakazoingizwa kwenye mradi wa MKURABITA kwa ajili ya utekelezaji wa zoezi hilo. Mafunzo yamefanyika kwa watalaam kuanzia Wilaya hadi vijijini mwezi Mei, 2011. Aidha, Halmashauri kwa kushirikiana na Wizara ya Ardhi, Nyumba na Maendeleo ya Makazi, imefanikiwa kupima ardhi katika Vijiji viwili vya Mtyangimbole na Gumbiro kama vijiji vya mfano. Mheshimiwa Spika, ni azma ya Serikali kuendelea kupima ardhi ili kuiongezea thamani na kuwaondolea wananchi umaskini. (Makofi) MHE. PETER J. SERUKAMBA: Mheshimiwa Spika, kwa kuwa mpango wa kupima ardhi kwa ajili ya kurasimisha ardhi nchini ambao ni tatizo kubwa Peramiho ni tatizo kubwa kwenye Wilaya zote Tanzania. Siku likiulizwa swali uko mpango wa MKURABITA. Ningeomba sasa Mheshimiwa Waziri ni lini Serikali itupe muda kwamba suala hili la kupima ardhi Tanzania ili kila mwenye ardhi nchi hii, kila mwenye nyumba aweze kuwa na title deed yake ili iweze kumsaidia katika kuondoa umaskini, tunataka sasa muda wa jambo hili kukamilika katika nchi yetu? (Makofi) SPIKA: Mheshimiwa Waziri Mkuu hayupo, Mheshimiwa Stephen Wasira ndio anakaimu nafasi hiyo ya uongozi hapa ndani ya Bunge na MKURABITA iko chini yake. NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI): Mheshimiwa Spika, ninaomba kujibu swali la Mheshimiwa Serukamba kama ifuatavyo:- 2 Mheshimiwa Spika, kwanza mimi najua kwamba ninapozungumza wewe ndio Mwenyekiti wa MKURABITA niko conscious kuhusu hii habari kinachozungumzwa hapa ni kuhusu hela. Kwa upande wa Halmashauri nimeeleza nikasema tatizo ambalo tumelipata sisi acha hiyo MKURABITA kwanza anayosema ni kwamba tumechukua hela katika Wizara ya Ardhi na hela hizi zilikuwa ni katika Revolving Fund hatukurejesha zile hela hela nyingi zinaonekana kwamba bado zimebaki katika Halmashauri. Ninachosema hapa kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, tunaziagiza Halmashauri zote ambazo zimechukua hela kwa ajili ya kazi hiyo baada ya kuuza viwanja wahakikishe kwamba hizo hela zinarudi ili ziweze kusaidia Halmashauri nyingi zaidi ziweze kufanya hivyo. Pili, source ambayo inatumika kwa ajili ya kusaidia jambo hili na hii hapa baada ya Brazil alipokuja hapa akasema kwamba tuifanye ardhi badala ya kuwa na use value ipate kitu kinachoitwa exchange value ndipo tukasema mambo ya kuzika zika na kuweka nini sijui, nini tuangalie utaratibu maalum ambao unajulikana unazika watu mahali wanajulikana hapa kuifanya ardhi. (Makofi) Mimi nilipokuja hapa nimezungumza na Mheshimiwa Stephen Wasira sina hakika sana na kiasi ambacho kimetengwa kwa ajili ya kazi hiyo. Lakini mpango huu ni mpango wa Serikali ambao upo na kwa kiasi gani hela zimetengwa kwa ajili ya kuweza kutekeleza mpango wote kwa nchi nzima ni kitu ambacho siwezi kukisema kwa sasa hivi hapa kwa sababu sina jawabu hilo. Lakini namwomba Mheshimiwa Peter Serukamba, tuwasiliane tutafute figure na tujue kwamba ni lini kazi hii itakuwa imeanza. MHE. MICHAEL L. LAIZER: Mheshimiwa Spika, kwa kuwa matatizo ya Halmashauri, ni kwamba hawana vifaa vya upimaji na vifaa hivyo ni vya gharama kubwa. Je, Serikali itakuwa tayari lini kuwanunulia Halmashauri zote vifaa ili watalaam walioko Halmashauri waweze wakapima ardhi? WAZIRI WA NCHI, OFISI YA RAIS (MAHUSIANO NA URATIBU): Mheshimiwa Spika, pamoja na kumshukuru sana Naibu Waziri kwa majibu yake mazuri, naomba kutoa majibu kwa swali la Mheshimiwa Michael Lekule Laizer, kama ifuatavyo:- Mpango wa kurasimisha ardhi na mali ya Watanzania ambayo inaitwa ya wanyonge ni mpango mahususi unaosimamiwa na MKURABITA. MKURABITA wanao utalaam lakini hawana fedha ya kutosha kufanya kazi hii peke yao. Kwa hiyo, ushauri ninaoweza kuutoa hapa Bungeni ni kwamba kila Halmashauri ikiweza kutenga fedha kwa ajili ya kazi hii ya upimaji halafu MKURABITA wakawa wataalam ambao wanafundisha vijana kule kwenye Wilaya na vijana wale wawe wanafanyakazi hiyo na wanaweza wakawapa vifaa kama GPS kwa ajili ya kupima. Hii inaweza ikaharakisha mpango wa kupima ardhi na kuhakikisha ya kwamba inatumika kama collateral kwa ajili ya uchumi wa wananchi. (Makofi) 3 Vile vile ni jambo la msingi kwamba MKURABITA iwe inaweka Wilaya kadhaa kila mwaka kama ilivyo katika mpango wa Maendeleo wa miaka mitano ili ikifika mwaka 2014/2015 tunaweza tukafanya tathimini tuone ni kiasi gani kwa ushiriki katika MKURABITA na Halmashauri tutakuwa tumeshafikia katika kupima ardhi. (Makofi) Na. 77 Upandishwaji Hadhi Mamlaka ya Mji Mdogo Mbinga MHE. GAUDENCE C. KAYOMBO aliuliza:- Mheshimiwa Rais, katika ziara za kampeni za Uchaguzi Mkuu 2010 Mbinga Mjini, aliahidi kupandisha hadhi Mamlaka ya Mji Mdogo Mbinga kuwa Halmashauri ya Mji Kamili. Je, ni lini ahadi hiyo itatekelezwa? NAIBU WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI) alijibu:- Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Mheshimiwa Waziri Mkuu, naomba kujibu swali la Mheshimiwa Gaudence Cassian Kayombo, Mbunge wa Mbinga Magharibi, kama ifuatavyo:- Mheshimiwa Spika, ni kweli Serikali ilitoa ahadi ya kupandisha hadhi Mamlaka ya Mji Mdogo Mbinga, kuwa Halmashauri ya Mji. Napenda kumfahamisha Mheshimiwa Mbunge kuwa, mamlaka ya Serikali za Mitaa huanzishwa kwa kuzingatia vigezo na taratibu ambazo zimewekwa kwa mujibu wa Sheria. Mheshimiwa Spika, vigezo vya kupandisha hadhi Mamlaka ya Mji Mdogo kuwa Halmashauri ya Mji ni kama ifuatavyo:- (i) Kuwa na idadi ya watu wasiopungua 30,000; (ii) Uwezo wa kujitegemea kwa asilimia hamsini kwa mapato yake ya ndani; (iii) Kuwa na huduma za jamii zifuatazo: Hospitali, shule ya Sekondari, Kituo cha Polisi na maduka ya rejareja yenye leseni yasiyopungua 50; na (iv) Eneo liwe Makao Makuu ya Tarafa. 4 Mheshimiwa Spika, taratibu za kufuata kama ilivyo kwa maeneo mengine ya utawala ni mapendekezo kuanzisha/kupandisha hadhi kujadiliwa katika vikao vya kisheria ambavyo ni Baraza la Madiwani la Halmashauri, Kamati ya Ushauri ya Wilaya (DCC) na Kamati ya Ushauri ya Mkoa (RCC) ili kupata ridhaa ya vikao hivyo ambavyo vinawakilisha wananchi. Hivyo naishauri Halmashauri ya Wilaya ya Mbinga ianze mchakato wa kuwasilisha maombi kwa kuzingatia Sheria na taratibu zilizopo. Ofisi ya Waziri Mkuu, TAMISEMI itakapopokea maombi hayo itafanyia kazi kwa mujibu wa vigezo vilivyowekwa na kwa kuzingatia ahadi ahadi ya Mheshimiwa Rais. MHE. GAUDENCE C. KAYOMBO: Mheshimiwa Spika, nashukuru sana majibu ya Serikali. Lakini wananchi wa Mbinga Mjini na Mbinga nzima kwa ujumla wamenituma pia kuishukuru Serikali kwa niaba yao hasa kwa utendaji mzuri wa Wizara hii ya TAMISEMI kupitia Waziri Mheshimiwa Mkuchika, Kassim Majaliwa na Mheshimiwa Aggrey Mwanri na hasa ziara ya Mheshimiwa Kassim Majaliwa alipofika kwa mara ya mwisho. (a) Je, Mheshimiwa Waziri yuko tayari kwenda kuzipokea salama hizi kule Mbinga? (b) Kwa vile Serikali ilikwisha kutoa Mamlaka ya Mji Mdogo wa Mbinga na kwa sababu kuna Wenyeviti wa vitongoji waliochaguliwa na hawajapata mafunzo kabisa na jambo hili mara kadhaa nimewahi kuongea na Mheshimiwa Mwanri? Je, Mheshimiwa Waziri sasa yuko tayari kuwahakikishia viongozi hawa wa Mamlaka ya Mji Mdogo kwamba watapata mafunzo kwa haraka? WAZIRI, OFISI YA WAZIRI MKUU, TAWALA ZA MIKOA NA SERIKALI ZA MITAA (TAMISEMI): Mheshimiwa Spika, kwa niaba ya Waziri Mkuu ningependa kujibu maswali mawili ya Mheshimiwa Gaudance Kayombo, kama ifuatavyo:- Kwanza kwa niaba ya Wizara tunashukuru kwa pongeza alizotupatia katika