01 Arkeoikuska 04 27/10/05 10:18 Página 1 01 Arkeoikuska 04 27/10/05 10:18 Página 2 ARKEOIKUSKA EUSKAL KULTURA ONDAREAREN ZENTROAk urtero burutzen duen argitalpena da. Bertan E.A.E.an urtean zehar egiten diren arkeologi ikerketa guztiak agertzen dira. Euskal Kultura Ondarearen Zentroak ez du ikertzaileek egindako artikuluen edukiaren erantzunkizunik hartzen. ARKEOIKUSKA es una publicación anual del CENTRO DE PATRIMONIO CULTURAL VASCO. En ella se recogen todas las actividades arqueológicas realizadas en la C.A.V. anualmente. El Centro de Patrimonio Cultural Vasco no se hace responsable del contenido de los artículos elaborados por los diversos investigadores. * * * * * Argitaraldia: 1.a, 2005eko azaroa Edición: 1.a noviembre 2005 Ale Kopurua: 1.500 Tirada: 1.500 ejemplares © Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa. © Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco. Kultura Saila Departamento de Cultura Argitaratzailea: Edita: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1. 01010 Vitoria-Gasteiz Donostia-San Sebastián, 1. 01010 Vitoria-Gasteiz Koordinaketa: Coordinación: Dona Gil Abad Dona Gil Abad Textua, argazkiak eta irudiak: aipatutako lanen eta aztarnategien Textos, fotografías e ilustraciones: directores de las excavaciones zuzendariak y de los trabajos referidos Itzulpena: LUMA, Hizkuntza Zerbitzuak Traducción: LUMA, Hizkuntza Zerbitzuak Azala: Portada: Sormen Creativos, S.A. Sormen Creativos, S.A. Fotokonposaketa: Fotocomposición: Ipar, S. Coop. Ipar, S. Coop. Particular de Zurbaran, 2-4, - 48007 BILBAO Particular de Zurbaran, 2-4, - 48007 BILBAO Inprimaketa: Impresión: Grafo, S.A. Grafo, S.A. Avda. Cervantes, 51 Avda. Cervantes, 51 48970 Basauri (Bizkaia) 48970 Basauri (Bizkaia) Eskaerak, Trukaketak eta Argipideak. Solicitudes, Intercambio e Información. Euskal Kultura Ondarearen Zentroa. Centro de Patrimonio Cultural Vasco. Donostia-San Sebastián, 1. 01010 Vitoria-Gasteiz Donostia-San Sebastián, 1. 01010 Vitoria-Gasteiz I.S.B.N.: 84-457-2395-2 I.S.B.N.: 84-457-2395-2 I.S.S.N.: 0213-8921 I.S.S.N.: 0213-8921 L.G.: VI 486/1983 D.L.: VI 486/1983 01 Arkeoikuska 04 27/10/05 10:18 Página 3 AURKIBIDEA AURKEZPENA ................................................................................ 15 ARKITEKTURAREN ARKEOLOGIA: FUNTSEZKO IRAKASGAIA KULTUR ONDAREAN . 19 A. HIRIGINTZA PLANGINTZAREN ERREDAKZIORAKO HISTORIA ETA ARKEOLOGIA AZTERKETAK . 33 A.1. ARABA. 35 A.1.1. Buradon Gatzagako harresien Historia eta Arkeologia azterketa (Labastida) . 35 A.1.2. Aguraingo harresiaren Historia eta Arkeologia azterketa. Udaletxearen gibelaldeko atala (Agurain) . 45 B. IKERKETA PROGRAMAK. LANDA LANAK. 49 B.1. ARABA. 51 B.1.1. INDUSKETAK. 51 B.1.1.1. Atxosteko harpea, Birgala Nagusia (Arraia-Maeztu) . 51 B.1.1.2. Los Husos-II harpea (Bilar) . 59 B.1.1.3. Iruña/Veleia hiria (Iruña Oka) . 63 B.1.1.4. Arlobiko trikuharria, Sarrian (Zuia) . 68 B.2. BIZKAIA . 75 B.2.1. INDUSKETAK. 75 B.2.1.1. Axlor harpea (Dima) . 75 B.2.1.2. Foruko finkamendu erromatarra (Forua) . 79 B.2.1.3. Antoliñako Koba (Gautegiz Arteaga) . 87 B.2.1.4. Santimamiñe leizea (Kortezubi). 89 B.2.1.5. Katillotxu I trikuharria (Mundaka) . 92 B.2.1.6. Ventalaperra leizea (Karrantza Harana) . 96 B.2.2. ZUNDAKETAK . 97 B.2.2.1. Kanala I eta II maskortegiak (Gautegiz Arteaga) . 97 B.2.2.2. Larrazabala (Zamudio) eta Zumetxaga (Mungia) tumuluak . 100 ARKEOIKUSKA 04 3 01 Arkeoikuska 04 27/10/05 10:18 Página 4 B.2.3. MIAKETAK . 103 B.2.3.1. Foruko finkamendu erromatarra (Forua) . 103 B.2.3.2. El Rincon edo Ventalaperra leizea (Karrantza Harana) . 104 B.2.3.3. Galdamesko mazizoaren ipar-mendebaldeko Sektoreko, Karrantza Haraneko eta Trucios-Turtziozeko isurialdeko mendiolak . 111 B.3. GIPUZKOA. 115 B.3.1. INDUSKETAK. 115 B.3.1.1. Urezberoetako Kanposantu Zaharra, Elkanon (Aia). 115 B.3.1.2. Lezetxiki leizea (Arrasate) . 116 B.3.1.3. Santiagomendi (Astigarraga). 118 B.3.1.4. Astigarribiako San Andres (Mutriku). 125 B.3.1.5. Arditurri 10 meatzea (Oiartzun) . 126 B.3.1.6. Boluntxo (Oiartzun) . 128 B.3.1.7. Ausa Gazteluko Erdi Aroko Gaztelua (Zaldibia) . 129 B.3.1.8. Ikeitz leizea (Zestoa) . 135 B.3.1.9. Irikaitz (Zestoa) . 136 B.3.2. ZUNDAKETAK . 139 B.3.2.1. Xenpelarko Leizea (Errenteria) . 139 B.3.2.2. Kiputz IX leizea (Mutriku). 141 B.3.2.3. Zerratuko leizea, Astigarribian (Mutriku) . 144 B.3.2.4. Aralar Mendialdea (Enirio Aralarko Mankomunitatea) . 153 B.3.3. MIAKETAK . 159 B.3.3.1. Oria ibaiaren beheko arroa (Aduna, Aia, Andoain, Donostia-San Sebastián, Usur- bil, Zizurkil) . 159 B.3.3.2. Azken Brontze-Burdin Aroko Nekropoliak Basagaingo herrixkaren inguruetan (Anoeta) . 160 B.3.3.3. Gipuzkoako teileriak Debagoienan (Antzuola, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Eskoriatza, Leintz-Gatzaga, Oñati) . 161 B.3.3.4. Loiolako landa (Azpeitia) . 162 B.3.3.5. Historiaurreko habitata Donostialdean (Donostia-San Sebastián, Orio, Pasaia, Usurbil) . 163 B.3.3.6. Kanpaizuloko trikuharria (Elgoibar). 163 B.3.3.7. Urola eta Oria ibaien haranak. Zarautz Jauregia (Getaria). 164 B.3.3.8. Jaizkibel mendia (Hondarribia) . 165 B.3.3.9. Belaurieta edo Belabietako muinoa (Ibarra, Tolosa, Villabona-Amasa) . 166 B.3.3.10. Historiaurreko gizakiak aprobetxatzeko moduko arroka edo mineralak dauden eremuak, Gaintxurizketa (Irun) . 167 B.3.3.11. Aiako Harriko meatze-aldea (Irun, Oiartzun) . 168 B.3.3.12. Oria eta Urumea ibaien haranak (Lasarte-Oria eta Usurbil). 170 B.3.3.13. Etxeberri VI leizea, Garagartzan (Mendaro) . 171 B.3.3.14. Oiartzungo harana . 173 B.3.3.15. Burdin Aroko Herrixkak Urola Garaian (Zumarraga) . 174 B.3.4. BESTE JARDUERA BATZUK . 175 B.3.4.1. Plazaolako burdinola (Leitzaran-Berastegi) . 175 D. ARKEOLOGIA JARDUERAK. KONTSERBAZIO ETA BABESERAKO PROGRAMAK . 177 D.1. ARABA . 179 D.1.1. INDUSKETAK . 179 D.1.1.1. A-I autobidea. Atala: Trebiñuko Konderria (Armiñón, Iruña Oka, Argantzon, Tre- biñuko Konderria). 179 D.1.1.2. El Enciscal teileria aldea (Lantziego) . 184 D.1.1.3. Rivabellosako San Martin eliza eta nekropolia (Erribera Beitia) . 195 D.1.1.4. Armentiako San Prudentzio basilika (Vitoria-Gasteiz) . 202 D.1.1.5. Andra Maria katedrala. Buruileria plaza (Vitoria-Gasteiz) . 206 4 ARKEOIKUSKA 04 01 Arkeoikuska 04 27/10/05 10:18 Página 5 D.1.1.6. Vitoria-Gasteizko harresiak. Hedegile kalearen gibelaldeak, 84. eta 104. ateen artean . 211 D.1.1.7. Mariturriko aztarnategia, Armentian (Vitoria-Gasteiz) . 213 D.1.1.8. Aiztogile kalea, 54B/ Pintore kalea, z/g eta 33. zenb. (Vitoria-Gasteiz) . ..