Br. 1-2/2004 CENA 20 KN 600 SIT 100 DIN 2,60 EUR 5 ©F - list za duhovno prosveÊeqe (dvomeseËno izdaqe) Izlazi s blagoslovom Qegovog Visokopreosveπtenstva Pravoslavnog Mitropolita zagrebaËko-wubwanskog i cele Italije Gospodina JOVANA IzdavaË: Bratstvo manastira Lepavina Manastir Lepavina 48306 Sokolovac Tel / fah (+ 385) 48 661 032 WWW posl: http://www.manastir-lepavina.htnet.hr e-mail adresa: [email protected] Glavni i odgovorni urednik: Arhimandrit Gavrilo (VuËkoviÊ) TehniËki urednik: Jeroakon Vasilije (Srbwan) »udotvorna ikona Presvete Naslovna Bogorodice Lepavinske strana: Sveta tri Jerarha - ikona iz muzeja SPC u Beogradu Izdaqe: godina VIII Ukupno izdanih brojeva: 36 Broj: 1-2/04 (36) Tisak: Skaner Studio d.o.o., StubiËka 49, Zagreb Vavedeqe Presvete Bogorodice Miπweqem Ministarstva kulture br. 532-03-1/7-97-01-VJ/VB od 22. sijeËqa 1997. Ëasopis “Put, Istina i Æivot” na temewu Ëlanka 18. toËka 13, stavak 2 Zakona o porezu na promet proizvoda i usluga, osloboen je plaÊaqa poreza na promet. 3 QEGOVO PREOSVE©TENSTVO EPISKOP DALMATINSKI G. FOTIJE 4 tva u Srba, govorio je arhimandrit o. Jovan RadosavweviÊ, du- RE» UREDNIKA hovnik ovËarsko-kablarskog manastira Blagoveπteqe, na pre- davaqu odræanom pri crkvi Sv. Trifuna u Beogradu, a na po- Pomaæe Bog, dragi Ëitaoci! Od na- ziv prote Dejana DejanoviÊa. O. Jovan je bio dugogodiπqi pro- πeg proteklog susreta na ovoj fesor na Bogosloviji u Prizrenu (posle premeπtena u Niπ), te strani-ci, dogodio se veliki poæar osim velikog monaπkog i duhovniËkog, ima joπ i pedagoπko u carskoj lavri Hilandaru, potom su iskustvo, steËeno u radu sa uËenicima. ZahvawujuÊi naπoj sa- gorele i u ruπevinama ostale mnoge radnici Tankosavi DamjanoviÊ, koja je predavaqe o. Jovana naπe drevne svetiqe na Kosovu i obradila i pripremila za objavwivaqe, Ëitaoci Êe moÊi da Metohiji, gde su uniπtena cela proËitaju tu kratku i sadræajnu istoriju monaπtva i uvide nasewa, Srbi proterani sa svojih znaËeqe monaπtva za naπu Crkvu. dedovina i oËevina... Mi, pak, ovaj I u ovom broju donosimo prilog o mirotoËequ ikona; broj zapoËiqemo izveπtajem sa proπli tekst je bio dosta zapaæen od Ëitalaca, tim pre πto je jedne proslave. Bogoslovija u Manastiru Krki proslavila je ta tema, Ëini se, nekako zanemarena u nas. Iako nam vest o mi- svoju krsnu slavu, Sveta tri Jerarha, i obeleæila 40 godina od rotoËeqima (kojima, inaËe, treba pristupati s rasuivaqem, osnivaqa. Pred svoga rektora, PreosveÊenog Episkopa ali ne i maloverjem) dolazi sa dalekih ruskih strana, smatra- dalmatinskog G. Fotija, i pred mnogobrojne goste, meu kojima mo je vaænom i za naπe vernike. Svako Ëudo Boæje nam na vid- su bili VisokopreosveÊeni Mitropolit zagrebaËko- wiv naËin pokazuje blizinu Boga - dajuÊi nam Qegov blagoslov, wubwanski G. Jovan te preosveÊene vladike G. Hrizostom utehu ili opomenu - i kao takvo nije niËim ograniËeno, najmaqe bihaÊko-petrovaËki i G. Sava slavonski, izaπli su krËki ne nacionalnim, jurisdikcijskim i administrativnim grani- bogoslovi i na aËkoj akademiji izveli lep sveËarski program. cama. U Simvolu vere ispovedamo da verujemo u jednu, svetu, Bogoslovija je, zajedno sa manastirskim bratstvom, svakoga sabornu... Crkvu. Kroz jedno, pravoslavno ispovedaqe i sveto- gosta doËekala i ugostila u toploj hriπÊanskoj wubavi. A joπ tajinsko osveπtavaqe, svi Ëinimo jednu celinu, tj. jedno Telo pre samo nekoliko godina, na istom mestu su - usred opustelog Hristovo. Isti je, i jedan, Putir iz kojeg se priËeπÊujemo. Za i opustoπenog kraja - stajali tek hladni i goli zidovi, “bez nas pravoslavne, istinska crkvena punoÊa je u sabornosti. Sa- instalacija, bez prozora i vrata, bez nameπtaja”... Vidwivi su bornost oznaËava, reËima ruskog teologa A. Homjakova, jedin- bili samo tragovi devastacije i haosa. VisokopreosveÊeni stvo u mnoπtvu, a saborna Crkva je “Crkva slobodnog jednoduπ- Mitropolit Jovan, koji je u manastiru Krki zamonaπen i ja, jednoduπja potpunog, Crkva u kojoj su iπËezle narodnosti, u kasnije tu bio profesor i vaspitaË, predloæio je Svetom kojoj nema ni Grka ni varvara, nema razlike u poloæaju, nema ni arhijerejskom saboru da Bogoslovija, ma koliko aka bilo, po- robovlasnika ni robova; ona Crkva o kojoj je prorokovao Stari novo zapoËne sa radom i sam je organizovao rad na raπËiπÊa- Zavet i koja je ostvarena u Novom Zavetu...” Udawavaqe od vaqu prostorija. Golemi je trud uloæio i odvaænu istrajnost duha sabornosti nas uvek pribliæava iskuπeqima etnofile- u iskuπeqima pokazao nadleæni episkop, vladika Fotije, tizma ili opasnostima raskola; tada postajemo kao ovce koje, stigla je i materijalna pomoÊ, i sve je to dalo rezultate: zgra- odlutavπi iz tora i odvojivπi se od stada, postaju lak plen de su obnovwene, uvedena je redovna nastava, trpezarija je vukova. freskopisana (prilozima blagoËestivih hriπÊana), i sada je Kako tekstovi o mirotoËequ, tako su i svedoËanstva Ëak lepπe nego ranije. Najvaænije od svega je da Bogoslovija u Manastirskoj hronici zapisana da bi se Ime Boæje ponovo radi na pripremaqu poslenika za qivu Gospodqu. Za proslavilo, a wudi Boæji utvrdili u veri. Ta svedoËanstva su kratko vreme se pokazao veliki blagoslov Boæji - od par bogo- istiniti primeri o tome πta moæe da uËini vera, odnosno πta slova, koliko ih je bilo na poËetku, sada ih u Bogosloviji ima nam po veri naπoj daju Gospod Isus Hristos i Presveta oko 40. Svetiqa Dalmatinske eparhije, manastir Krka sa svo- Bogorodica. SvedoËanstva nisu ni bez korisnih pouka za jom Bogoslovijom, opet Êe - preko krËkih bogoslova, buduÊih vernike, od kojih je jedna ta da u traæequ sveπteniËke i sveπtenika - da donosi duhovnu radost u celoj Srpskoj Crkvi. monaπke molitve ne treba odugovlaËiti. Baπ kao kod odlaska ImajuÊi primer ovog podizaqa iz pepela na umu, neka ni u sa- lekaru odmah pri pojavi prvih simptoma oboweqa, i u daπqoj velikoj tuzi koju oseÊamo pred najnovijim zgariπtima duhovnom leËequ brzo reagovaqe moæe da bude - spasonosno. i golim zidovima ne zgasne u naπim srcima Ëvrsta nada u po- Razgovor sa mati Mihailom iz manastira Vavedeqa, moÊ Boæju. A ona Êe nam sigurno doÊi ako budemo spremni da se, objavwen u proπlom broju, veoma je lepo primwen, i od monaha kako reËe vladika Hrizostom, ærtvujemo i raspnemo za i od vernika. Opitom steËena duhovna reË uvek nalazi put do svetiqu. wudskog srca, i joπ se qome, kao ovoga puta, obogaÊuje naπa Manastir Krka sa Bogoslovijom “Sveta tri Jerarha” pisana duhovna riznica. Imamo mi joπ mnogo duhovnog blaga u nastavwa jednu od uloga koju su manastiri kod nas inaËe imali: naπoj Crkvi koje, usprkos monaπkom smirequ, ne treba da πireqe duhovne i opπte prosvete. Osim kao uËiliπta, ma- ostane sakriveno. Jer, ne uæiæe se svetiwka i ne meÊe pod nastiri su joπ bili duhovna i telesna leËiliπta, utoËiπta, sud, nego na sveÊqak, da svetli svima u kuÊi. hraniliπta, a pre svega mesta neprestane molitve. I danas, S blagoslovom iz manastira Lepavine molitveno tihovaqe i sluæeqe bliæqima jeste podvig mona- ha. O razvoju monaπtva, sa posebnim osvrtom na znaËaj monaπ- vaπ 5 VASKR©QA POSLANICA QEGOVOG VISOKOPREOSVE©TENSTVA MITROPOLITA ZAGREBA»KO-WUBWANSKOG I CELE ITALIJE G. JOVANA HRISTOS VASKRSE! RADUJTE SE NARODI! Ovog Pashalnog jutra najsveËanije zabrujaÊe zvona Istoka i Zapada, jer istoga dana svi hriπÊani svijeta proslavwaju Vaskrseqe Hristovo. Iz Groba Hristovog u Jerusalimu ponovo je zasvijetlio blagodatni ogaq, da uËvrsti vjeru naπu da je Hristos zaista vaskrsao iz mrtvih. Zato mu pjevamo: Vaskrseqe Tvoje Hriste Spase, angeli pevaju na nebesima, a nas na zemwi udostoj, da te Ëistim srcem slavimo. Blagodarimo Ti, Hriste Boæe, πto si nam dao snage da izdræimo vrijeme Ëasnog i boæanskog posta, da se priËestimo iz putira, da proslavimo vaskrseqe Lazarevo i sveËani Tvoj ulazak u Jerusalim, pa da Ti sa mladencima iz Ëistog srca kliËemo: Osana! Sa ustreptalom duπom sluπali smo Evanewa o stradaqima Hristovim, da bismo se poklonili Plaπtanici i bogotjelesnom pogrebequ Qegovom, da bismo doËekali sveslavno i boæansko Vaskrseqe. Zato se iz usta naπih ori crkvena pesma: Vaskrse Isus iz Groba, kao πto je prorekao, darova nam æivot vjeËni i veliku milost! Vaskrsnuvπi Isus iz mrtvih javio se uËenicima svojim rekavπi im: Mir vam! Mir tebi, Sveta Zemwo i Jerusalime! Mir vama na istoku i zapadu! Mir cijelom svijetu! Ugasimo smrtonosne vatre! Ugasimo neprijatewstva! Zagrlimo jedni druge i oprostimo vaskrseqa radi pjevajuÊi pashalnu pjesmu: Hristos vaskrse iz mrtvih, smrÊu smrt uniπti i onima koji su u grobovima æivot darova! DarujuÊi jedni druge crvenim vaskrπqim jajetom, simvolom Vaskrseqa Hristovog i zalogom naπeg vaskrseqa, upuÊujemo pashalne Ëestitke za Vaskrs sa blagoslovom Boæjim i pozdravwamo sve crkvene starjeπine sa vjernim klirom, monaπtvom i pastvom pravoslavnom i sve hriπÊane zapadnog vjeroispovijedaqa! HRISTOS VASKRSE! - VAISTINU VASKRSE! +Mitropolit zagrebaËko-wubwanski i cijele Italije JOVAN 6 SLAVA BOGOSLOVIJE “SVETA TRI JERARHA” U MANASTIRU KRKI BESEDA Qegovog Preosveπtenstva Episkopa dalmatinskog G. Fotija nakon Svete Liturgije aπa preosveπtenstva, Ëasni oci, dragi gosti, lazi joj. Mi mu blagodarimo na tome, i na qegovoj brizi, draga braÊo i sestre, dragi uËenici, dozvo- wubavi i molitvama koje upuÊuje za nas. Takoe æelim lite da vas na kraju ove liturgije u svoje da se zahvalim Qegovom Preosveπtenstvu G. Savi, Epi- ime, kao Episkop dalmatinski i vrπilac skopu slavonskom, koji nije æalio truda da doe i bude duænosti rektora naπe Bogoslovije zajedno sa nama na naπoj sveËanosti, iako je velik qe- “Sveta Tri Jerarha”, i u ime bratstva gov krst i qegovo sluæeqe u Slavoniji, jer je tamo sve manastira Krke, pozdravim ovde u svetoarhangelskoj πto je pravoslavno za proveru - raspeto je. Veliko je obitewi, u manastiru Krki. Ova obitew je kroz istoriju stradaqe bilo u qegovoj eparhiji, kao i - moæemo reÊi imala πiroko srce za sve one koji dolaze sa wubavwu, - u naπim, Dalmatinskoj, GorqokarlovaËkoj i, velikim koji kao hodoËasnici pristupaju ovoj svetiqi da se delom, BihaÊko-petrovaËkoj. MoguÊe je da nas to stra- pomole Gospodu, sv. Arhangelu Mihailu i ostalim Sila- daqe i ujediquje, da prepoznajemo stradaqe drugoga i ma Nebeskim, i svetoj Trojici Jeraraha, zaπtitnicima onda moæemo viπe da ga razumemo. Blagodarimo mu πto naπe Bogoslovije.