WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W POZNANIU DELEGATURA W KALISZU INFORMACJA O STANIE ŚRODOWISKA I DZIAŁALNO ŚCI KONTROLNEJ WIELKOPOLSKIEGO WOJEWÓDZKIEGO INSPEKTORA OCHRONY ŚRODOWISKA W POWIECIE JAROCI ŃSKIM W ROKU 2013 Opracowanie: Zatwierdził: Wydział Monitoringu Środowiska pod kierunkiem Marii Pułyk Dział Inspekcji pod kierunkiem Krzysztofa Sibrechta Kalisz, sierpie ń 2014 SPIS TRE ŚCI 1. WPROWADZENIE ..................................................................................................................... 3 2. WYBRANE CECHY POWIATU ............................................................................................... 4 3. STAN ŚRODOWISKA................................................................................................................ 6 3.1. Monitoring jako ści powietrza ................................................................................................ 6 3.2. Monitoring jako ści wód......................................................................................................... 7 3.2.1. Monitoring jako ści wód powierzchniowych .................................................................. 7 3.2.2. Monitoring jako ści wód podziemnych ......................................................................... 12 3.3. Monitoring jako ści gleby i ziemi......................................................................................... 13 3.4. Monitoring hałasu................................................................................................................ 13 3.5. Monitoring pól elektromagnetycznych ............................................................................... 14 3.6. Monitoring gospodarki odpadami ....................................................................................... 15 3.7. Podsumowanie i wnioski ..................................................................................................... 17 4. DZIAŁALNO ŚĆ KONTROLNA .............................................................................................. 19 5. POWA ŻNE AWARIE ............................................................................................................... 19 2 1. WPROWADZENIE Opracowanie ma na celu przedstawienie stanu środowiska oraz wyników działalno ści kontrolnej Wielkopolskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska na terenie powiatu jaroci ńskiego w roku 2013. Do jego przygotowania wykorzystano badania własne WIO Ś w Poznaniu, wyniki bada ń b ędące w posiadaniu WIO Ś oraz ustalenia z kontroli u żytkowników środowiska, prowadzonych przez inspektorów WIO Ś. Ostateczna ocena stanu środowiska w 2013 roku jest w trakcie opracowywania i po weryfikacji przez GIO Ś zostanie opublikowana w IV kwartale 2014 roku w formie „Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2013”. Bie żą ce informacje dotycz ące stanu środowiska na terenie całego województwa wielkopolskiego znale źć mo żna na stronie internetowej www.poznan.wios.gov.pl . Zadania w zakresie ochrony przyrody, w tym ustanawianie form ochrony przyrody oraz sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem okre ślonych ustaw ą zakazów w stosunku do tych form, realizuje Regionalny Konserwator Przyrody. 3 2. WYBRANE CECHY POWIATU Powiat jaroci ński poło żony jest w południowej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, obejmuje obszar o powierzchni 587,26 km 2, a zamieszkuj ą go 71 632 osoby (stan na dzie ń 31 grudnia 2013 r., dane wg GUS). Według podziału fizyczno–geograficznego J. Kondrackiego powiat ten położony jest: – w makroregionie Pradolina Warcia ńsko–Odrza ńska: mezoregion Kotlina Śremska, – w makroregionie Pojezierze Leszczy ńskie: mezoregion Wał Żerkowski oraz – w makroregionie Nizina Południowowielkopolska: mezoregiony Wysoczyzna Kaliska, Dolina Koni ńska, Równina Rychwalska. Gospodarka powiatu ma charakter rolniczo-przemysłowy, u żytki rolne zajmuj ą około 72% powierzchni. Administracyjnie powiat podzielony jest na: ° dwie gminy miejsko–wiejskie: Jarocin, Żerków, ° dwie gminy wiejskie: Jarczewo, Kotlin, Powiat jest zwodoci ągowany w 94,3 %, a skanalizowany w 65,6% (stan na dzie ń 31 grudnia 2012 r., dane wg GUS). W ewidencji WIO Ś w Poznaniu znajduje si ę 6 mechaniczno-biologicznych oczyszczalni ścieków eksploatowanych na terenie powiatu jaroci ńskiego. Dane o ilo ści ścieków komunalnych pochodz ą z Wykazów zawieraj ących zbiorcze zestawienia informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz o wysoko ści nale żnych opłat . Ilo ść ścieków Lp. Gmina Zakład/Miejscowo ść Obszar obsługiwany w 2013 r. [m 3] Przedsi ębiorstwo Wodoci ągów m i gm. Jarocin, cz ęść gminy Jaraczewo, 1. i Kanalizacji Sp. z o. o. w 2 754 666 zakład „Kotlin” Sp. z o.o. w Kotlinie Jarocinie/Cielcza Jarocin Cerpol Kozłowice S.A – Zakład zakład oraz pobliskie budynki mieszkalne w 2. 1 170 Ceramiczny Brzostów/Roszków Roszkowie Zakład Przetwórstwa Mi ęsnego 3. Jaraczewo zakład 19 408 W.P. Biegun Sp.j./Jaraczewo 4. Kotlin Gmina Kotlin/Wyszki gmina Kotlin 320 588 miasto Żerków, cz ęść miejscowo ści Żółków, 5. Miasto i Gmina Żerków / Żółków 273 750 Lisew, Pawłowice, Laski, Chrzan Żerków Raszewy, Komorze Przybysławskie, Chwałków, Żerniki, Kretków, Rogaszyce, 6. Miasto i Gmina Żerków /Raszewy 68 100 Antonin, Przybysław, Śmiełów, Brzóstków oraz tereny nieskanalizowane z całej gminy Powiat jaroci ński wchodzi w skład Regionu VI gospodarki odpadami komunalnymi w województwie wielkopolskim. Regiony zostały wydzielone w „Planie gospodarki odpadami dla województwa wielkopolskiego na lata 2012-2017” uchwalonym przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego w dniu 27 sierpnia 2012 r. Województwo Wielkopolskie podzielono na 10 regionów, w których wyznaczono regionalne i zastępcze instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych. Region gospodarki odpadami komunalnymi to okre ślony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami obszar zamieszkiwany co najmniej przez 150 000 mieszka ńców. Regionem gospodarki odpadami komunalnymi mo że by ć te ż gmina licz ąca powy żej 500 000 mieszka ńców. 4 Regionalna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) to zakład zagospodarowania odpadów o mocy przerobowej wystarczaj ącej do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego przez co najmniej 120 000 mieszka ńców, spełniaj ący wymagania najlepszej dost ępnej techniki lub technologii. W Regionie VI regionaln ą instalacj ą jest mechaniczno-biologiczna instalacja do przetwarzania odpadów komunalnych nale żą ca do Zakładu Gospodarki Odpadami w Jarocinie. Instalacjami przewidzianymi do zast ępczej obsługi Regionu VI s ą: kompostownie w Mateuszewie (gmina Śrem), w El żbietowie (gmina Nowe Miasto nad Wart ą) oraz w Cielczy (gmina Jarocin); składowiska odpadów: w Mateuszewie (gmina Śrem), w Witaszyczkach (gmina Jarocin), w Brzóstkowie (gmina Żerków), w Smogorzewie (gmina Piaski), w Nadziejewie (gmina Środa Wlkp.); sortownie odpadów: w Mateuszewie i w Pławcach (gmina Środa Wlkp.). Na terenie powiatu w 2013 r. funkcjonowały cztery składowiska odpadów komunalnych, dwie kompostownie pryzmowe odpadów oraz sortownia odpadów z selektywnej zbiórki i mobilna sortownia niesegregowanych odpadów komunalnych. Gminy powiatu jaroci ńskiego nie nale żą do zwi ązków mi ędzygminnych realizuj ących zadania z zakresu ochrony środowiska. 5 3. STAN ŚRODOWISKA 3.1. MONITORING JAKO ŚCI POWIETRZA W roku 2013 jako ść powietrza na terenie powiatu jaroci ńskiego monitorowano w jednym punkcie w miejscowo ści Żerków, metod ą pasywn ą (metoda wska źnikowa) polegaj ącą na miesi ęcznej ekspozycji specjalnie przygotowanych próbników, zawieszonych na wysoko ści około 1,5 metra i oznaczaniu zanieczyszcze ń raz na miesi ąc. Metod ą t ą prowadzono badania st ęż eń dwutlenku siarki i tlenków azotu. Badania s ą kontynuowane w roku 2014. Z bada ń przeprowadzonych w roku 2013 wynika, że uzyskana warto ść średnia dla roku dla dwutlenku siarki wyniosła 4,9 µg/m³, a dwutlenku azotu – 13,8 µg/m³. Ocen ę jako ści powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013 wykonano zgodnie z podziałem województwa na strefy, gdzie stref ę stanowi: • aglomeracja miasta Pozna ń, • miasto Kalisz, • strefa wielkopolska. Powiat jaroci ński jest elementem składowym strefy wielkopolskiej. Celem rocznych ocen jako ści powietrza jest: • okre ślenie jako ści powietrza w strefach; • wskazanie ewentualnych przekrocze ń standardów jako ści powietrza, poziomów docelowych i poziomów celów długoterminowych; • wskazanie prawdopodobnych przyczyn ponadnormatywnych st ęż eń zanieczyszcze ń. Oceny jako ści powietrza w strefach dokonano z uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteriów: ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia ludzi oraz ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin. Wynikiem oceny, zarówno pod k ątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i kryteriów dla ochrony ro ślin, dla wszystkich substancji podlegaj ących ocenie, jest zaliczenie strefy do jednej z poni ższych klas: • do klasy A – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy nie przekraczaj ą odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych; • do klasy B – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne, lecz nie przekraczaj ą poziomów dopuszczalnych powi ększonych o margines tolerancji; • do klasy C – je żeli st ęż enia zanieczyszcze ń na terenie strefy przekraczaj ą poziomy dopuszczalne powi ększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie jest okre ślony – poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe. Ocena pod k ątem ochrony zdrowia Do oceny jako ści powietrza w strefie wielkopolskiej pod k ątem ochrony zdrowia wykorzystano pomiary wykonywane na terenie