SPIS TREścI Od redakcji . 7 A R T Y K U Ł Y Maria Juda Kultura druku i jej wpływ na zmiany cywilizacyjne . 13 Alicja Matczuk U progu nowożytnej polskiej bibliografii dziedzinowej . Julian Aleksander Kamiński i jego Piśmiennictwo polskie rolniczo-technologiczne od roku 1549 do 1835 (1836) . 35 Barbara Woźniak Rosa Bailly (1890–1976) – ze zbiorów Biblioteki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie . 65 Olga Nowak Zaczytani bohaterowie książek . Obraz czytelnika w wybranych gatunkach literackich . Analiza porównawcza . 83 Agnieszka Wasilewska Wiedza i kapitał intelektualny w bibliotece . 107 Beata Anna Cessak-Obydzińska Floating Collections – an Alternative Concept in Library Collection Management . 119 6 Spis treści Maria Boćkowska, Paulina Studzińska-Jaksim Działalność dydaktyczna biblioteki akademickiej na przykładzie Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie . Badanie satysfakcji i oczekiwań użytkowników . 135 Sebastian Dawid Kotuła Wykorzystanie schematu książki na potrzeby środowiska cyfrowego . 149 Maria Komowa Fact and factual information in the mass media . 159 Svitlana Lisina Reference books of document science and related subjects . 169 Alina Petrushka Popularization of the political knowledge by using media resources in Ukraine . 179 R E C E N Z J E Renata Malesa Rec :. Megabiblioteki. Wybrane tendencje w bibliotekarstwie publicznym, red . Dorota Pietrzkiewicz, Elżbieta Barbara Zybert, Warszawa 2015, ss . 179 . 189 Monika Żuraw Rec :. Baśnie narodów Kaukazu, wybór i oprac . Iwona Tsanev, Sandomierz 2014, ss . 191 . 197 S P R a w o Z d a n I a z k o n f E R E n C j I Agata Rybińska Sprawozdanie z konferencji Kultura książki żydowskiej w Europie Środkowowschodniej w XIX i XX w ,. Uniwersytet Wrocławski, 21–22 kwietnia 2015 roku . 207 „folIA BIblIologICA” (2016), VOL . LVIII OD REdakCJI Tom, który oddajemy do rąk Czytelnikom zainteresowanym problematyką bibliologii i informatologii, stanowi kolejny już – wyrażamy nadzieję, że istotny – głos w badaniach nad miejscem i rolą książki, informacji i biblioteki w społeczeń- stwie wiedzy, zdominowanym przez nowe technologie komunikacyjne . Zebrane w roczniku studia, recenzje i sprawozdania są owocem dociekań przedstawicieli zagranicznych i krajowych ośrodków zajmujących się problematyką bibliologiczną i informatologiczną, jak również praktyków bibliotekarstwa, pracowników różne- go typu bibliotek i placówek informacyjnych . Numer otwierają artykuły mieszczące się w obrębie bibliologii historycznej . W pierwszym z nich Maria Juda omówiła genezę technik drukarskich i ich zasto- sowanie do produkcji książki od najdawniejszych dokonań w tym obszarze, aż po początki europejskiej sztuki typograficznej w XIV wieku . Autorka zwróciła przy tym uwagę na techniczne aspekty wynalazku Jana Gutenberga, charaktery- zując takie elementy sztuki drukarskiej, jak materiał typograficzny, farba, prasa drukarska . Tekst prezentuje rozwój typografii w Europie i na innych kontynen- tach, ze wskazaniem na ważne implikacje tego zjawiska, m .in .: powstanie cen- zury, odkrywanie antyku, wykształcenie się warstwy profesjonalnych literatów, prawa autorskiego, rozwój krytycznych badań naukowych, standaryzacja i unaro- dowienie pisma drukowanego, pisowni i ortografii języków narodowych . Z kolei historia i metodyka bibliografii stanowi zasadniczy obszar badań Alicji Matczuk, która w swym studium poruszyła kwestię wkładu, jaki wniósł Julian Aleksander Kamiński w rozwój polskiej bibliografii dziedzinowej w XIX wieku . Część doty- czącą badań księgoznawczych zamyka tekst Barbary Woźniak, będący kolejnym już wspomnieniem autorki na temat Rosy Bailly, jej propolskiej działalności oraz 8 Od redakcji literackiej i publicystycznej twórczości, której bogaty zbiór przechowywany jest w Bibliotece Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie . Współczesna bibliologia, zwłaszcza zaś problematyka książki i czytania, to domena, wokół której koncentrują się badania realizowane przez Olgę Nowak . W swym artykule zaprezentowała obraz czytelnika w wybranych utworach litera- tury fantasy, romansowej, antyutopijnej i kryminalnej . Zidentyfikowała przy tym wiele podobieństw i różnic w sposobie przedstawienia tego motywu w utworach należących do obiegu popularnego . W kolejnych tekstach podjęto tematy współczesnego bibliotekarstwa oraz prak- tycznej działalności informacyjnej . I tak, Agnieszka Wasilewska poruszyła kwestie zarządzania wiedzą i kapitałem intelektualnym w bibliotece . Scharakteryzowała proces zarządzania wiedzą z uwzględnieniem biblioteki, wskazując różne podejścia do zarządzania kapitałem intelektualnym w zależności od przyjętej koncepcji filo- zoficznej . Zwróciła ponadto uwagę na wartość kapitału intelektualnego, jako cen- nego zasobu przyczyniającego się do rozwoju bibliotek i placówek informacyjnych . Z kolei artykuł Beaty Obydzińskiej dotyczy koncepcji – bardzo popularnej w biblio- tekach kanadyjskich i amerykańskich, zwłaszcza w publicznych systemach wielo- filiowych – organizacji zasobów bibliotecznych floating collections . Polega ona na tym, że materiały biblioteczne (książki, DVD, CD) nie wracają do macierzystych filii, tylko zostają w oddziałach, do których zostały zwrócone przez użytkowników . Autorka zaprezentowała realizację systemu floating collections w bibliotece Monte- rey County Free Libraries . W kolejnym tekście omówiono rolę bibliotek akademic- kich w procesie naukowo-dydaktycznym uczelni . Jego autorki przedstawiły różne formy działalności edukacyjnej podejmowane zarówno w bibliotekach polskich, jak i zagranicznych . Szczegółowo omówiły zmieniającą się na przestrzeni lat ofer- tę szkoleniową Biblioteki Głównej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie skie- rowaną do studentów, doktorantów i pracowników . W artykule fragmentarycz- nie zaprezentowano wyniki badania ankietowego, które miało na celu poznanie potrzeb i zbadanie poziomu satysfakcji użytkowników lubelskiej placówki . Anali- zie poddano głównie pytania dotyczące bibliotecznej oferty edukacyjnej . Trzecia grupa tekstów wybranych do niniejszego numeru „Folia Bibliologica” dotyczy problematyki stricte informatologicznej . Celem artykułu Sebastiana Dawi- da Kotuły jest wykazanie, jak schemat książki jest obecny w środowisku Interne- tu i World Wide Web . Autor zwrócił uwagę, że książka, zwłaszcza drukowana, od ponad pięciuset lat sprawdza się jako narzędzie komunikacji, a więc także jako metoda utrwalania oraz sposób prezentacji informacji, wiedzy i treści . Jednako- woż jej obowiązujący aktualnie semiotyczny schemat zweryfikowała wielowieko- wa historia: książka bowiem ewoluowała i była poddawana transformacjom po to, aby najskuteczniej realizować funkcję środka przekazu informacji, wiedzy, treści, Od redakcji 9 danych . W drugiej połowie XX wieku w komunikacji społecznej pojawiła się prze- strzeń cyfrowo-sieciowa, która pomimo że była tworzona na zero-jedynkowym kodzie binarnym, nie zrywała z dziedzictwem kultury książki . W tym segmencie ważne są również trzy artykuły prezentujące kierunki naj- nowszych badań w zakresie informatologii realizowane w zaprzyjaźnionym ośrod- ku badawczym na Ukrainie . Maria Komova rozważyła mianowicie kwestię prezen- towania informacji w mass mediach, wyróżniając przy tym kilka uniwersalnych zasad medialnej komunikacji informacyjnej, jak: elastyczność, spójność, analitycz- ność, rzetelność i profesjonalizm . Informacyjna przestrzeń medialna jest również fundamentalnym obszarem badań dla Aliny Petrushki, zajmującej się analizowa- niem działalności informacyjnej mediów ukraińskich . W artykule autorka wyeks- plorowała przede wszystkim materiał z przedednia wyborów parlamentarnych na Ukrainie w 2012 roku . Natomiast Svitlana Lisina omówiła zagadnienie wydawnictw informacyjno-encyklopedycznych z zakresu informacji naukowej i ich wykorzy- stania w działalności praktycznej instytucji edukacyjnych i oświatowych Ukrainy . Uzupełnienie rocznika stanowią materiały recenzyjne przygotowane przez Renatę Malesę i Monikę Żuraw, a ponadto sprawozdanie z konferencji naukowej na temat kultury książki żydowskiej w Europie środkowowschodniej w XIX i XX wieku, które nadesłała Agata Rybińska . * * * Zapraszając do lektury, pragniemy jednocześnie serdecznie podziękować wszyst- kim, którzy przyczynili się do powstanie tego tomu, współpracując przy jego reda- gowaniu: autorom, recenzentom, redaktorom . Szczególne podziękowania kieruję do recenzentów, których cenne rady i uwagi wpływały i nadal wpływają na pod- noszenie poziomu naukowego – formalnego i merytorycznego – czasopisma „Folia Bibliologica” . Anita Has-Tokarz A R T Y K U Ł Y „folIA BIblIologICA” (2016), VOL . LVIII DOI: 10.17951/fb.2016.1.13 Maria Juda Instytut Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie KulTURA DRuku i JEJ WPływ na zmIany CywILIzaCyjnE Streszczenie: W artykule przedstawiono genezę technik drukarskich i ich zastosowanie w pro- dukcji książki od najdawniejszych dokonań w tym zakresie w Chinach aż po początki sztuki typograficznej w Europie w połowie XV w . Uwagę skierowano również na techniczne aspekty wynalazku Jana Gutenberga oraz komponenty sztuki drukarskiej, takie jak materiał typogra- ficzny, farba i prasa drukarska . Przedstawiono rozwój typografii w Europie i na pozostałych kontynentach oraz jej wykorzystanie w powstaniu cenzury, odkrywaniu na nowo antyku, wy- kształceniu się warstwy zawodowych literatów, prawa autorskiego, rozwoju krytycznych ba- dań naukowych, standaryzacji i unarodowieniu pisma drukowanego oraz pisowni i ortogra- fii języków narodowych . Zwrócono też