STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO – GOSPODARCZEGO OBSZARU FUNKCJONALNEGO AGLOMERACJI LESZCZYŃSKIEJ DO 2030 ROKU Leszno, wrzesień 2014 r. ZAMAWIAJĄCY: Miasto Leszno ul. Kazimierza Karasia 15 64 – 100 Leszno www.leszno.pl WYKONAWCA: „EU-CONSULT” Sp. z o.o. ul. Wały Piastowskie 1 80-855 Gdańsk www.eu-consult.pl Strategię Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej opracował zespół w składzie: Krzysztof Gutta Dariusz Gawlik Michał Dominik Agata Płatek 2 Strona Projekt współfinansowany z funduszy EOG 2009-2014, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych. Spis treści 1. STRESZCZENIE .......................................................................................................................................................... 4 2. WPROWADZENIE ..................................................................................................................................................... 6 3. SYNTETYCZNA DIAGNOZA STRATEGICZNA OBSZARU FUNKCJONALNEGO AGLOMERACJI LESZCZYŃSKIEJ ....................................................................................................................... 17 4. SPÓJNOŚĆ Z KRAJOWYMI I UNIJNYMI DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI ................................................................................................................................................. 74 5. ANALIZA SWOT ...................................................................................................................................................... 78 6. MISJA I WIZJA .......................................................................................................................................................... 84 7. PRIOTYTETY I CELE STRATEGICZNE ........................................................................................................... 86 8. ZADANIA STRATEGICZNE .................................................................................................................................. 88 9. ZARZĄDZANIE PROCESEM REALIZACJI STRATEGII ............................................................................ 171 10. MONITORING I EWALUACJA.......................................................................................................................... 174 3 Strona Projekt współfinansowany z funduszy EOG 2009-2014, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych. 1. STRESZCZENIE Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej, obejmującego Miasto Leszno, Gminę Krzemieniewo, Gminę Lipno, Gminę Osieczna, Gminę Rydzyna, Gminę Święciechowa, Gminę Wijewo, Gminę Włoszakowice, Gminę Przemęt oraz powiat leszczyński, powstała w celu realizacji ponadlokalnych, wspólnych działań rozwojowych, wychodzących poza granice jednej gminy. WIZJA zaprezentowana w ramach Strategii została sformułowana w następujący sposób: Aglomeracja Leszczyńska to subregionalne centrum życia gospodarczego, edukacyjnego, turystyczno-rekreacyjnego i kulturalnego województwa wielkopolskiego. To miejsce dynamicznego rozwoju gospodarczego w oparciu o wysokiej jakości infrastrukturę, ambitnych mieszkańców i innowacyjnych przedsiębiorców, w pełni wykorzystujących potencjał Obszaru Funkcjonalnego. Wizja formułowana w ramach strategii jest swego rodzaju projekcją przyszłości, do jakiej dąży samorząd i społeczność lokalna. Wizja rozwoju opisuje pożądany stan docelowy w perspektywie do 2030 r. oraz wybrane uwarunkowania, które posłużyły do wyboru i formułowania realnych priorytetów strategicznych. MISJA Aglomeracji Leszczyńskiej została sformułowana w następujący sposób: Aglomeracja Leszczyńska to obszar zarządzany w sposób partnerski, przy aktywnym udziale społeczeństwa, otwarty na współpracę pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego, biznesem, nauką, wykorzystujący unikalny potencjał społeczno-gospodarczy oraz przyrodniczy w celu budowania trwałego rozwoju Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej i wysokiej jakości życia jej mieszkańców. Misja określa, jaki powinien być wizerunek Aglomeracji Leszczyńskiej w perspektywie następnych kilkunastu lat i jakie są jego priorytety w działaniach na rzecz zaspokojenia potrzeb mieszkańców. Formułując Strategię Rozwoju Aglomeracji Leszczyńskiej przyjęto, iż priorytety wyznaczają główne obszary jej rozwoju. Identyfikacja priorytetów została przeprowadzona z wykorzystaniem analizy sytuacyjnej, rozpoznanych wyzwań strategicznych oraz założeń wizji rozwoju. Wyznaczono trzy priorytety rozwoju Aglomeracji Leszczyńskiej tj.: . Priorytet 1. Dynamiczna innowacyjna gospodarka i przedsiębiorczość, . Priorytet 2. Aktywna społeczność i atrakcyjne środowisko zamieszkania, . Priorytet 3. Sprawna i efektywna infrastruktura. W ramach priorytetów rozwoju wyszczególniono cele strategiczne. Główne cele strategiczne w sposób bezpośredni nawiązują do wizji i misji: C1.1 Konkurencyjna i innowacyjna gospodarka powiązana z efektywnym systemem edukacji i aktywnością mieszkańców, 4 C1.2 Podniesienie atrakcyjności oferty inwestycyjnej Aglomeracji Leszczyńskiej, Strona Projekt współfinansowany z funduszy EOG 2009-2014, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych. C1.3 Atrakcyjna oferta turystyczno-rekreacyjna, C2.1. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu i świadczeniu wysokiej jakości usług dla mieszkańców, C2.2 Zrewitalizowane obszary zamieszkania, obiekty i przestrzenie publiczne C2.3 Sprawność administracyjna i partycypacja mieszkańców w inicjatywach rozwojowych, C3.1 Dogodna dostępność komunikacyjna, C3.2 Rozwój infrastruktury technicznej, inwestycji i zachowań proekologicznych. Celom strategicznym podporządkowano przedsięwzięcia strategiczne, których realizacja będzie prowadziła do osiągnięcia pożądanego statusu określonego w misji i wizji obszaru funkcjonalnego. 5 Strona Projekt współfinansowany z funduszy EOG 2009-2014, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych. 2. WPROWADZENIE 2.1. Cel opracowania dokumentu Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej powstała w celu realizacji ponadlokalnych, wspólnych działań rozwojowych, wychodzących poza granice jednej gminy. Ma ona ułatwić samorządom lokalnym przygotowanie i realizację wspólnych przedsięwzięć w oparciu o zasoby własne, jak i pojawiające się różnorodne możliwości wsparcia zewnętrznego. Stojące przed Aglomeracją Leszczyńską wyzwania rozwojowe wymagają określenia nowych zasad, reguł i planów działania samorządów lokalnych, partnerów społecznych i gospodarczych. Prezentowana Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej pełni zatem funkcję planu działania w perspektywie 2030 roku, przyczyniając się do budowania spójności i konkurencyjności całego obszaru. W dobie postępujących procesów globalizacji, wzrastającej konkurencji międzynarodowej miast i aglomeracji miejskich, rosnącej świadomości mieszkańców, co, do jakości życia, warunków pracy, zamieszkania i wypoczynku niezbędne jest zawiązanie ścisłej współpracy wszystkich podmiotów tworzących Aglomerację Leszczyńską. Współpraca aglomeracyjna jest warunkiem koniecznym dla harmonijnego wielokierunkowego rozwoju Aglomeracji Leszczyńskiej w perspektywie najbliższych lat. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Obszaru Funkcjonalnego Aglomeracji Leszczyńskiej określa wspólną perspektywę rozwojową gmin z jej obszaru. Realizacja celów strategicznych zapewni poprawę spójności wewnętrznej i dostępności komunikacyjnej Aglomeracji, wpłynie na jej stały wzrost gospodarczy, poprawę świadczonych usług publicznych, w tym edukacyjnych, poprawę stanu środowiska przyrodniczego przy jednoczesnym rozwoju obszarów wiejskich. Celem nadrzędnym zaplanowanych działań strategicznych jest zagwarantowanie zrównoważonego rozwoju Aglomeracji oraz poprawa jakości życia jej mieszkańców. 6 Strona Projekt współfinansowany z funduszy EOG 2009-2014, pochodzących z Islandii, Liechtensteinu i Norwegii oraz środków krajowych. 2.2. Obszar Funkcjonalny Aglomeracji Leszczyńskiej W nowym okresie programowania polityki regionalnej wdrażanej w Polsce zwrócono szczególną uwagę na wspieranie rozwoju miast i ich obszarów funkcjonalnych. Realizacja polityki rozwoju wymaga identyfikacji wyodrębnionych terytorialnie obszarów, które charakteryzują się powiązaniami w sferze społecznej, gospodarczej i środowiskowej oraz opracowania dla nich stosownych strategii rozwoju. Obszar funkcjonalny (OF) – zgodnie z zapisami Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 jest to wyodrębniony przestrzennie obszar, charakteryzujący się wspólnymi uwarunkowaniami geograficznymi, przestrzennymi, społeczno – gospodarczymi, systemem powiązań funkcjonalnych oraz określonymi na ich podstawie jednolitymi celami rozwoju, zapewniającymi efektywne wykorzystanie jego przestrzeni. Miejskie obszary funkcjonalne można podzielić na cztery podtypy: ośrodków wojewódzkich (w tym metropolitalnych), regionalnych, subregionalnych i lokalnych. Obszary funkcjonalne ośrodków subregionalnych można scharakteryzować w następujący sposób: . wyznaczane wokół miast liczących zasadniczo pomiędzy 50 a 100 tys. mieszkańców, . miasta pełniące ważną rolę, jako ośrodki koncentrujące funkcje gospodarcze i społeczne oraz będące miejscem dostarczania, w uzupełnieniu oferty miast wojewódzkich i regionalnych, usług publicznych istotnych z perspektywy ich mieszkańców, a również mieszkańców otaczających je obszarów wiejskich, . obszary funkcjonalne ośrodków