P A Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY P A Ń STWOWY INSTYTUT BADAWCZY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJA ŚNIENIA DO MAPY GEO ŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz Nowe Warpno (151) Arkusz Nowe Warpno W (1078) Warszawa 2009 Autorzy planszy A: Zygmunt Heliasz*, Stanisław Ostaficzuk* Autorzy planszy B: Magdalena Maleszyk**, Krystyna Wodyk**, Paweł Kwecko***, Anna Pasieczna*** Główny koordynator MG śP: Małgorzata Sikorska-Maykowska*** Redaktor regionalny planszy A: Bogusław B ąk*** Redaktor regionalny planszy B: Anna Gabry ś-Godlewska*** Redaktor tekstu: Przemysław Karcz *** * – Polska Akademia Nauk, Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi ą, ul. Wybickiego 7, 31-261 Kraków ** – Przedsi ębiorstwo Geologiczne Polgeol SA, ul. Berezy ńska 39, 03-908 Warszawa *** – Pa ństwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ISBN ................................ Copyright by PIG and M Ś, Warszawa 2009 Spis tre ści I. Wst ęp (Z. Heliasz) ............................................................................................................. 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza (Z. Heliasz) ................................................ 4 III. Budowa geologiczna (S. Ostaficzuk) ................................................................................. 6 IV. Zło Ŝa kopalin (Z. Heliasz) ................................................................................................. 9 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin (Z. Heliasz) ................................................................ 9 VI. Perspektywy i prognozy wyst ępowania kopalin (S. Ostaficzuk) ..................................... 10 VII. Warunki wodne (Z. Heliasz, S. Ostaficzuk) .................................................................... 11 1. Wody powierzchniowe........................................................................................... 11 2. Wody podziemne.................................................................................................... 11 VIII. Strefa wybrze Ŝa (Z. Heliasz, S. Ostaficzuk) .................................................................... 13 IX. Geochemia środowiska ................................................................................................... 15 1. Gleby (P. Kwecko, A. Pasieczna) ........................................................................... 15 X. Składowanie odpadów (M. Maleszyk, K. Wodyk) ........................................................... 18 XI. Warunki podło Ŝa budowlanego (Z. Heliasz, S. Ostaficzuk)............................................ 20 XII. Ochrona przyrody i krajobrazu (Z. Heliasz) .................................................................... 21 XIII. Zabytki kultury (Z. Heliasz) ............................................................................................ 26 XIV. Podsumowanie (Z. Heliasz, S. Ostaficzuk, M. Maleszyk, K. Wodyk).............................. 26 XV. Literatura ......................................................................................................................... 27 I. Wst ęp Arkusze Nowe Warpno i Nowe Warpno W Mapy geo środowiskowej Polski w skali 1:50 000 zostały opracowane w Instytucie Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi ą PAN w Krakowie w zakresie planszy A oraz Pa ństwowym Instytucie Geologicznym i Od- dziale Lubelskim Przedsi ębiorstwa Geologicznego „Polgeol” w zakresie planszy B, na pod- stawie stosownej instrukcji (Instrukcja, 2005). Wspólne opracowanie tekstowe dwóch arkuszy wykonano z uwagi na znikom ą powierzchni ę arkusza Nowe Warpno Zachód, obejmuj ącego jedynie kilka kilometrów kwadratowych Zalewu Szczeci ńskiego (Wielkiego). W opracowa- niu wykorzystano Map ę geologiczno-gospodarcz ą Polski wykonan ą dla arkusza Nowe Warp- no (Dobracka, Jendrysik 1997). Mapy tematyczne sporz ądzono na podkładzie topograficznym w skali 1:50 000 w układzie współrz ędnych 1942. Celem mapy jest przedstawienie: stanu zagospodarowania i klasyfikacji złó Ŝ kopalin, perspektyw i prognoz wyst ępowania kopalin, zagro Ŝeń środowiska przyrodniczego zwi ąza- nych z wyst ępowaniem złó Ŝ oraz ich eksploatacj ą, wybranych elementów hydrogeologicz- nych dla ochrony wód powierzchniowych i podziemnych, obszarów i obiektów chronionych stanowi ących ograniczenia w gospodarce zło Ŝami kopalin, warunków podło Ŝa budowlanego, stanu chemicznego gleb i ich klasyfikacji, geochemii osadów wodnych i ich klasyfikacji, ob- szarów spełniaj ących kryteria lokalizacji składowisk odpadów, lokalizacji czynnych i zam- kni ętych składowisk odpadów oraz uwarunkowa ń przyrodniczych dla planowania przestrzen- nego na szczeblu regionalnym i lokalnym. Mapa adresowana jest przede wszystkim do instytucji, samorz ądów terytorialnych i administracji pa ństwowej zajmuj ących si ę racjonalnym zarz ądzaniem zasobami środowiska przyrodniczego. Analiza jej tre ści stanowi ć powinna nieodzowny etap realizacji postanowie ń ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym i prawa o ochronie środowiska. Informacje za- warte na mapie mog ą by ć wykorzystywane w pracach studialnych przy opracowywaniu stra- tegii rozwoju województwa oraz projektów i planów zagospodarowania przestrzennego, a takŜe w opracowaniach ekofizjograficznych. Przedstawione na mapie informacje środowi- skowe stanowi ą ogromn ą pomoc przy wykonywaniu wojewódzkich, powiatowych i gmin- nych programów ochrony środowiska oraz planów gospodarki odpadami. Przy opracowaniu mapy i tekstu obja śniaj ącego wykorzystano materiały znajduj ące si ę w zasobach archiwalnych Pa ństwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie, Urz ędu Mar- szałkowskiego w Szczecinie, Urz ędu Powiatowego w Policach, Urz ędu Miasta w Świnouj- ściu, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie, Pa ństwowej Słu Ŝby 3 Zabytków – Oddział Szczecin. Zebrane dane zostały zweryfikowane w Urz ędzie Gminy w Nowym Warpnie oraz w terenie w trakcie rekonesansu przeprowadzonego w sierpniu 2008 r. Korzystano równie Ŝ z danych systemu MIDAS, Banku HYDRO i innych informacji zamieszczonych w Internecie. Wykorzystano równie Ŝ opracowania kartograficzne (Dobracka 1997, Dobracka 1980). Mapa przygotowana jest w formie cyfrowej jako baza danych Mapy geo środowiskowej Polski wykorzystuj ącej i uzupełniaj ącej inne bazy danych Pa ństwowego Instytutu Geologicznego. II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza Administracyjnie obszar arkusza Nowe Warpno poło Ŝony jest w województwie za- chodniopomorskim, obejmuj ąc miasto i gmin ę Nowe Warpno. Północna cz ęść arkusza wcho- dzi w obszar terytorialny zespołu miejskiego Świnouj ścia. Powierzchnia arkusza obejmuj ąca 53,4 km 2 (w cz ęś ci l ądowej) zawarta jest mi ędzy 14°15'–14°30' długo ści geograficznej wschodniej i 53°40'–53°50' szeroko ści geograficznej północnej. Arkusz Nowe Warpno W znajduje si ę pomi ędzy 14°00 ’ i 14°15 ’ długo ści geograficznej wschodniej i 53°40 ’ i 53°50 ’ szeroko ści geograficznej północnej. W granicach Polski le Ŝy w województwie zachodniopo- morskim. Centraln ą cz ęść arkusza Nowe Warpno zajmuje Zalew Szczeci ński (Wielki), przez któ- ry przebiega granica pa ństwowa, biegn ąca dalej na obszarze l ądowym wzdłu Ŝ rzeki My śli- borki. Arkusz Nowe Warpno W obejmuje tylko niewielki fragment przygraniczny Zalewu Szczeci ńskiego. Pozostała cz ęść znajduje si ę na terenie Republiki Federalnej Niemiec. Z tego wzgl ędu w dalszej tre ści obja śnie ń uwaga zostanie skoncentrowana wył ącznie na obszarze arkusza Nowe Warpno. Lądowy obszar arkusza rozci ąga si ę w południowej jego cz ęś ci i reprezentuje przyzale- wow ą, zachodni ą cz ęść Niziny Szczeci ńskiej (północn ą cz ęść mezoregionu Puszczy Wkrza ń- skiej). Północna, l ądowa cz ęść arkusza obejmuje południowe cyple wysp Uznam i Karsibór (Kondracki, 2002), (fig. 1). Rze źba powierzchni arkusza jest bardzo monotonna. Obejmuje płaski obszar równiny odrza ńsko-zalewowej, łagodnie nachylonej w kierunku zalewu. Jedynym urozmaiceniem s ą tu niskie pagórki wydmowe i płytkie zagł ębienia bezodpływowe. Wzdłu Ŝ brzegów zalewu i jeziora Nowowarpie ńskiego rozci ągaj ą si ę torfowiska przybrze Ŝne. Cz ęść północna arkusza obejmuje równin ę deltow ą „Bram ę Świny”. 4 MORZE BAŁTYCKIE Mi ędzyzdroje 313.22 Świnouj ście 313.21 Wolin ZA LEW 313.33 S ZCZECIŃSKI NOWE WARPNO 313.25 313.23 313.24 Police Ina NIEMCY 313.26 0 5 10 15 20 25 km 3 1 2 Fig. 1. Poło Ŝenie arkusza Nowe Warpno W i Nowe Warpno na tle jednostek fizycznogeograficznych wg J. Kondrackiego (2002) 1 – granice mezoregionów, 2 – granica pa ństwa, 3 – wody. Podprowincja Pobrze Ŝa Południowobałtyckie: Mezoregiony Pobrze Ŝa Szczeci ńskiego: 313.21 – Uznam i Wolin, 313.22 – Wybrze Ŝe Trzebiatowskie, 313.23 – Równina Wkrza ńska, 313.24 – Dolina Dolnej Odry, 313.25 – Równina Goleniowska, 313.26 – Wzniesienia Szcze- ci ńskie, 313.33 – Równina Gryficka. Obszar arkusza znajduje si ę w obr ębie krainy klimatycznej Zalewu Szczeci ńskiego (Stachy, 1987). Miejscowe warunki meteorologiczne wyró Ŝniane s ą dodatkowo jako klimat typu zalewowego. Charakterystyczne s ą małe amplitudy temperatur, podwy Ŝszona wilgotno ść wzgl ędna powietrza i bardzo długie okresy trwania mgieł, bardzo krótkie okresy zimowe oraz najwi ększe ilo ści dni z odwil Ŝą . Średnia temperatura roczna wynosi 8°C, opady roczne wyno- sz ą 540–580 mm, a okres wegetacji si ęga 217–224 dni (Studium, 2008). Sie ć osadnicza, jak i zaludnienie jest najmniejsze w województwie zachodniopomor- skim. Głównym o środkiem usługowo-handlowym jest niewielkie miasteczko Nowe Warpno. Obszar arkusza pozbawiony jest wi ększych obiektów przemysłowych. Jedynym wi ększym zakładem