Gebiedsbeschrijving Hoogvliet 1. Algemene beschrijving 1.1 Verleden en heden Verleden Het oorspronkelijke vissersdorpje ligt tussen de raffinaderijen van Shell en de snelweg A15 in het Noorden en de Oude Maas in het Zuiden. Hoogvliet staat in Rotterdam bekend om de enorme, grootschalige herstructurering waarvan de uitvoering nu over de helft is. Het is het verhaal van een klein dijkdorp dat na de oorlog transformeerde in de eerste Nederlandse satellietstad: een nieuwe woonplek voor werknemers in de petrochemie en de Rotterdamse haven. Na de economische ontwikkelingen en reorganisaties in de jaren zeventig en tachtig verloren de industriearbeiders hun baan en vonden niet gemakkelijk nieuw werk. Hoogvliet verloor vervolgens de slag om de middenklasse en tussen 1976 en 1985 vertrokken bijna 6.000 mensen uit Hoogvliet. Met de benijdenswaardige titel van ‘afvoerputje van de woningmarkt’ (VROM 2004), getekend door verhuurproblemen en een cumulatie van sociale kwesties bond Hoogvliet de strijd aan met de verloedering. Sinds 1999 wordt de woningvoorraad in Hoogvliet ingrijpend vernieuwd. Door middel van een grote herstructurering van de woningvoorraad, onder leiding van deelgemeente en twee betrokken corporaties, werd het plan gesmeed een groot deel van alle woningen in Hoogvliet (iets minder dan een derde) te vervangen door een even groot aantal beter in de markt liggende nieuwbouwwoningen. Hierbij werd vanaf het begin af aan rekening gehouden met de sociale en economische componenten van de herstructurering. Heden Sinds 2001 wordt in Hoogvliet elke 2 jaar de leefbaarheidsmonitor afgenomen. Hierin wordt de leefbaarheid in de meest brede zin van het woord gemeten op buurtniveau in Hoogvliet. Daartoe is een indeling met 23 buurten gekozen. Vanzelfsprekend zijn de gegevens te aggregeren tot wijkniveau (8 wijken) , CBSwijkniveau (2) en Hoogvliet. Van 2001 tot en met 2009 laat Hoogvliet een gestage verbetering van de leefbaarheid zien . Deze stijgende lijn vlakt af in 2011. Op hoofdlijnen volgt de meting van 2011 het niveau van 2009. Daar is overigens niets mis mee, omdat de stevige 7 voor Hoogvliet als rapportcijfer gehandhaafd blijft. Inzoomend op de wijken en buurten zijn er een aantal ontwikkelingen zichtbaar: • De wijken Oudeland en Meeuwenplaat blijven het stiefkindje van Hoogvliet, ze komen niet aan de 7, hebben een aantal buurten waar achterstandsproblematiek geconcentreerd is en hebben de grootste herstructureringsopgave. • Nieuw Engeland met name en Westpunt houden het niveau van verbeterde leefbaarheid vast, ondanks 2 zorgbuurten (het keerpunt in Nieuw Engeland en de as van westpunt). • Tussenwater liet tot en met 2009 een dalende lijn zien op het terrein van leefbaarheid, die lijkt gekenterd in 2011. Op een aantal punten wordt significant beter gescoord. Wel blijft de sociale samenhang laag voor zo’n kinderrijke wijk, maar dat lijkt bij de stedenbouwkundige indeling en dichte verkaveling van de wijk te horen. • De resterende 3 wijken staan er op zich goed voor, maar alleen in Zalmplaat is duidelijke verbetering te zien in 2 buurten (rondom de Fuik omdat het afgebouwd is en in Ruitwagen en omgeving omdat er gesloopt is). • De metrostations blijven een punt van zorg, vooral in de avonduren. Hier onderscheidt vooral het metrostation Zalmplaat zich in negatieve zin. • De schaalscores voor verloedering, verkeersoverlast, vermogensdelicten en bedreiging blijven vrijwel gelijk ten opzichte van 2009. Dat is positief voor bedreiging, dat met 1,5 op een mooie lage score staat, maar vermogensdelicten (4,0), verkeersoverlast (4,3) en verloedering (5,5) zijn hoog. Document nr: #221340 [0] Wijzigingsdatum: 26 april 2012 1 / 15 • Door veel Hoogvlieters (42%) wordt overlast ervaren. Dit is licht toegenomen. Ook de scores op de verschillende vormen van overlast zijn bijna allemaal gelijk gebleven of toegenomen. De belangrijkste zijn: jongeren (11%), verkeer (9%), geluid (8%) parkeren (7%), huisdieren (6%), buren (5%), vuil (5%) en brommers/scooters (4%). In navolging van voorgaande zijn in 2011 twee (nieuwe) Bekegroepen geïnventariseerd en zijn maatregelen genomen om de jeugdoverlast rondom het metrostation Zalmplaat, in de Lampreibuurt en op de Wilhelm Tellplaats aan te pakken. • Er zijn een aantal waar de leefbaarheid absoluut onder het niveau is. We zien hier te lage scores, ook op sociale samenhang en te hoge scores op bijvoorbeeld drugsoverlast. De belangrijkste zijn: Tosca Desdemona, Lamprei, Makreel/Spiering, Keerpunt en als aandachtsbuurt de as van Westpunt. • De sociale samenhang is in Hoogvliet gemiddeld op een redelijk niveau, maar ten opzichte van 2009 wel met 0,2 gedaald naar een schaalscore van 5,8. Deze zou eigenlijk tussen de 6 en 6,5 moeten liggen. 1.2 Wie wonen er in Hoogvliet? Demografie Hoogvliet Hoogvliet Rotterdam Hoogvliet Hoogvliet Rotterdam 2009 2009 % 2009 % 2015 2015 % 2015 % absoluut absoluut Totaal 34.904 100% 100% 34.314 100% 100% 0-14 jaar 5.697 16% 17% 5.599 16% 17% 15-24 jaar 4.475 13% 14% 4.321 13% 14% 25-34 jaar 3.514 10% 16% 3.925 11% 17% 35-49 jaar 8.015 23% 22% 7.146 21% 21% 50-64 jaar 6.688 19% 17% 6.739 20% 17% 65-79 jaar 4.847 14% 10% 4.702 14% 10% 80+ 1.668 5% 4% 1.882 5% 4% Bron: concept gebiedsprogramma Hoogvliet De deelgemeente Hoogvliet kent een wat oudere bevolking vergeleken met het Rotterdams gemiddelde. Het aandeel mensen boven 50 jaar is in Hoogvliet 38% tegenover 31% in Rotterdam als geheel. Het aandeel mensen tussen 25-34 jaar ligt in Hoogvliet aanzienlijk lager dan in de rest van de stad. Het aantal inwoners in Hoogvliet neemt tot 2015 licht af. De verdeling naar leeftijdsklassen kent geen grote verschillen met de huidige situatie. Hoogvliet-Noord is een wijk met een redelijk gemiddelde leeftijdsopbouw. Er wonen wel minder twintigers en jonge dertigers dan gemiddeld in Rotterdam en juist wat meer 40- tot 50-jarigen en jongeren onder de 20 jaar. De wijk kent opvallend weinig eenpersoonshuishoudens. Er leven juist veel gezinnen met kinderen: het aandeel éénouderhuishoudens is groter dan in Rotterdam. Ten opzichte van Rotterdam is de samenstelling van de wijk net iets autochtoner, maar er wonen wel meer Surinamers en vooral meer Antillianen/Arubanen. Hoogvliet-Zuid is een wijk met overwegend oudere, autochtone inwoners. Jongeren verlaten de wijk als ze een jaar of twintig zijn. Er wonen veel echtparen met, maar vooral ook zonder kinderen. De gemiddelde leeftijd van de echtparen zonder kinderen is hoog: de kinderen zijn het huis al uit. De wijk huisvest relatief veel Antillianen. Ongeveer 50% van hen vormt een eenoudergezin. Inwoners van Turkse en Marokkaanse afkomst zijn er weinig, maar ook zij vormen naar verhouding vaak een eenouderhuishouden 1. Leefstijlen 1 Bron: COS, Buurtanalyse Hoogvliet 2009 Document nr: #221340 [0] Wijzigingsdatum: 26 april 2012 2 / 15 In Hoogvliet domineren de ‘gele’ en ‘groene’ leefstijl. De gele leefstijl staat voor betrokkenheid en harmonie. Geel kent een sterke groepsoriëntatie en hecht veel waarde aan sociale contacten in de buurt. De gele wereld heeft een open instelling. Het gezin (of het streven daarnaar) neemt een centrale positie in het leven van bewoners. De groene leefstijl staat voor geborgenheid en zekerheid. De groene wereld is groepsgericht, maar kent een veel minder open karakter. De wereld is voor deze consumenten niet zo groot; men beweegt zich in een kleine kring met familie en buren waarmee men intensieve contacten heeft. De groenen vinden het belangrijk om zich terug te trekken in de woning. Figuur: Leefstijlen in Hoogvliet Zelfredzaamheid bewoners Piramide Hoogvliet 2 Meervoudige en complexe problematiek, minimaal, 2 primaire leefgebieden ZRM een 1 of 2 scoren 1750 kwetsbaar 7000 beperkt zelfredzaam 26.250 zelfredzaam 2 Schatting op basis van percentages Rotterdam Document nr: #221340 [0] Wijzigingsdatum: 26 april 2012 3 / 15 1.3 Sociale index 2008 2009 2010 Hoogvliet 6,7 6,9 6,6 Hoogvliet-Noord 6,4 6,3 6,1 Hoogvliet-Zuid 6,8 7,2 6,9 Rotterdam 5,8 6,0 5,8 Hoogvliet-Noord Hoogvliet-Noord (6,1) daalt 0,2 punt t.o.v. 2009. Noord kent vijf kwetsbare thema’s (ontbreken van discriminatie, voldoende taalbeheersing, voldoende inkomen, goede gezondheid en sociale en culturele activiteiten) en twee problematische (sociale contacten en ervaren binding). In Noord zijn de grootste dalingen te zien op de thema’s voldoende inkomen (-1,0), passende huisvesting (-0,8), sociale contacten (-0,7) en ervaren binding (-1,0). Opvallend is dat Noord een stijging (+0,7) laat zien op goede gezondheid, terwijl de score op dit thema in Zuid fors zakt. Hoogvliet-Zuid Hoogvliet-Zuid (6,9) daalt 0,3 punt t.o.v. 2009. Zuid laat, net als Hoogvliet gemiddeld, de grootste daling zien op de thema’s sociale contacten en sociale en culturele activiteiten (beide kwetsbaar). Specifiek voor Zuid geldt een forse daling op de thema’s voldoende opleiding (-0,9, hiermee komt zuid op een 6,4) en goede gezondheid (-1,0). Goede gezondheid scoort hiermee problematisch in Zuid. Dit is opvallend omdat Zuid op bijna alle thema’s hoger scoort dan Noord en met deze daling lager dan Noord scoort op gezondheid. Zuid kent één thema dat gestegen is t.o.v. 2009 en dat is weinig vervuiling en overlast (+0,6). Document nr: #221340 [0] Wijzigingsdatum: 26 april 2012 4 / 15 Sociale index leefomgeving Adequate 2010 voorzieningen Hoogvliet Noord 6.4 6.2 Hoogvliet Zuid 7.2 6.2 Hoogvliet Totaal 6.8 6.2 meedoen Sociale contacten Sociale inzet Hoogvliet Noord 6.1 4.9 6.4 Hoogvliet Zuid 6.3 5.4 6.6 Hoogvliet Totaal 6.2 5.2 6.5 Sociale binding Ervaren binding Mutaties Hoogvliet Noord 6.1 4.9 7.4 Hoogvliet Zuid 7.5 7.1 7.9 Hoogvliet Totaal 7.0 6.2 7.7 2. Beschrijving huidige situatie per blok 2.1 Lichaam en Geest Indicatoren: Sociale index 2010 Capaciteiten: 6,3 Goede gezondheid: 5,1 A.