Zał ącznik nr 1 do uchwały Rady Gminy Korzenna Nr XIX/116/2004 z dnia 02 grudnia 2004 roku WÓJT GMINY KORZENNA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA NA LATA 2004 - 2015 KORZENNA, 2004 rok TYTUŁ OPRACOWANIA: PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA NA LATA 2004-2015 ZLECENIODAWCA: WÓJT GMINY KORZENNA WYKONAWCA: „PROFIT" Sp. z o.o. w Skrudzinie siedziba: ul. Kili ńskiego 66 33-300 NOWY S ĄCZ PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA Strona SPIS TRE ŚCI WST ĘP 5 I. 1.1. Podstawa prawna opracowania 5 1.2. Przedmiot i zakres opracowania 5 1.3. Potrzeba i cel opracowania 5 1.4. Terminologia 7 1.4.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównowa żonego 7 1.4.2. Terminologia z zakresu ochrony środowiska 7 1.4.3. Terminologia z zakresu gospodarki wodno-ściekowej 9 II. CHARAKTERYSTYKA GMINY 12 2.1. Poło żenie 12 2.2. Ukształtowanie terenu 13 2.3. Warunki klimatyczne 13 2.4. U żytkowanie terenu 14 2.5. Infrastruktura 16 2.5.1. Gospodarka wodno – ściekowa 16 2.5.2. Gospodarka odpadami 17 2.5.3. Drogi i koleje 17 2.5.3.1. Drogi 17 2.5.3.2. Koleje 18 2.5.4. Sie ć gazowa 18 2.5.5. Podmioty gospodarcze 18 III. INWENTARYZACJA ZASOBÓW I SKŁADNIKÓW ŚRODOWISKA 19 PRZYRODNICZEGO 3.1. Informacje ogólne 19 3.1.1. Parki narodowe 20 3.1.2. Rezerwaty przyrody 20 3.1.3. Pozostałe formy ochrony 21 3.2. Charakterystyka elementów przyrody nieo żywionej 22 3.2.1.Warunki geologiczne i rze źba terenu 22 3.2.2. Zasoby naturalne 23 3.3. Wody powierzchniowe 23 3.4. Wody podziemne 24 3.5. Gleby i lasy 25 3.6. Charakterystyka elementów przyrody o żywionej 26 3.7. Walory kulturowe 26 3.8. Podsumowanie wielko ści zasobów i walorów przyrodniczych 28 IV. POLITYKA OCHRONY ŚRODOWISKA 29 4.1. Racjonalne u żytkowanie zasobów naturalnych 30 4.2. Ochrona powietrza 33 4.3. Ochrona przed hałasem 41 4.4. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym 44 4.5. Ochrona wód 45 4.6. Ochrona powierzchni ziemi 50 4.7. Gospodarka odpadami 53 4.8. Zasoby przyrodnicze 53 4.9. Awarie przemysłowe 57 4.10. Harmonogram realizacji zada ń ekologicznych 58 4.11. Koszty finansowe planowanych przedsi ęwzi ęć 77 3 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA Strona SPIS TRE ŚCI V. ZAŁO ŻENIA SYSTEMU EDUKACYJNO-INFORMACYJNEGO 78 5.1. Potrzeba edukacji ekologicznej 78 5.2. Docelowe segmenty edukacji 79 5.3. Sposoby prowadzenia akcji edukacyjnej społeczeństwa 83 5.4. Społeczna kampania informacyjna 84 5.5. Media w kampanii informacyjnej 88 5.6. Przyczyny zanieczyszcze ń i sposoby zapobiegania 88 VI. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA 95 6.1. Współpraca w ramach wdro żenia Programu 95 6.2. Zało żenia systemu finansowania inwestycji 99 6.3. Zarz ądzanie Programem Ochrony Środowiska 108 6.3.1. Instrumenty prawne 110 6.3.2. Instrumenty finansowe 110 6.3.3. Instrumenty społeczne 110 6.3.4. Instrumenty strukturalne 113 6.4. Monitorowanie Programu Ochrony Środowiska 113 6.4.1. Zasady monitoringu 113 6.4.2. Monitorowanie zało żonych efektów ekologicznych 114 6.5. Wska źniki monitorowania celów okre ślonych w Programie ochrony 119 Środowiska 4 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA I. WST ĘP 1.1. Podstawa prawna opracowania 1.2. Przedmiot i zakres opracowania 1.3. Potrzeba i cel opracowania 1.4. Terminologia 1.4.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównowa żonego 1.4.2. Terminologia z zakresu ochrony środowiska 1.4.3 Terminologia z zakresu gospodarki wodno-ściekowej 1.1. Podstawa prawna opracowania Obowi ązuj ące od 1 pa ździernika 2001 roku Prawo Ochrony Środowiska, nakłada na Wójta Gminy obowi ązek opracowania Gminnego Programu Ochrony Środowiska. Obowi ązek ten jest formaln ą przesłank ą dla utworzenia niniejszego opracowania (art. 17, ustawy Prawo Ochrony Środowiska, Dz. U. Nr 62, poz. 627). Podstaw ą opracowania jest umowa z dnia 16 kwietnia 2004 roku zawarta pomi ędzy Gmin ą Korzenna a Firm ą: „PROFIT" Sp. z o.o. w Skrudzinie z siedzib ą w Nowym S ączu. 1.2. Przedmiot i zakres opracowania Przedmiotem opracowania jest Program Ochrony Środowiska dla gminy Korzenna poło żonej w północno - wschodniej cz ęś ci powiatu nowos ądeckiego. W niniejszym opracowaniu poruszona jest szeroko rozumiana problematyka ochrony środowiska na analizowanym terenie. Zagadnienia ochrony środowiska obejmuj ą ochron ę powietrza, wód, powierzchni ziemi, środowiska akustycznego oraz zasobów przyrodniczych. Omówienia dotycz ące gospodarki odpadami zostały zawarte w odr ębnym opracowaniu pod nazw ą Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Korzenna. 1.3. Potrzeba i cel opracowania Jedn ą z głównych dróg prowadz ących do osi ągni ęcia zrównowa żonego rozwoju jest ochrona środowiska przyrodniczego. Du że znaczenie dla osi ągni ęcia w pełni zrównowa żonego rozwoju maj ą cztery łady: ekologiczny, społeczny, ekonomiczny (gospodarczego), przestrzenny. 5 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA Podstawowym narz ędziem do osi ągni ęcia ładu ekologicznego jest ochrona i kształtowanie środowiska przyrodniczego. Ład społeczny mo żna osi ągn ąć np. poprzez akceptacj ę mieszka ńców dla proponowanych i podejmowanych działa ń. Poprzez kształtowanie odpowiedniej struktury gospodarki, a tak że ograniczenie bezrobocia mo żna osi ągn ąć ład gospodarczy. Ład przestrzenny wi ąż e si ę natomiast np. z odpowiedni ą lokalizacj ą terenów przemysłowych, mieszkaniowych, komunikacyjnych i innych. W niniejszym opracowaniu uwzgl ędniono zaprezentowane powy żej zasady zrównowa żonego rozwoju i ochrony środowiska, ze wskazaniem kierunków i hierarchii działa ń zmierzaj ących do ich wprowadzenia na terenie gminy. Do najistotniejszych wytyczonych dla gminy Korzenna celów i kierunków działa ń w zakresie rozwoju społeczno – gospodarczego i ochrony środowiska nale żą : racjonalne u żytkowanie zasobów naturalnych (zmniejszenie zu życia energii, surowców i materiałów, wzrost udziału wykorzystywanych zasobów odnawialnych, ochrona zasobów kopalin); ochrona powietrza, ochrona przed hałasem (zapewnienie wysokiej jako ści powietrza, redukcja emisji gazów i pyłów, zminimalizowanie uciąż liwego hałasu); ochrona wód (zapewnienie odpowiedniej jako ści u żytkowej wód, racjonalizacja zu życia wody, ochrona przed powodzi ą, wła ściwa gospodarka wodno-ściekowa); ochrona gleb; ochrona zasobów przyrodniczych (zachowanie zasobów przyrodniczych z uwzgl ędnieniem ich ró żnorodno ści oraz rozwój zasobów le śnych, racjonalna eksploatacja lasów). prowadzenie skutecznej akcji edukacyjno-informacyjnej gwarantuj ącej powodzenie realizacji wy żej wymienionych działa ń, Realizacja zdefiniowanych ekologicznych celów strategicznych w powi ązaniu z programem edukacji ekologicznej społecze ństwa powinna zapewni ć rozwój zgodny z zasadami zrównowa żonego rozwoju. 6 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA 1.4. Terminologia Program ochrony środowiska wymusza na wszystkich uczestnikach procesów decyzyjnych i inwestycyjnych zastosowanie jednakowej terminologii dotycz ącej całokształtu ochrony środowiska. Poni żej podane zostały znaczenia zwrotów u żytych w opracowaniu. 1.4.1. Terminologia z zakresu rozwoju zrównowa żonego Ochrona środowiska - rozumie si ę przez to podj ęcie lub zaniechanie działa ń, umo żliwiaj ących zachowanie lub przywracanie równowagi przyrodniczej. Ochrona ta polega w szczególno ści na: racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu zasobami środowiska zgodnie z zasad ą zrównowa żonego rozwoju, przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom, przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego; Równowaga przyrodnicza - jest to taki stan, w którym na okre ślonym obszarze istnieje równowaga we wzajemnym oddziaływaniu: człowieka, składników przyrody żywej i układu warunków siedliskowych tworzonych przez składniki przyrody nieo żywionej; Środowisko – rozumie si ę przez to ogół elementów przyrodniczych, w tym tak że przekształconych w wyniku działalno ści człowieka, a w szczególno ści powierzchni ę ziemi, kopaliny, wody, powietrze, zwierz ęta i ro śliny, krajobraz oraz klimat; Zrównowa żony rozwój - rozumie si ę przez to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym nast ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania mo żliwo ści zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczno ści lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokole ń. 1.4.2. Terminologia z zakresu ochrony środowiska Emisja – rozumie si ę przez to wprowadzane bezpośrednio lub po średnio, w wyniku działalno ści człowieka, do powietrza, wody, gleby lub ziemi: substancje, energie, takie jak ciepło, hałas, wibracje lub pola elektromagnetyczne; Hałas - rozumie si ę przez to d źwi ęki o cz ęstotliwo ściach od 16 Hz do 16 000 Hz; Obszar chronionego krajobrazu - jest terenem chronionym ze wzgl ędu na wyró żniaj ące si ę krajobrazowo tereny o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe w szczególno ści ze wzgl ędu na mo żliwo ści zaspokajania potrzeb zwi ązanych z masow ą turystyk ą i wypoczynkiem lub istniej ące albo odtwarzane korytarze ekologiczne. 7 PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KORZENNA Celem tworzenia obszarów chronionego krajobrazu mo że by ć w szczególno ści zapewnienie powi ązania terenów poddanych ochronie w system obszarów chronionych; Oddziaływanie na środowisko - rozumie si ę przez to równie ż oddziaływanie na zdrowie ludzi; Organ ochrony środowiska – rozumie si ę przez to organy administracji powołane do wykonywania zada ń publicznych z zakresu ochrony środowiska, stosownie do ich wła ściwo ści okre ślonej w tytule VII w dziale I Prawa Ochrony Środowiska; Organizacja ekologiczna – rozumie si