Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yaylı Çalgılar Anasanat Dalı PAUL HINDEMITH’İN HAYATI VE KONTRABAS SONATININ İNCELENMESİ EVREN ġEN Yüksek Lisans Sanat ÇalıĢması Raporu Ankara, 2019 PAUL HINDEMITH’ İN HAYATI VE KONTRABAS SONATININ İNCELENMES İ Evren Şen Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yaylı Çalgılar Anasanat Dalı Yüksek Lisans Sanat Çalı şması Raporu Ankara, 2019 i KABUL VE ONAY Evren Şen tarafından hazırlanan “Paul Hindemith’in Hayatı ve Kontrabas Sonatının İncelenmesi” ba şlıklı bu çalı şma, 17.01.2018 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda ba şarılı bulunarak jürimiz tarafından Yüksek Lisans Sanat Çalı şması Raporu olarak kabul edilmi ştir. Yukarıdaki imzaların adı geçen ö ğretim üyelerine ait oldu ğunu onaylarım. Prof. Pelin Yıldız Enstitü Müdürü ii YAYIMLAMA VE F İKR İ MÜLK İYET HAKLARI BEYANI Enstitü tarafından onaylanan lisansüstü tezimin / raporumun tamamını veya herhangi bir kısmını, basılı (kâ ğıt) ve elektronik formatlarda ar şivleme ve aşağıda verilen ko şullarla kullanıma açma iznini Hacettepe Üniversitesi’ne verdi ğimi bildiririm. Bu izinle üniversiteye verilen kullanım hakları dı şındaki tüm fikri mülkiyet haklarım bende kalacak, tezimin tamamının ya da bir bölümünün gelecekteki çalı şmalarda (Makale, kitap, lisans ve patent vb.) kullanım hakları bana ait olacaktır. Tezin kendi orijinal çalı şmam oldu ğunu, ba şkalarının haklarını ihlal etmedi ğimi ve tezimin tek yetkili sahibi oldu ğumu beyan ve taahhüt ederim. Tezimde yer alan, telif hakkı bulunan ve sahiplerinden yazılı izin alarak kullanılması zorunlu metinleri yazılı izin alarak kullandı ğımı ve istenildi ğinde suretlerini üniversiteye teslim etmeyi taahhüt ederim. Yüksekö ğretim Kurulu tarafından yayınlanan “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Eri şime Açılmasına İli şkin Yönerge” kapsamında tezim a şağıda belirtilen ko şullar haricinde YÖK Ulusal Tez Merkezi / H.Ü. Kütüphaneleri Açık Eri şim Sistemi’nde eri şime açılır. ◦ Enstitü / Fakülte yönetim kurulu kararı ile tezimin eri şime açılması mezuniyet tarihimden itibaren 2 yıl ertelenmi ştir. (1) ◦ Enstitü / Fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile tezimin eri şime açılması mezuniyet tarihimden itibaren … ay ertelenmi ştir. (2) ◦ Tezimle ilgili gizlilik kararı verilmi ştir. (3) 17 / 01 / 2018 Evren ŞEN “Lisansüstü Tezlerin Elektronik Ortamda Toplanması, Düzenlenmesi ve Eri şime Açılmasına İli şkin Yönerge” (1) Madde 6.1 Lisansüstü tezle ilgili patent ba şvurusu yapılması ve patent alma sürecinin devam etmesi durumunda, tez danı şmanın önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görü şü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu iki yıl süre ile tezin eri şime açılmasının ertelenmesine karar verebilir. (2) Madde 6.2 Yeni teknik, materyal ve metotların kullanıldı ğı, henüz makaleye dönü şmemi ş veya patent gibi yöntemlerle korunmamı ş ve internetten payla şılmı ş olan, 3. şahıslara veya kurumlara haksız kazanç imkânı olu şturabilecek bilgi ve bulguları içeren tezlerin danı şman önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görü şü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı alınarak altı ayı a şmamak üzere eri şime açılması engellenebilir. (3) Madde 7.1 Ulusal çıkarları veya güvenli ği ilgilendiren emniyet, istihbarat, savunma ve güvenlik, sa ğlık vb. konulara ili şkin lisansüstü tezlerle ilgili gizlilik kararı, tezin yapıldı ğı kurum tarafından verilir*. Kurum ve kurulu şlarla yapılan i şbirli ği protokolü çerçevesinde hazırlanan lisansüstü tezlere ili şkin gizlilik kararı ise, ilgili kurum ve kurulu şun önerisi ile enstitü veya fakültenin uygun görü şü üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından verilir. Gizlilik kararı verilen tezler Yüksekö ğretim Kurulu’na bildirilir. (4) Madde 7.2 Gizlilik kararı verilen tezler gizlilik sürecinde enstitü veya fakülte tarafından gizlilik kuralları çerçevesinde muhafaza edilir, gizlilik kararının kaldırılması halinde Tez Otomasyon Sistemi’ne yüklenir. * Tez danı şmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görü şü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu tarafından karar verilir. iii ET İK BEYAN Bu çalı şmadaki bütün bilgi ve belgeleri akademik kurallar çerçevesinde elde etti ğimi, görsel, i şitsel ve yazılı tüm bilgi ve sonuçları bilimsel ahlak kurallarına uygun olarak sundu ğumu, kullandı ğım verilerde herhangi bir tahrifat yapmadı ğımı, yararlandı ğım kaynaklara bilimsel normlara uygun olarak atıfta bulundu ğumu, tezimin kaynak gösterilen durumlar dı şında özgün oldu ğunu, Doç. Burak KARAA ĞAÇ danı şmanlı ğında tarafımdan üretildi ğini ve Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez Yazım Yönergesi’ne göre yazıldı ğını beyan ederim. 17 / 01 / 2018 Evren ŞEN iv TE ŞEKKÜR Orta okuldan itibaren yüksek lisansa kadar olan e ğitimim boyunca her konuda bana destek olan kontrabas hocam ve yüksek lisans danı şmanım sayın Doç. Burak KARAA ĞAÇ’a, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Yaylı Çalgılar Anasanat Dalı hocalarıma, çalı şmalarıma katkıda bulunan kompozisyon bölümünden sayın Dr. Hatıra AHMEDL İ CAFER, ö ğretim görevlisi Korhan ILGAR ve Argun DEFNE hocalarıma, müzikoloji bölümünden sayın Dr. Gözde GÜRÜN hocama ve gitar bölümünden sayın Yrd. Doç. Soner ULUOCAK’a ve en büyük destekçim olan anneme ve babama te şekkürlerimi bir borç bilirim. v ÖZET ŞEN Evren. Paul Hindemith’in Hayatı ve Kontrabas Sonatının İncelenmesi , Yüksek Lisans Sanat Çalı şması Raporu, Ankara, 2019. 20. yüzyıl müzi ğinin en önemli bestecilerinden biri olan Paul Hindemith, dünya çapında oldukça ilgi gören bir besteci olmu ştur. Armoni ve tonalite sistemlerinde yenilikler yaparak eserlerinde kendi armoni sistemini uygulamı ştır. Yeni Klasikçilik akımının öncülü ğünü yapmı ş olan Hindemith, eserlerinde tonalite kavramını geli ştirmi ş ve etkili bir biçimde kullanmı ştır. 1935 yılında Türkiye’ye gelerek Ankara Devlet Konservatuvarı’nın kurulma sürecinde büyük rol oynamasının yanı sıra, ülkemizde Batı standartlarında bir müzik e ğitiminin yerle şmesinde önemli çalı şmaları olmu ştur. Bununla birlikte, 1949’da yazdı ğı Kontrabas Sonatı ile kontrabas repertuvarına büyük bir katkıda bulunmu ştur. Hindemith’in stili genel olarak Yeni Klasikçilik akımı çerçevesinde de ğerlendirilebilir. Bestecinin eserlerinin ço ğu, uyguladı ğı farklı müzik stilleri ve kendine özgü tonalite anlayı şı sebebiyle karma şık yapılı olarak bilinmekle birlikte, müzik analizini konu etmeye de ğerdir. Anahtar Sözcükler Armoni, Konservatuvar, Kontrabas, Yeni Klasikçilik vi ABSTRACT ŞEN Evren. Analysis of Paul Hindemith Sonata for Double Bass , Artwork Report, Ankara, 2019. Paul Hindemith, who is one of the most important composers of 20th century music, is a worldwide composer. He applied his own system by making innovations in harmony and tonality system. He has innovated his harmony and tonality systems and applied his own harmony system in his works. Having made the pioneer of the Neo Classical movement, Hindemith has developed and effectively used the concept of tonality. In 1935, he came to Turkey and played an important role in the establishment of the Ankara State Conservatory, as well as in the establishment of music education in western standards in our country. However, he made a great contribution to the double bass repertoire with his Double Bass Sonata , written in 1949. The style of Hindemith can be generally assessed within the framework of the Neo Classical movement. Most of his works are worthy of mentioning music analysis, known as a complex structure, due to their different musical styles and their distinctive tonal sense. Keywords Harmony, Conservatory, Double Bass, Neo Classical vii İÇİNDEK İLER KABUL VE ONAY ........................................................................................................ i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI .................................................... ii ETİK BEYAN.............................................................................................................. iii TEŞEKKÜR ................................................................................................................ iv ÖZET ......................................................................................................................... v ABSTRACT ............................................................................................................... vi İÇİNDEKİLER............................................................................................................ vii KISALTMALAR DİZİNİ ............................................................................................... ix RESİMLER DİZİNİ ....................................................................................................... x 1. BÖLÜM ................................................................................................................. 1 GİRİŞ ........................................................................................................................ 1 1.1. AMAÇ ............................................................................................................ 1 2. BÖLÜM ................................................................................................................. 2 HINDEMITH’İN HAKKINDA ........................................................................................ 2 2.1. HINDEMITH’İN HAYATI VE SANAT YAŞAMI ..................................................... 2 2.2. PAUL HINDEMITH’İN MÜZİK STİLİ ................................................................. 10 2.3. YENİ KLASİKÇİLİK VE HINDEMITH